Tối 28.1, tại Nghệ An, ngay sau khi kiểm tra thực địa dự án cao tốc Bãi Vọt - Hàm Nghi ở Hà Tĩnh, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp kiểm điểm tình hình thực hiện 10 dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía đông giai đoạn 1 (2017 - 2020) và giai đoạn 2 (2021 - 2025) từ Ninh Bình đến Quảng Trị, trong đó 1 dự án đã hoàn thành, 9 dự án đang triển khai.

Thủ tướng yêu cầu không chia nhỏ gói thầu dự án cao tốc, tránh tình trạng "ăn xổi ở thì", làm xong phải làm lại nhật bắc

Trước đó, trong ngày, Thủ tướng và đoàn công tác đã di chuyển trên quãng đường gần 500 km qua các tỉnh Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, kiểm tra thực địa các dự án cao tốc Mai Sơn - QL 45, Diễn Châu - Bãi Vọt thuộc giai đoạn 1 và dự án Bãi Vọt - Hàm Nghi thuộc giai đoạn 2.

Quyết liệt lấy lại tiến độ

Theo báo cáo của Bộ GTVT, trong 5 dự án thành phần của giai đoạn 1, đoạn Cao Bồ - Mai Sơn (dài 15,2 km) đã hoàn thành vào đầu năm 2022; 4 dự án còn lại đang triển khai thi công.

Trong đó đoạn Mai Sơn - QL 45 (dài 63,37 km) dự kiến hoàn thành ngày 30.4; đoạn QL 45 - Nghi Sơn (dài 43,28 km) và đoạn Nghi Sơn - Diễn Châu (dài 50 km) hoàn thành vào quý 3/2023; đoạn Diễn Châu - Bãi Vọt (dài 49,3 km) hoàn thành vào quý 2/2024.

Cụ thể, đoạn Mai Sơn - QL 45 gồm 5 gói thầu xây lắp; lũy kế sản lượng đến nay là 6.275 trên 7.237 tỉ đồng (86,7% giá trị hợp đồng).

Đoạn QL 45 - Nghi Sơn gồm 3 gói thầu xây lắp; lũy kế sản lượng đến nay là 1.828 trên 3.117 tỉ đồng (58,65% giá trị hợp đồng).

Đoạn Nghi Sơn - Diễn Châu gồm 4 gói thầu xây lắp; lũy kế sản lượng đến nay là 2.786 trên 4.395 tỉ đồng (63,4% giá trị hợp đồng).

Đoạn Diễn Châu - Bãi Vọt (dự án PPP) gồm 4 gói thầu xây lắp; lũy kế sản lượng đến nay là 2.136 trên 8.595 tỉ đồng (25% giá trị hợp đồng).

Về các dự án thuộc giai đoạn 2, các địa phương đã bàn giao mặt bằng được 189,43 trên 259,12 km đạt 73%, đủ điều kiện để các nhà thầu tổ chức thi công và đang tiếp tục thực hiện để bảo đảm bàn giao 100% diện tích mặt bằng vào quý 2/2023. Các địa phương đang lập phê duyệt phương án di dời hạ tầng kỹ thuật, lựa chọn nhà thầu thi công để di dời trong quý 2/2023.

5 dự án giai đoạn 2 (từ Hà Tĩnh tới Quảng Trị) được chia thành 9 gói thầu xây lắp, trong đó 8/9 gói thầu đã ký kết hợp đồng xây lắp, còn lại 1 gói thầu thuộc dự án Vũng Áng - Bùng dự kiến sẽ ký hợp đồng ngày 6.2.

Theo báo cáo, các mỏ vật liệu đều đáp ứng về trữ lượng, chất lượng để phục vụ 5 dự án nhưng về khả năng khai thác, cung cát theo giấy phép khai thác như hiện nay chưa đáp ứng theo tiến độ thi công. Do đó, cần được áp dụng cơ chế đặc thù để nâng công suất khai thác lớn hơn.

Theo Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng, các dự án giai đoạn 1 phải hết sức quyết liệt thì mới giữ được tiến độ của tất cả các dự án. Các ban quản lý dự án phải yêu cầu các nhà thầu duy trì tiến độ, 3 ca, 4 kíp; với các công trình chậm tiến độ, phải tăng ca, tăng kíp bù khối lượng đã bị chậm tiến độ.

Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thắng cho biết các dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 1 cần quyết liệt mới giữ được tiến độ nhật bắc

Tiếp tục tăng cường kiểm tra, đôn đốc và theo dõi nếu nhà thầu chuyển biến chậm, nguy cơ ảnh hưởng đến tiến độ chung dự án, kiên quyết điều chuyển khối lượng hoặc thay thế nhà thầu chậm tiến độ.

Với các dự án giai đoạn 2, các nhà thầu phải tập trung tối đa nhân lực, thiết bị để khẩn trương thi công ngay từ đầu; rút kinh nghiệm từ giai đoạn 1 về các vấn đề nguyên vật liệu, thời tiết; có vấn đề phát sinh phải kịp thời trao đổi với ban quản lý dự án để tháo gỡ…

Mỗi gói thầu phải cách nhau 50 km

Kết luận cuộc họp, Thủ tướng nhắc lại những ấn tượng về khí thế trên toàn quốc, với quyết tâm rất cao của cả hệ thống chính trị, sự đồng thuận của toàn quân, toàn dân để hưởng ứng, thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng với mục tiêu phấn đấu tới 2025 có 3.000 km cao tốc và tới 2030 có ít nhất 5.000 km cao tốc.

Về một số vấn đề nổi lên qua khảo sát thực tế, Thủ tướng cho biết người dân khẳng định "rất sẵn sàng nhường đất, nhưng giải phóng mặt bằng phải nhanh để ổn định cuộc sống". Hiện giải phóng mặt bằng giai đoạn 2 đã nhanh hơn so với giai đoạn 1, nhưng vẫn còn vướng mắc. Thủ tướng giao các cơ quan phối hợp chặt chẽ dưới sự chỉ đạo của Phó thủ tướng Trần Hồng Hà, khẩn trương giải quyết các vướng mắc, nếu vượt thẩm quyền thì báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định.

Về vật liệu cho các dự án. Thủ tướng cho biết, một số dự án ở miền núi phía Bắc như tuyến Tuyên Quang - Phú Thọ về cơ bản có thể tự cân đối được nguyên vật liệu. Song với các dự án ở miền Trung, đây là vấn đề cần giải quyết.

Thủ tướng yêu cầu kiểm tra, rà soát, chấn chỉnh việc cấp các mỏ nguyên vật liệu, xử lý nghiêm các sai phạm, không để tình trạng tài nguyên là của đất nước nhưng nhiều mỏ đất, đá… lại giao tư nhân quản lý và họ lợi dụng để "bắt chẹt", nâng giá, gây khan hiếm, ảnh hưởng tới tiến độ dự án.

Đặc biệt, các dự án cao tốc nói chung cần tránh tình trạng chia quá nhỏ các gói thầu, có quá nhiều đơn vị thi công trên một tuyến đường, mất nhiều thời gian làm các thủ tục, khó kiểm soát tiến độ và chất lượng, dễ nảy sinh tiêu cực.

Rút kinh nghiệm từ giai đoạn 1, mỗi gói thầu trong giai đoạn 2 ít nhất phải khoảng 50 km. Từng cảnh báo vấn đề này cách đây 1 năm, Thủ tướng đề nghị Bộ Công an vào cuộc để làm rõ, xử lý nghiêm các sai phạm nếu có.

Tránh "ăn xổi ở thì", vừa làm xong phải làm lại

Với các đơn vị tư vấn, Thủ tướng yêu cầu tránh tình trạng "ăn xổi ở thì", như cao tốc chỉ làm 2 làn đường, vừa làm xong đã phải làm lại, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông; cao tốc phải có ít nhất 4 làn xe hoàn chỉnh với các nút giao, điểm dừng, làn dừng… Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ GTVT tải xử lý ngay tình trạng mất vệ sinh môi trường ở các điểm dừng trên cao tốc Pháp Vân - Ninh Bình.

Người đứng đầu Chính phủ cũng nhấn mạnh việc thi công các dự án bảo đảm an toàn; tiến độ; chất lượng, kỹ thuật, mỹ thuật, vệ sinh môi trường; không đội giá; không để xảy ra tham nhũng, tiêu cực; quan tâm đời sống công nhân.

Thủ tướng một lần nữa lưu ý việc triển khai các dự án cao tốc cần đi theo hướng tuyến thẳng nhất, ngắn nhất có thể, không bám theo đường cũ hay khu dân cư, "qua sông bắc cầu, qua đồng đổ đất, qua núi khoét núi".

Nhắc lại thực tế là dự án Diễn Châu - Bãi Vọt rất khó khăn nhưng vẫn có thể huy động hợp tác công tư PPP, Thủ tướng đề nghị tăng cường hợp tác công tư trên tinh thần hài hòa lợi ích, chia sẻ rủi ro giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người dân.

"Điểm cân bằng, hài hòa lợi ích cụ thể như thế nào thì các bộ phải ngồi lại tính toán với các nhà đầu tư. Các địa phương cũng phải chủ động hơn, tránh tình trạng một nút giao chỉ khoảng 400 - 500 tỉ đồng, tạo động lực phát triển mới cho địa phương, nhưng cũng trông chờ T.Ư", Thủ tướng nhấn mạnh.