Hải quân Nga hiện tại không có tàu sân bay nào đang hoạt động. Tàu sân bay duy nhất của lực lượng này là chiếc Đô đốc Flota Sovetskogo Soyuza Kuznetsov, đã ngừng hoạt động để sửa chữa và nâng cấp từ đầu năm 2018 và dự kiến hoàn tất trong năm sau. Tuy nhiên, con tàu bất ngờ bốc cháy khiến việc sửa chữa phải kéo dài thêm. Thế nên, cho đến khi công việc sửa chữa hoàn thành, Hải quân Nga vẫn không có tàu sân bay nào hoạt động.

Mặc dù việc tăng cường thêm tàu sân bay không có nhiều ý nghĩa đối với Moscow khi nước này vốn đang tập trung vào cuộc chiến trên bộ ở Ukraine. Tuy nhiên một số người vẫn thấy Nga cần có một tàu chiến như vậy, theo trang 19FortyFive.

Tàu sân bay Đô đốc Kuznetsov của Hải quân Nga. Ảnh: CREATIVE COMMONS

Khả năng Nga chuẩn bị đóng tàu sân bay mới

Giám đốc điều hành của Tập đoàn đóng tàu thống nhất (USC) thuộc sở hữu nhà nước Nga - ông Alexey Rakhmanov, ngày 16-1 đã gợi ý rằng công ty có thể sẽ phát triển một thiết kế tàu sân bay hoàn toàn mới và hiện đại cho Hải quân Nga.

Theo hãng thông tấn TASS, ông Rakhmanov cho biết cần cân nhắc liệu Hải quân Nga có cần thêm tàu sân bay hay không và nếu có thì tàu này cần có những khả năng gì.

“Đây là câu hỏi dành cho lực lượng hải quân” - ông nói, cho biết thêm rằng “Từ khi tôi bắt đầu làm việc tại công ty, khoảng 8 năm trước, chúng tôi đã bắt đầu thảo luận rằng liệu có nên chế tạo một tàu sân bay hay không và sẽ chế tạo loại tàu nào. Chúng tôi chủ động thiết kế và cũng thường xuyên trao đổi với Hải quân. Chúng ta phải biết chính xác rằng kẻ thù của chúng ta nghĩ gì và làm gì”.

Ông Rakhmanov cũng nhấn mạnh rằng USC có quan điểm riêng về “tàu sân bay tương lai là gì, nó nên được chế tạo như thế nào và với những thông số kỹ thuật và công nghệ nào”.

Sự cần thiết sở hữu tàu sân bay đối với Nga

Nhiều người đặt câu hỏi liệu rằng Moscow có cần sở hữu tàu sân bay khi các cường quốc mới nổi, bao gồm Trung Quốc (TQ) và Ấn Độ đều đang vận hành khá nhiều tàu sân bay.

Tàu sân bay luôn được coi là tài sản trên biển giá trị nhất của bất kỳ cường quốc hải quân nào. Mặc dù việc chế tạo và bảo trì rất tốn kém, nhưng khí tài này cung cấp khả năng duy nhất để triển khai sức mạnh không quân trên một khu vực rộng lớn.

Tuy nhiên, Nga chưa bao giờ gặp nhiều may mắn với các tàu chiến. Ngay cả trong thời kỳ Xô Viết, các tàu tuần dương chở máy bay của nước này hầu như không có tầm hoạt động và độ bền bằng các tàu sân bay chạy bằng năng lượng thông thường của Hải quân Mỹ và thậm chí còn tốn kém chi phí hơn cả các siêu tàu sân bay chạy bằng năng lượng hạt nhân lớn hơn.

Hải quân Liên Xô đã vận hành một số tàu sân bay trực thăng trong Chiến tranh Lạnh, và sau đó vận hành 4 tàu tuần dương lớp Kiev (thiết kế lai giữa tàu tuần dương và tàu sân bay). 2 trong số này đã được bán cho TQ và chuyển đổi thành công viên giải trí và bảo tàng, một chiếc khác không còn sử dụng. Chiếc thứ 4 may mắn hơn khi được Ấn Độ mua lại và cải tiến thành tàu sân bay INS Vikramaditya.

Một tàu sân bay khác là siêu tàu sân bay hạt nhân Ulyanovsk đang xây dựng dang dở thì Liên Xô tan rã, khép lại giấc mơ lớn về sức mạnh trên biển của cường quốc này.

Nga sẽ mua lại tàu TQ?

Tàu sân bay Liêu Ninh Type 001 được nâng cấp từ tàu Varyag của Liên Xô. Ảnh: MILITARY-TODAY

Một tàu sân bay khác, vốn là “chị em” với chiếc Đô đốc Kuznetsov là tàu Varyag cũng đang đóng dở thì Liên Xô tan rã. Ukraine sau đó bán chiến hạm này cho TQ. Hiện nó đang phục vụ trong Hải quân Quân Giải phóng Nhân dân TQ (PLAN) với tên gọi Liêu Ninh Type 001.

Tuy nhiên, đầu tháng này, ông Serge Karginov - phó Chủ tịch Ủy ban Phát triển Viễn Đông và Bắc Cực thuộc Duma quốc gia (Hạ viện) Nga đã đề nghị mua lại Liêu Ninh để phục vụ tại Biển Đen.

Các chuyên gia cho rằng một kế hoạch như vậy không có khả năng tiến xa và không chắc Bắc Kinh sẽ sẵn sàng chấp nhận đề xuất này. Do đó, tàu Đô đốc Kuznetsov có thể sẽ vẫn là tàu sân bay duy nhất của Nga - ít nhất là đến khi một con tàu mới được chế tạo.

Vấn đề hiện tại là tập trung vào Đô đốc Kuznetsov

Có lẽ trước khi chuẩn bị cho một tàu sân bay mới, điều Moscow và USC cần tập trung lúc này chính là sửa chữa tàu sân bay Đô đốc Kuznetsov. Ông Rakhmanov cho biết rằng chiếc tàu tuần dương chở máy bay hạng nặng này chuẩn bị đưa vào hoạt động trở lại vào năm 2024. Hiện có hơn 2.000 nhân viên của USC đang tham gia vào quá trình tái trang bị cho chiến hạm này.

Ông Rakhmanov lưu ý: “Việc sửa chữa không dừng lại dù chỉ 1 phút”.

Tàu Đô đốc Kuznetsov đang đối mặt với nhiều vấn đề như tổn hại sau hỏa hoạn, cần cẩu rơi xuống làm hỏng sàn đáp và thậm chí là những vấn đề nội bộ tại xưởng đóng tàu. Những rắc rối này nghiêm trọng đến mức một số nhà quan sát tiếp tục đặt câu hỏi liệu khi nào con tàu này sẽ thực sự hoạt động trở lại.

Chuyên gia cũng nghi vấn về khả năng xây dựng một tàu sân bay hoàn toàn mới của USC khi công ty này đến nay vẫn chưa hoàn thành việc tái trang bị cho chiếc tàu duy nhất hiện có.