Năm 2015, vài giờ trước khi các thành viên của Ủy ban Olympic quốc tế bỏ phiếu về nước chủ nhà của Thế vận hội mùa đông 2022, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã xuất hiện trên truyền hình. Nếu Thế vận hội được tổ chức ở Trung Quốc, ông hứa sẽ đích thân đảm bảo rằng đó là kỳ Olympic "tuyệt vời, phi thường và xuất sắc".
Thế rồi Covid-19 đã tạt một gáo nước lạnh. Ban tổ chức Olympic Bắc Kinh 2022 cho biết, họ sẽ sắp xếp hợp lý các sự kiện, hạn chế số lượng khán giả và thực thi các quy tắc giãn cách xã hội. Mô tả chính thức về tầm nhìn của nước chủ nhà đối với Thế vận hội đã thay đổi thành "đơn giản, an toàn và tuyệt vời".
Thành phố đăng cai chính thức của Thế vận hội là Bắc Kinh, nhưng nhiều sự kiện trượt tuyết và trượt ván sẽ diễn ra ở Trương Gia Khẩu - một thành phố ở tỉnh Hà Bắc, cách thủ đô nước này 180 km về phía bắc. Trương Gia Khẩu đã hy vọng tận dụng Thế vận hội để nâng tầm quốc tế và biến mình thành một trung tâm hàng đầu về thể thao mùa đông và năng lượng xanh.
Trung tâm Nhảy trượt tuyết Quốc gia của Trương Gia Khẩu ở vùng núi huyện Sùng Lễ. Ảnh: Reuters
Huyện Sùng Lễ miền núi của thành phố này là nơi các sự kiện sẽ diễn ra, được xếp vào loại cực kỳ nghèo khó tính đến tháng 5/2019. Nhờ Olympic mùa đông 2022, hiện tại huyện tự hào có những khách sạn sang trọng bao gồm các chuỗi quốc tế, bảy khu nghỉ dưỡng trượt tuyết, hai ga đường sắt cao tốc và bốn khu vực chuyên biệt được xây dựng cho Thế vận hội mùa đông. Các số liệu chính thức hiện nay cho thấy khoảng 1/5 trong số 105.000 dân số của huyện này đang lao động trong các công việc liên quan đến thể thao mùa đông.
"Nếu không có Thế vận hội mùa đông, Sùng Lễ sẽ vẫn phát triển chậm chạp và có lẽ không đạt được đẳng cấp hiện tại cho đến ba thập kỷ sau", Giá Mậu Đình - Tổng giám đốc Công ty Xây dựng và Phát triển Thể thao Olympic, cho biết.
Tuy nhiên, đại dịch cùng với sự "tẩy chay" ngoại giao từ Mỹ và các đồng minh đã dập tắt tham vọng của thành phố này. Sẽ có rất ít người nước ngoài, ngoài các vận động viên và quan chức tham gia Olympic lần này và Bắc Kinh vẫn chưa xác nhận liệu họ có cho phép khán giả trong nước tham dự hay không. Ban tổ chức đã cấm khán giả nước ngoài vào tháng trước, họ cho biết bất kỳ ai được phép tham dự sẽ không hò hét, cổ vũ và hạn chế vỗ tay.
Sùng Lễ đã đón gần 3 triệu du khách trong mùa trượt tuyết trước đại dịch từ tháng 11/2018 đến tháng 4/2019. Trước mắt, huyện này sẽ phải đóng cửa tất cả đường trượt tuyết và các danh lam thắng cảnh cho du khách từ ngày 4/1 đến ngày 3/3 - nửa tháng sau khi Paralympic mùa đông kết thúc. Chính quyền địa phương cho biết, các biện pháp kiểm soát có mục tiêu này sẽ "bảo vệ các môn chơi quốc tế lớn". Hiện tại, tất cả du khách phải đăng ký trước với chính quyền địa phương, xuất trình bằng chứng xét nghiệm âm tính trong 48 giờ trước đó và cung cấp hồ sơ du lịch trong hai tuần trước khi được phép vào Sùng Lễ.
Ngoài một số đồ trang trí trong các công viên và Trung tâm Nhảy trượt tuyết Quốc gia mới được xây dựng, Thế vận hội dường như không tác động gì đến thành phố Trương Gia Khẩu. Kinh tế thành phố tăng 7,5% trong ba quý đầu năm ngoái, thấp hơn cả mức trung bình của cả nước là 9,8% và mức trung bình của tỉnh Hà Bắc là 7,7%.
Ban tổ chức Olympic Bắc Kinh 2022 sẽ hạn chế khán giả tham dự. Ảnh: Reuters
Tuy nhiên, ông Giá Mậu Đình vẫn hy vọng Olympic sẽ tạo ra sự khác biệt trong dài hạn. Chẳng hạn như, thành phố đầy khói bụi này mong rằng sự kiện thể thao lớn nhất hành tinh sẽ giúp nó biến thành một trung tâm năng lượng sạch.
Các nhà tổ chức đang có kế hoạch sử dụng năng lượng gió và trữ lượng nước mưa để làm tuyết nhân tạo - vốn là một quy trình sử dụng nhiều năng lượng và nước. Nhiều vật liệu xây dựng được sử dụng để xây dựng các địa điểm có thể được tái chế sau sự kiện này.
Trương Gia Khẩu cũng có kế hoạch triển khai 655 xe buýt chạy bằng nhiên liệu hydro trong khu vực thi đấu suốt thời gian diễn ra sự kiện và đang vận hành một đội xe buýt gồm 444 chiếc ở các khu vực đô thị. Cho đến nay, đội xe thử nghiệm này đã chuyên chở 62 triệu hành khách.
Viện nghiên cứu năng lượng tái tạo và hydro Trương Gia Khẩu đã tiến hành một nghiên cứu chung với Quỹ Năng lượng Mỹ về việc vận hành xe buýt chạy bằng nhiên liệu hydro ở những vùng lạnh giá. Nghiên cứu chứng minh rằng chúng có thể hoạt động hiệu quả trong những điều kiện này.
Vương Hồ Vũ - Giám đốc điều hành của viện cho biết: "Kết quả là một sự thúc đẩy gián tiếp đối với Trương Gia Khẩu trong việc sử dụng các phương tiện chạy bằng pin nhiên liệu hydro với quy mô lớn trong Thế vận hội mùa đông".
Thành phố cũng đang nỗ lực để cho phép các nhà sản xuất thiết bị thể thao mùa đông đầu tư vào Khu công nghiệp Thiết bị thể thao trên băng và tuyết Trương Gia Khẩu - được thành lập vào tháng 8/2018. Khu công nghiệp này là nhà cung cấp thiết bị chính cho Liên đoàn khúc côn cầu quốc gia ở Bắc Mỹ. Được ký kết với 48 công ty, cho đến nay khu công nghiệp đã thu hút đầu tư của chính phủ khoảng 1,1 tỷ nhân dân tệ (tương đương 173 triệu USD) và 22 công ty đã có mặt, trong đó có 4 công ty nước ngoài đến từ Pháp, Ý và Thụy Sĩ.
Bạch Kiến Hải - một quan chức địa phương phụ trách khu công nghiệp, dự kiến sản lượng của khu vực này sẽ tăng gần gấp đôi vào năm 2025. "Bây giờ chúng tôi có những lý tưởng lớn hơn so với Thế vận hội mùa đông. Khu công nghiệp của chúng tôi đã bắt đầu lên kế hoạch cho nền kinh tế hậu Olympic", ông nói.
Tất Đạt (theo SCMP)