Con là hy vọng

Hồ Mỹ Nhân, cái tên đầy kỳ vọng mà anh Hồ Thanh Hải và chị Thái Diễm Châu vừa đặt cho con gái ra đời ở tuần thứ 26, chỉ nặng vỏn vẹn 550 gr. Chị Châu đã nằm viện ấp con được 3 tuần, bé gái hiện đã tạm ổn, có thể ăn sữa đều và tăng cân. Bà mẹ 40 tuổi nói đã có chút sữa mẹ để cho bé bú thêm sau 1 tháng mất sữa vì phải cách ly với bé do bé nằm hồi sức ở lồng ấp. “Vui lắm cô ơi, bữa nay con được 8 lạng mấy rồi nè”, chị Châu vừa đút sữa cho con vừa trò chuyện.

Các bác sĩ, nữ hộ sinh tại Phòng điều trị tích cực, BV Từ Dũ Ngọc Dương

Thai kỳ của chị Châu nằm ngoài ý muốn vì ở tuổi 39, chị và chồng đã có một cậu con trai 18 tuổi. Anh Hải bị bướu cổ, uống thuốc kéo dài 6 - 7 năm nên chị Châu nghĩ mình không thể mang thai. Trước đó, chị từng bị hư thai 1 lần nên không hề lên kế hoạch có con.

“Nhưng dịch Covid-19 ập tới, ông xã không thể đi lấy thuốc uống trị bướu cổ, rồi bị cách ly ở nhà miết cái tự nhiên có thai. Xét nghiệm em bé không bị dị tật lại con gái, hai vợ chồng mừng lắm”, chị Châu kể. Sau khi phát hiện bệnh lý và phải chấm dứt thai kỳ, mổ bắt con, chị Châu đã rất lo lắng.

Lúc mới sinh con, vợ chồng chị Châu phập phồng lo âu nghĩ sẽ không thể nuôi bé được. Chị nhớ lại những ngày đợi tin con gái còn nằm trong lồng ấp tại Bệnh viện (BV) Từ Dũ (TP.HCM): “Ngày nào tôi cũng khóc, không gặp bất kỳ ai, nhốt mình trong phòng riêng không biết ngày đêm bên ngoài. Tôi cứ nghĩ mình sẽ mất con, khóc muốn mù hai con mắt. Bà con tới thăm thì tui dặn người nhà đừng có cho vô thăm, muốn trầm cảm thiệt”.

Vợ chồng anh Hải, chị Châu chăm bé gái chỉ nặng 550 gr lên được gần 800 gr sau 2 tháng nuôi Kangaroo

Cho tới khi BV thông báo hai vợ chồng lên chăm con, được gặp con, chị Châu như sống lại: “Được ôm con trên ngực, nghe nó thở, bác sĩ (BS) lại bảo mẹ thở thì con thở, mẹ vui con vui nên tôi dù lo cũng dằn lòng lại. Mỗi ngày thấy cân nặng con nhích thêm được gram nào là khấp khởi mừng cả ngày đêm. May mà con tuy nhỏ nhưng không bệnh, không phải chích thuốc gì”.

Chi phí nằm viện gần 1 tháng của gia đình chị Châu đã lên tới vài chục triệu đồng. Vợ chồng chị cũng phải nghỉ làm cả mấy tháng trời. Em bé ở khoa sơ sinh nếu không có sữa mẹ thì phải mua sữa thanh trùng, mỗi ngày trên dưới 200.000 đồng tiền sữa/bé. Do sữa không được tính BHYT nên hầu hết sản phụ nếu mất sữa đều phải gánh thêm khoản phí này. Chị Châu cũng đang cố gắng vắt sữa để có sữa mẹ lại cho con vì ngoài tiết kiệm chi phí, sữa mẹ có thể giúp bé vượt qua bệnh tật và phát triển tốt hơn.

Cứu tinh của trẻ sinh non

Phương pháp Kangaroo trên thế giới đã ra đời vào khoảng năm 1978. Tới năm 1997, BV Từ Dũ là đơn vị đầu tiên ở VN ứng dụng kỹ thuật này cho các bé non tháng, nhẹ cân. Kỹ thuật Kangaroo áp dụng theo cách để bố, mẹ hoặc người thân dùng hơi ấm của chính cơ thể mình giúp bé có được những khả năng sinh tồn cơ bản. Người mẹ nuôi con Kangaroo được hướng dẫn 4 quy tắc thực hiện: ấp bé 24/24; nuôi con bằng sữa mẹ; massage đúng cách và giúp bé phát triển trí não khi ôm bé vào lòng. “Nuôi con bằng sữa mẹ là cách tốt nhất giảm tỷ lệ tử vong ở trẻ sinh non. Liệu pháp “da kề da” góp phần quan trọng trong việc giúp bé phát triển và tránh được các rủi ro tử vong sau sinh tới 40%”, BS CK2 Trần Ngọc Hải, Phó giám đốc BV Từ Dũ, nhận xét.

Anh Hải ấp con khi con được rời lồng ấp, Khoa Sơ sinh, BV Từ Dũ

BS Nguyễn Thị Từ Anh, Trưởng khoa Sơ sinh - BV Từ Dũ, chia sẻ: Năm 1997, khi VN chưa phổ biến internet, ban đầu mọi người còn nghi ngại khi được biết tới phương pháp này. Ngay cả ông bố, bà mẹ khi ấy giao con chỉ nặng dưới 1 kg rất yếu ớt cho BS, ai cũng lo lắng, bị căng thẳng nên sự hỗ trợ tâm lý cực kỳ quan trọng để mọi người cùng vững tin là BV có thể thực hiện được. “Lúc đầu chỉ khoảng 4 - 5 bệnh nhân thôi. Tôi nhớ có ca sinh đôi thì 1 bé mất, ba mẹ rất lo lắng, chỉ muốn trả lại cho BS chứ không muốn làm Kangaroo nữa. Phải thuyết phục nhiều, cuối cùng họ đã đồng ý và vượt qua”, BS Từ Anh kể.

Hiện tại, Đơn vị chăm sóc Kangaroo của BV Từ Dũ cũng đã thực hiện nhiều cải tiến trong phương pháp này như rút ngắn thời gian cách ly mẹ và em bé ở khu hồi sức. “Trước đây, chỉ thực hiện Kangaroo khi bé ổn định hoàn toàn về hô hấp và tiêu hóa, nên thời gian bé được gặp mẹ rất lâu. Bây giờ có thể áp dụng sớm ngay sau sanh nếu bé không phải thở máy. Bé càng được tiếp xúc với mẹ sớm thì càng phát triển trí não, hô hấp, tuần hoàn tốt hơn. Khuyến cáo mới nhất của WHO là càng thực hiện “da kề da” sớm thì càng tốt cho bé”, BS Từ Anh cho biết.

Nuôi con bằng sữa mẹ là cách tốt nhất giảm tỷ lệ tử vong ở trẻ sinh non. Liệu pháp “da kề da” góp phần quan trọng trong việc giúp bé phát triển và tránh được các rủi ro tử vong sau sinh tới 40%.

BS CK2 Trần Ngọc Hải (Phó giám đốc BV Từ Dũ)

Điều khiến các nhân viên y tế tại khoa sơ sinh tâm đắc nhất là mô hình này đã sớm áp dụng cũng như được lan tỏa ra khắp các BV trên cả nước để giảm thiểu tỷ lệ tử vong do sinh non. Chặng đường để nuôi em bé sinh non rất dài. Các bé không chỉ vượt “cửa tử” trong BV mà còn phải đủ sức khỏe và năng lực để trưởng thành như em bé khác. Vai trò của cha mẹ rất quan trọng, nên các BS phải giúp gia đình ngay từ những bước đầu tiên để gắn kết họ và có kiến thức nuôi dưỡng sau này cho con.

BS Lương Kim Chi, Trưởng khoa Sơ sinh - BV TWG Long An (TP.Tân An, Long An), nhận xét: “Xưa ở đất Long An này, những bé sinh ra 1,5 kg đều phải chuyển tuyến trên. Từ khi tôi về BV này thì trẻ trên 1 kg là cứu 100%, dưới 1 kg cũng cứu được 70 - 80%. Em bé sinh non ở đây tỷ lệ điều trị bệnh lý võng mạc gần như bằng 0. Vì bé hầu như thở ô xy rất ít hoặc nồng độ dưới 30%, luôn được ấp trên ngực mẹ để quan sát bằng mắt thường và máy móc. Những năm đầu mới làm Kangaroo, tôi liên tục gặp những ca bị khiếm thị do ROP nên có khi nằm mơ còn thấy mình bị mù. Vì vậy sau này, tôi luôn tìm mọi cách để các bé hạn chế tiếp xúc ô xy nhất có thể”.

Khoa Sơ sinh của BV TWG Long An hiện có gần 100 giường bệnh. Một ca sinh non tại Long An năm 2020 bé chỉ nặng 700 gr đã được cứu sống và đến nay bé hoàn toàn phát triển bình thường. BS Lương Kim Chi cũng hy vọng mô hình nuôi con Kangaroo tiếp tục được lan tỏa khắp cả nước để giảm áp lực quá tải tuyến trên, mang đến cơ hội sống sót cho nhiều trẻ có bệnh lý do sinh non hơn nữa.