Người dân mua thanh long ủng hộ nông sản Việt tại siêu thị ở quận Tân Phú, TP.HCM chiều 6-1 - Ảnh: Q.ĐỊNH

Ông Trần Thanh Nam - thứ trưởng Bộ NN&PTNT - đã yêu cầu như vậy khi phát biểu tại diễn đàn "Kết nối sản xuất và tiêu thụ thanh long" sáng 6-1-2022, do Tổ công tác 970 Bộ NN&PTNT tổ chức.

Siêu thị, nhà bán lẻ vào cuộc

Phát biểu tại diễn đàn, bà Nguyễn Thị Bích Vân - giám đốc truyền thông Tập đoàn Central Retail tại Việt Nam - cho biết từ ngày 4-1, đơn vị đã tổ chức thu mua thanh long trực tiếp từ hộ nông dân và hợp tác xã về bán tại siêu thị ở miền Nam chỉ 12.900 đồng/kg và khu vực Hà Nội là 15.900 đồng/kg. Ngoài ra, hệ thống bán lẻ của đơn vị còn chế biến ra các món đồ ăn, thức uống từ trái thanh long như bánh mì, thạch, sinh tố, nước ép...

"Dự kiến, ngay trong tuần đầu tiên áp dụng chương trình, các siêu thị của Central Retail sẽ tiêu thụ khoảng 20 tấn thanh long và sẽ nâng dần sản lượng tiêu thụ căn cứ vào sức mua đang tăng mạnh từng ngày, dịp cuối năm" - bà Vân cho biết thêm.

Theo bà Trần Kim Nga - giám đốc đối ngoại MM Mega Market, từ đầu tháng 1-2022 đơn vị đã tổ chức chương trình "Mùa nào thức đấy", dành riêng một khu vực để trưng bày các sản phẩm, bố trí nông sản tại nơi có lưu lượng khách hàng nhiều nhất để tiêu thụ. Từ hôm nay (7-1) đến Tết Nguyên đán, MM Mega Market sẽ triển khai chương trình tiêu thụ sản phẩm thanh long từ các tỉnh miền Tây tại 21 trung tâm của MM trên toàn quốc với mức giá bán không lợi nhuận.

"Thanh long sẽ được dành riêng một khu vực để trưng bày và được bố trí tại nơi có lưu lượng khách hàng nhiều nhất để tiêu thụ, bên cạnh đó triển khai chương trình ‘truck-sell’, bán hàng trên xe tải ngay trong khuôn viên MM để khách hàng dễ dàng tiếp cận" - bà Nga nói.

Theo ông Phạm Ngọc Thành - phó tổng giám đốc Công ty CP thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao (DOVECO), hiện mỗi ngày công ty đang mua 3 - 5 container xoài quay đầu từ các cửa khẩu do không xuất được sang Trung Quốc để đưa vào chế biến. "Ngoài nhà máy ở Ninh Bình, chúng tôi vẫn có thể đưa về nhà máy chế biến ở Gia Lai, nên chúng tôi tiếp tục có thể nhập xoài, chanh leo, chuối, dứa. Những đơn vị có mặt hàng này có thể liên hệ trực tiếp với công ty để được hỗ trợ tiêu thụ" - ông Thành nói.

Sản xuất bún dưa hấu xuất khẩu tại nhà máy của Công ty TNHH thực phẩm Duy Anh (huyện Củ Chi, TP.HCM) - Ảnh: D.TOÀN

Nhiều thị trường xuất khẩu tiềm năng

Ông Bùi Trung Thướng - tham tán thương mại Việt Nam tại Ấn Độ - cho biết Ấn Độ nhập khẩu 95% thanh long từ Thái Lan, Malaysia, Việt Nam... Năm 2019 - 2020, xuất khẩu thanh long từ Việt Nam sang Ấn Độ tăng gần 100% so với năm trước, với hơn 11.000 tấn, kim ngạch 9,86 triệu USD. Năm 2020 - 2021, kim ngạch xuất khẩu giảm khoảng 25% so với năm trước do tác động của dịch Covid-19. Nhưng đây vẫn là thị trường tiềm năng cho thanh long Việt Nam khai thác vì nhu cầu của người dân Ấn Độ về hoa quả rất lớn.

Theo ông Tạ Đức Minh - tham tán thương mại Việt Nam tại Nhật Bản, từ năm 2009 Nhật Bản đã nhập khẩu thanh long ruột trắng của Việt Nam, sau đó đến năm 2017 là trái thanh long ruột đỏ. Tuy nhiên, Nhật Bản có hệ thống phân phối nội địa phức tạp, trong khi nông sản của Việt Nam có thời gian bảo quản ngắn. Vì vậy, Việt Nam nên tăng cường xuất khẩu những sản phẩm chế biến sâu sang thị trường Nhật Bản.

Ông Như Nguyễn - giám đốc Công ty VIEC, đại diện thương mại xuất nhập khẩu Hà Lan và Việt Nam - cho biết thanh long đang dần trở thành một loại "siêu thực phẩm" tại Hà Lan, với giá bán ở siêu thị khoảng 260.000 đồng/trái 400g.

Tuy nhiên, để đưa được thanh long vào Hà Lan, sản phẩm phải đạt chứng nhận GlobalGAP và khoảng 150 tiêu chuẩn dư lượng thuốc bảo vệ thực vật. "Cần quảng bá, xúc tiến thương mại hình ảnh thanh long hơn nữa, bởi nhiều người châu Âu chưa biết mua tại đâu. Ngoài trái tươi, doanh nghiệp cũng nên chế biến thanh long sấy khô, tinh bột hoặc cấp đông" - ông Như Nguyễn thông tin.

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam cho biết các sản phẩm trái cây như thanh long, xoài, dưa hấu, mít... đều đang gặp khó khăn trong việc tiêu thụ qua đường bộ. Trong khi đường thủy lại thiếu container, cước phí cao. Vì vậy, các đơn vị cần đồng hành, phối hợp cùng tháo gỡ, tất cả phải vào cuộc vì thương hiệu nông sản Việt.

Thay đổi tư duy sản xuất

Cũng theo ông Nam, thị trường Trung Quốc là thị trường lớn, ngày càng đòi hỏi cao hơn về chất lượng. "Chúng ta phải sửa đổi tư duy, thích ứng với các quy định bởi chúng ta không thể kiến nghị với Trung Quốc thay đổi được. Lệnh 248, 249 có hiệu lực từ ngày 1-1, phía bạn quy định chặt hơn, chúng ta phải hiểu đây là thị trường an toàn và quy định rất cao chứ không phải quan niệm như trước đây thị trường Trung Quốc dễ tính" - ông Nam nhấn mạnh và cho rằng người sản xuất cần thay đổi tư duy sản xuất tập trung hơn vào thị trường nội địa và thị trường các nước khác thay vì tập trung vào một hai thị trường.

Cuối tháng 1-2022, Bộ NN&PTNT tiếp tục tổ chức diễn đàn kết nối với các tham tán thương mại tại châu Âu để cung cấp thông tin hai chiều tới các doanh nghiệp và người sản xuất. Tuy nhiên, theo ông Nam, ngành nông nghiệp ba tỉnh Bình Thuận, Long An và Tiền Giang cũng cần chủ động tham mưu cho lãnh đạo tỉnh có diễn đàn kết nối, xúc tiến thương mại tại địa phương để thu hút doanh nghiệp tham gia hỗ trợ chế biến, tiêu thụ.

"Các tập đoàn bán lẻ, doanh nghiệp chế biến sẵn sàng thu mua nên các tỉnh cố gắng tổ chức kết nối xúc tiến để người sản xuất, kinh doanh, chế biến và tiêu thụ gặp nhau thì hàng hóa sẽ không lo ngại" - ông Nam nói, đồng thời cho biết Bộ NN&PTNT sẽ cùng Bộ GTVT làm việc với hiệp hội logistics, cảng Cát Lái tháo gỡ vấn đề thiếu container để xuất khẩu nông sản qua đường biển.

Ông Lê Thanh Hòa - phó cục trưởng Cục Chế biến và phát triển thị trường nông sản - nói: "Các địa phương, doanh nghiệp xuất nhập khẩu cần tận dụng tối đa lợi thế của các hiệp định thương mại tự do để tận dụng tốt các thị trường Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan... rất có tiềm năng. Tuy nhiên chúng ta vẫn phải thay đổi để phù hợp với những yêu cầu mới của thị trường Trung Quốc, đặc biệt là thanh long".

300.000 tấn thanh long cần tiêu thụ, vận động thương nhân Trung Quốc thu mua

TTO - Các tỉnh Bình Thuận, Long An, Tiền Giang cần chủ động biện pháp kết nối tiêu thụ 300.000 tấn thanh long, trong đó có việc vận động thương nhân Trung Quốc đảm bảo thu mua theo ký kết hoặc thông tin sớm để chủ động.