Những nhà quản lý từng chế giễu nhà đầu tư nhỏ lẻ là "dòng tiền ngốc" đang lùng sục bài đăng trên mạng xã hội để tìm dấu hiệu nơi mà binh đoàn này sẽ tiến đến. Khảo sát của Bloomberg Intelligence cho thấy khoảng 85% quản lý quỹ đầu cơ và 42% nhà quản lý tài sản đang theo dõi các diễn đàn trực tuyến của nhà đầu tư nhỏ.

Tháng 9 năm ngoái, JPMorgan trình làng sản phẩm dữ liệu mới bao gồm thông tin về chứng khoán mà nhà đầu tư cá nhân có thể đang mua và bán, cũng như những ngành và cổ phiếu đang được bàn tán trên mạng xã hội. Ngân hàng cho biết khoảng 50 khách hàng đang thử nghiệm sản phẩm này, bao gồm một số nhà quản lý tài sản lớn nhất thế giới.

Ông Chris Berthe, trưởng bộ phận đầu tư cổ phiếu phổ thông của JPMorgan cho biết: "Nếu là nhà đầu tư chuyên nghiệp, bạn không thể bỏ qua dòng tiền của nhà đầu tư nhỏ lẻ. Họ là một lớp nhà đầu tư mới nổi lên và thực sự nắm bắt được chủ đề đầu tư".

Tân binh nhập hội

Sự thay đổi trong thái độ của các chuyên gia cho thấy các tân binh đã thay đổi môi trường đầu tư nhiều đến mức nào. Một năm trước, các nhà quan sát thị trường còn hoài nghi về khả năng tiếp diễn của cuộc cách mạng nhà đầu tư nhỏ lẻ. Giờ nhiều người đang hỏi diễn biến trong năm nay sẽ như thế nào.

Hàng triệu người Mỹ trở thành nhà đầu tư nghiệp dư trong 2020 khi phải ở yên trong nhà vì COVID-19. Bị hấp dẫn bởi thị trường biến động và các ứng dụng điện thoại miễn phí giao dịch, những người này đổ lên mạng xã hội để tìm kiếm ý tưởng đầu tư, "giải cứu" những công ty bết bát như Hertz. 

Ông Devin Ryan, Giám đốc nghiên cứu tài chính-công nghệ tại JMP Securities cho biết ước tính có hơn 10 triệu nhà đầu tư cá nhân Mỹ mở tài khoản chứng khoán mới trong 2020.

Xu hướng bắt đầu năm 2020 tăng tốc trong năm 2021. JMP Securities ước tình có thêm 15 triệu người Mỹ mở tài khoản chứng khoán trong 2021. 

Mạng xã hội ngày càng được sử dụng nhiều cho giao dịch. Một số nhà đầu tư cá nhân hô hào đồng đội kéo giá GameStop và AMC lên cao chót vót. Nhiều nhà đầu tư mới hứng khởi khi gây lỗ nặng cho một số quỹ đầu cơ và cho thế giới thấy rằng chiến lược truyền thống không phải cách duy nhất để chiến thắng.

Các khoản đầu tư có vẻ ngớ ngẩn bỗng dưng có giá trong 2021 vì các tay mơ tuyên bố như vậy. Các đồng tiền mã hóa trò hề như dogecoin – tăng hơn 1.900% trong năm ngoái – tạo ra hàng loạt triệu phú tự xưng. Thị trường NFT bùng nổ.

JPMorgan ước tính nhà đầu tư nhỏ lẻ có những lúc chiếm hơn 1/3 hoạt động giao dịch hàng ngày trong 18 tháng qua, và có những ngày đạt đỉnh đến gần 40%.

Nhiều nhà đầu tư mới đã mất tiền. Một số vay nợ mà không hiểu mình đang làm gì, khiến họ dễ bị thua lỗ nặng khi giá chứng khoán giảm. Các chiến lược đầu tư rủi ro như giao dịch quyền chọn bùng nổ. Nhiều nhà đầu tư nghiệp dư đã mua vào cổ phiếu sôi động khi giá gần lên đỉnh rồi bàng hoàng nhìn giá cắm đầu rơi.

Trong 2021, nhà đầu tư cá nhân mua ròng 292 tỷ USD chứng khoán Mỹ và chứng chỉ quỹ ETF, theo dữ liệu từ VandaTrack. Con số này lớn hơn gấp 7 lần giá trị năm 2019. Các dấu hiệu cho thấy lực mua của nhà đầu tư cá nhân sẽ được giữ vững trong 2022.

Theo Wall Street Journal, các nhà phân tích dự đoán lộ trình bấp bênh cho chứng khoán Mỹ 2022. Một số nhà quản lý tin rằng bất kỳ giai đoạn biến động dài nào cũng sẽ đánh văng nhà đầu tư cá nhân khỏi thị trường. Nhiều người nói hoạt động trên thị trường hiện giờ giống những năm cuối thập niên 1990, khi nhà đầu tư cá nhân đổ bộ ồ ạt vào thị trường rồi lũ lượt tháo chạy khi bong bóng vỡ.

Cho đến nay, nhà đầu cá nhân cho thấy sự vững dạ lớn vào những ngày biến động. Trong năm ngoái, 8 ngày nhóm nhà đầu tư này mua mạnh nhất tính theo giá trị USD diễn ra khi chỉ số S&P 500 sụt từ 1,3% trở lên.

Các ông lớn chú ý

Xét theo một số khía cạnh, các nhà đầu tư mới đã thay đổi chiến lược giao dịch của lớp nhà đầu tư chuyên nghiệp. Cụ thể là cách mà một số chuyên gia đặt cược giá cổ phiếu đi xuống.

Cổ phiếu meme như GameStop có tỷ lệ bán khống cao trước khi thu hút sự chú ý của các nhà đầu tư trên mạng xã hội Reddit. Điều này có nghĩa là những nhà đầu tư khác – thường là dân chuyên nghiệp, ví dụ như quỹ đầu cơ – đang cược rằng chúng sẽ giảm. Khi bán khống cổ phiếu, nhà đầu tư vay cổ phiếu của một công ty rồi bán chúng, hy vọng sẽ mua trả lại sau này với giá thấp hơn.

Nhưng khi các tay mơ đẩy GameStop và các cổ phiếu meme tăng vùn vụt, đội bán khống đôi khi phải bấm bụng mua lại hàng để đóng vị thế với giá trên trời.

Ngày nay, nhà đầu tư đang tránh "liều ăn nhiều" với việc bán khống, theo phân tích của ông Ihor Dusaniwsky, Giám đốc phân tích dự đoán tại công ty phân tích dữ liệu S3 Partners.

Vào cuối năm 2021, chỉ 7 cổ phiếu trên thị trường chứng khoán Mỹ có tỷ lệ bán khống 40% hoặc hơn, dựa trên phân tích của ông Dusaniwsky về những mã có ít nhất 10 triệu USD cổ phiếu bị bán khống. Trong khi đó hồi đầu 2020 và 2021, con số này lần lượt là 40 và 19. Khác với những giai đoạn trước, không cổ phiếu nào trong phân tích của ông có tỷ lệ bán khống trên 70% vào cuối 2021.

Năm ngoái, S3 bắt đầu cung cấp công cụ mới cho khách hàng biết cổ phiếu nào có tỷ lệ bán khống cao và có thể gây ra thua lỗ bất ngờ nếu nhà đầu tư nhỏ lẻ đổ vào.

Ông Dusaniwsky nói: "Ý nghĩ trong tâm trí mọi nhà quản lý quỹ đầu cơ là "Tôi không muốn chọn nhầm phe trong cuộc chơi cổ phiếu meme". Họ phải tập trung toàn tâm toàn ý để đảm bảo không bị xe buýt tông".