Cuối tháng 11.2022, nhiều người ở xã Kháng Nhật, H.Sơn Dương, Tuyên Quang, không khỏi bất ngờ khi thấy trinh sát hình sự từ Bộ Công an có mặt ở địa phương. Càng bất ngờ hơn khi Mai Văn Thi (66 tuổi, quê Thanh Hóa), bảo vệ của một trại lợn trong vùng, bị bắt giữ với cáo buộc giết người và trốn truy nã suốt 25 năm qua.

Mai Văn Thi (giữa) bị bắt giữ sau khi trốn truy nã suốt 25 năm công an cung cấp

Thay tên đổi họ, lấy vợ mới để trốn truy nã

Hồ sơ cho thấy, Thi từng có tiền án 5 năm tù về tội trộm cắp tài sản. Đầu những năm 1990, sau khi được trả tự do, Thi chung sống với một phụ nữ cùng quê và sinh 2 người con. Bẵng đi một thời gian, Thi bất ngờ rời bỏ gia đình, vào miền Trung lập nghiệp. Thi chọn nghề làm mướn cho các đồn điền cây ăn quả ở xã Đa Kai, H.Đức Linh, Bình Thuận.

Tháng 6.1997, Thi ngồi nhậu với nhóm bạn rồi xảy ra hỗn chiến, khiến 2 người chết và 4 người bị thương. Thi bị xác định là nghi phạm gây án, nhưng đã nhanh chân bỏ trốn. Công an Bình Thuận khởi tố vụ án, phát lệnh truy nã toàn quốc đối với Thi về tội giết người.

Bằng sự khôn ranh từ một cựu phạm nhân, tung tích của Thi dường như “bốc hơi”, không để lại dấu vết gì. Cũng vì thế, việc truy bắt không có kết quả. Đến năm 2022, Phòng Truy nã truy tìm (Phòng 10, Cục Cảnh sát hình sự, Bộ Công an) trực tiếp xác lập chuyên án truy bắt Thi.

Ba trong số những trinh sát tinh nhuệ nhất của Phòng 10 được điều động, gồm trung tá Hoàng Hoài Nam, trung tá Phạm Ngọc Viết và đại úy Đinh Viết Chiến. Địa chỉ đầu tiên mà tổ công tác tìm về là quê gốc của Thi ở H.Nga Sơn, Thanh Hóa.

Do vụ án xảy ra đã rất lâu, manh mối thông tin về Thi rất ít ỏi. Dù rà soát hàng chục mối quan hệ trước đây của Thi nhưng kết quả thu lại không được bao nhiêu. Ngay cả vợ con nghi phạm cũng không biết 25 năm qua Thi đi đâu, làm gì.

Không bỏ cuộc, sau nhiều lần ngược xuôi Hà Nội - Thanh Hóa, may mắn cũng mỉm cười với tổ công tác, họ gặp một người từng là bạn của Thi và có vài tấm ảnh thời trẻ của nghi phạm, đồng thời phán đoán có thể Thi đang sống ở miền Bắc. Cùng với các chứng cứ chắp nối được, tổ công tác dần thu hẹp phạm vi truy tìm và dựng lên cơ bản hành tung của Thi.

Theo đó, sau khi gây án, Thi dạt ra khu vực ven biển Bình Thuận, lấy tên giả là Nguyễn Văn Điệp, quê Quảng Ngãi. Thi thường xuyên tham gia các chuyến đánh bắt xa bờ để tiện cho việc trốn tránh. Có lần, thuyền cá của Thi bị bão đánh lật, khiến nhiều người tử nạn. Thi may mắn bám vào mảnh gỗ và được cứu.

Một đồng nghiệp quê ở Tuyên Quang thấy Thi hiền lành nên đã mai mối với chị gái của mình. Đây cũng chính là bước ngoặt để Thi tạo “vỏ bọc” tiếp theo.

Với chất giọng Quảng Ngãi và dưới cái tên Nguyễn Văn Điệp, Thi thường xuyên kể về chuyện lật thuyền, cha mẹ đều mất sớm… khiến nhiều người thương cảm. Khoảng năm 2000, Thi lấy vợ mới, chủ động sống khép kín và hạn chế giao du, chủ yếu lên đồi trồng cam, về sau làm bảo vệ cho một trại lợn trên địa bàn xã Kháng Nhật.

Địa giới hành chính xã Kháng Nhật, nơi Mai Văn Thi sinh sống trước khi bị bắt giữ google maps

Cuộc đấu trí giữa cảnh sát và nghi phạm giết người

Đại úy Đinh Viết Chiến, thành viên tổ công tác, cho biết 2 điểm mấu chốt trong chuyên án truy bắt Thi là khi về Thanh Hóa rồi biết Thi trốn ở Tuyên Quang, và lúc lên Tuyên Quang để xác định nơi ở cụ thể của nghi phạm.

Theo lời kể, tổ trinh sát Phòng 10 phải tiến hành sàng lọc hàng trăm trường hợp nghi vấn tại xã Kháng Nhật, tập trung vào những người quê Thanh Hóa hoặc Quảng Nam, có độ tuổi, hình dáng tương đồng với Mai Văn Thi.

Đồng thời, cảnh sát dùng các bức ảnh có được về Thi cho mọi người nhận dạng. Không nằm ngoài dự đoán, có người cho biết thấy nhân vật trong ảnh rất quen mặt, nhưng tên là Điệp chứ không phải Thi. “Cánh tay của Thi có xăm hình con rồng, rất xấu. Tôi hỏi về hình xăm thì người nhận dạng nói đúng là trên tay người tên Điệp có hình xăm như mô tả. Kết quả đã rõ”, đại úy Chiến kể.

Cũng từ thông tin của người nhận dạng, tổ công tác biết được chính xác vị trí trại lợn Thi đang làm bảo vệ. Tuy nhiên, trại tách biệt khu dân cư, đường đi hiểm trở, không cho người lạ ra vào, việc tiếp cận rất khó khăn, nếu không cẩn thận có thể “rút dây động rừng”.

Nhiều phương án tác chiến được đưa ra. Tổ công tác quyết định đóng vai thương lái đang có nhu cầu mua heo số lượng lớn để tìm cách vào trại lợn. Dù vậy, việc tiếp cận vẫn không hề dễ dàng.

Phải mất rất nhiều thời gian thương thuyết, quản lý trại mới đồng ý cho hai người của tổ công tác vào bên trong. Và cũng bằng sự khôn khéo, cảnh sát thuyết phục quản lý gọi Thi ra với lý do đổi ca trực. “Ngay khi giáp mặt, linh cảm và kinh nghiệm nghề nghiệp khiến tôi lập tức nhận ra đó là Thi”, đại úy Chiến nhớ lại.

Nhưng để củng cố thêm chứng cứ, tổ công tác chưa hành động ngay mà chỉ lấy lý do để đưa Thi về trụ sở Công an xã Kháng Nhật làm việc.

25 năm kể từ thời điểm xảy ra án mạng, ngoại hình Thi thay đổi rất nhiều, từ khuôn mặt, vóc dáng, màu da cho đến màu tóc. Có lẽ tự tin vì điều này sẽ không ai nhận ra mình, ban đầu trinh sát đọc tên “Mai Văn Thi”, Thi vẫn cương quyết khẳng định mình là Nguyễn Văn Điệp, quê Quảng Ngãi, cha mẹ đều đã mất…

Chỉ đến khi cảnh sát đưa ra hàng loạt chứng cứ về nhân thân, lai lịch, thành viên gia đình, thậm chí trực tiếp gọi video call cho người vợ đầu của Thi ở Thanh Hóa để nhận diện, nghi phạm mới chịu khuất phục.

“Đây thực sự là cuộc truy tìm hóc búa. Nghi phạm tuy không quá manh động, chống trả hoặc gây nguy hiểm nhưng lại rất khôn khéo, phòng bị kỹ lưỡng trong từng lời nói. Chúng tôi phải cân não, đấu trí để buộc nghi phạm phải thừa nhận. Và như đã nói, khó khăn lớn nhất chính là việc lần theo dấu vết của nghi phạm sau hơn 2 thập kỷ biệt tích, tốn rất nhiều công sức”, đại úy Chiến chia sẻ.