Làng Thủy Trầm, xã Tuy Lộc, huyện Cẩm Khê (Phú Thọ) là trung tâm của làng nghề cá chép đỏ. Cứ vào khoảng sau rằm tháng Chạp, trước ngày lễ cúng ông Công, ông Táo, cả làng Thủy Trầm bỗng chốc trở nên nhộn nhịp.

Theo các cụ cao niên của làng, nghề ươm nuôi cá chép đỏ ở làng Thủy Trầm bắt đầu từ những năm 1960. Hiện cả làng có 670 hộ dân với trên 30 ha nuôi cá chép đỏ, trong đó 353 hộ trực tiếp sản xuất, kinh doanh cá, sử dụng hơn 1.000 lao động tại chỗ. Hàng năm, cung ứng từ 7.000 – 8.000 kg giống cá các loại cho thị trường.

Ngày nay, cá chép đỏ Thủy Trầm đã “vượt cổng làng” đi mọi miền Tổ quốc, đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng của người dân trong ngày 23 tháng Chạp hằng năm.

Giống như nhiều hộ dân khác trong làng, gia đình ông Trần Văn Trọng đang khẩn trương bắt tay vào công việc tát ao để bắt cá kịp cho các thương lái đến lấy hàng.

Theo ông Trọng, cùng với lịch sử ra đời nghề nuôi cá chép đỏ ở địa phương, gia đình ông có tới 3 đời làm nghề này, từ đời cụ, đời ông, đời cha sau đó truyền lại cho ông, không phải học hỏi đâu xa cứ thế mà làm. Duy trì nghề truyền thống của ông cha, ông đã gắn bó với nghề từ thuở thiếu thời cho đến tận bây giờ.

Chia sẻ về kỹ thuật chăn nuôi cá chép, ông Trọng cho biết: “Các hộ gia đình phải trải qua kinh nghiệm lâu năm, nhiều lần “được, mất” mới đúc rút được chút kinh nghiệm để cho cá chép đỏ đẻ muộn thành công. Đó là phải hạn chế cho cá ăn, đồng thời để nước lưu cữu lâu. Tuy nhiên, nếu nước quá bẩn, sẽ dẫn đến tình trạng cá bị ngạt khí, chết. Khi đó, phải khắc phục bằng việc sử dụng máy sục nước. Loại cá này được nhiều người biết đến và hiện tại nghề nuôi cá chép đỏ đã trở thành một sản phẩm chính được chú trọng phát triển của xã Tuy Lộc…”.

Ông Bùi Văn Chữ, Trưởng làng nghề sản xuất cá chép đỏ Thủy Trầm phấn khởi: “Người dân Thủy Trầm nuôi cá chép đỏ từ khoảng những năm 70 của thế kỷ trước. So với giống cá ở các nơi khác, cá chép đỏ Thủy Trầm có các ưu điểm là hình thức đẹp, màu đỏ rực rỡ, có đôi mắt xanh đen, khỏe mạnh, không có đốm trên thân cá”.

Một vài địa phương khác cũng nuôi được cá chép đỏ, nhưng cá chép đỏ Thủy Trầm được đông đảo người dân cả nước ưa chuộng do có màu sắc đỏ đậm tự nhiên, nhiều chủng loại, mẫu mã đẹp và giá cả hợp lý.

Trao đổi với TTXVN, ông Nguyễn Công Vui, ở khu 3, xã Tuy Lộc cho biết, gia đình ông có 2 ao chuyên nuôi cá chép đỏ. Giống như mọi năm, năm nay, gia đình ông dự kiến cung cấp ra thị trường khoảng trên 2 tạ cá. Toàn bộ số cá này đã được thương lái đặt mua cách đây hơn 1 tháng, dự kiến cho thu nhập hơn 40 triệu đồng.

Ông Hà Công Vụ, Bí thư Chi bộ khu Đồng Minh, thuộc làng nghề cá chép đỏ Thủy Trầm, xã Tuy Lộc, cho hay gia đình ông nuôi 2 ao cá chép đỏ, mỗi ao rộng khoảng 700m2. Ông nhẩm tính với việc cá sinh trưởng tốt và đều như năm nay, cả 2 ao của gia đình ông có thể thu hoạch được khoảng 2 tạ cá.

Được biết, hằng năm người dân bắt đầu nuôi cá chép đỏ từ tháng 6 âm lịch để phục vụ Tết ông Công, ông Táo. Thời gian còn lại vẫn nuôi các loại cá thương phẩm khác. Ngoài kinh nghiệm được lưu truyền giữa các thế hệ, trong quá trình thâm canh, huyện, xã cũng thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn tại địa phương để tăng thêm hiểu biết thâm canh, áp dụng khoa học kỹ thuật vào nuôi cá cho bà con nơi đây.

Không chỉ nhằm mục đích kinh tế, nghề nuôi cá chép đỏ còn là nét văn hóa truyền thống đã có từ bao đời của người dân nơi đây… Điều đáng nói là qua thời gian, người dân trong làng đã tự tìm chọn những con cá đẹp về màu sắc, ngoại hình, khỏe về thể chất để nhân giống; chủ động và đảm bảo được nguồn cung cá bột tại địa phương. Đồng thời, với các đặc điểm này, cá chép đỏ Thủy Trầm được nhiều người ưa thích, từng bước có chỗ đứng và khẳng định được thương hiệu trên thị trường.

Năm 2011, Ủy ban Nhân dân tỉnh Phú Thọ đã công nhận làng nghề cá chép đỏ Thủy Trầm và đầu tư cơ sở vật chất phát triển làng nghề.

Cuối năm 2017, Ủy ban Nhân dân xã Tuy Lộc quyết định thành lập “Hợp tác xã cá chép đỏ và dịch vụ tổng hợp nông nghiệp Thủy Trầm” nhằm hỗ trợ người dân sản xuất, kinh doanh cây, con giống nói chung và cá chép đỏ nói riêng.

Tháng 12/2018, Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật tỉnh Phú Thọ công bố, bàn giao văn bằng chứng nhận nhãn hiệu tập thể “cá chép đỏ Thủy Trầm” cho Hợp tác xã cá chép đỏ và dịch vụ tổng hợp nông nghiệp Thủy Trầm. Từ đây, người dân Tuy Lộc có thể đẩy mạnh sản xuất, kết nối tiêu thụ, mang cá chép đỏ tiếp tục vươn xa.

Ông Bùi Văn Chữ, Giám đốc Hợp tác xã cá chép đỏ và dịch vụ tổng hợp nông nghiệp Thủy Trầm, cho hay, nhờ sinh lợi về kinh tế nên hiện nay, nghề nuôi chép đỏ phát triển. Đến nay, mỗi hộ trong thôn đều có ít nhất từ 2-3 ao cá. Bà con chăm sóc và cho cá ăn thức ăn do chính tay mình làm ra chứ không cho ăn các loại cám kích thích khác.

Ông Bùi Văn Chữ cho biết thêm năm nay, làng nghề dự kiến cung cấp khoảng 35 tấn cá ra thị trường, trung bình giá bán 1kg cá chép đỏ tại bờ từ 110.000-150.000/kg (khoảng từ 40-50 con/kg), bình quân thu nhập 25 triệu đồng/sào sau khi trừ chi phí.

Bà Trần Thị Hưởng, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Cẩm Khê, cho biết để làng nghề ngày càng phát triển, huyện đã quan tâm đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, hệ thống kênh mương thủy lợi, xây dựng nhãn hiệu tập thể đối với cá chép đỏ Thủy Trầm.

Ủy ban Nhân dân xã Tuy Lộc định hướng cho người dân việc hợp tác sản xuất ổn định nhằm phát triển làng nghề theo hướng bền vững. Bên cạnh đó, địa phương tích cực tổ chức chuyển giao công nghệ sản xuất, nuôi trồng mới, hiệu quả, đảm bảo môi trường cho các hộ dân nhằm giúp nâng cao năng suất. Đặc biệt, xã thực hiện hiệu quả việc tuyên truyền, quảng bá để thương hiệu cá chép đỏ Thủy Trầm ngày càng lan tỏa rộng hơn.

Minh Hoa (t/h theo TTXVN, BĐT Đảng Cộng sản )