Patrick Lu, 32 tuổi, luật sư ở thành phố phía nam Quảng Châu, không quan tâm đến việc đầu tư vào nhà ở. Trong khi đó, bố mẹ anh sở hữu vài căn hộ 2 phòng ngủ trong thành thành phố này.
Lu nói: “Trước đây, phần lớn người dân Trung Quốc (những người sinh từ năm 1960 đến 1980) đầu tư phần lớn thu nhập vào bất động sản. Nguồn cung nhà ở khi đó cũng rất lớn. Nhưng chúng tôi không còn có suy nghĩ như vậy nữa.”
Lu hiện vẫn độc thân và sống trong căn hộ cho thuê cùng các đồng nghiệp ở gần công ty. Anh nói thêm: “Chúng tôi không nghĩ là bất động sản mà cha mẹ để lại sẽ có giá trị như trước đây, đặc biệt là ở các thành phố cấp thấp. Đó là sự thật, dù bạn có chấp nhận hay không. Nhóm người mua trẻ sẽ không có nhiều.”
Theo Joseph Chamie - nhà nhân khẩu học và cựu giám đốc Ban Dân số của LHQ, những thay đổi về nhân khẩu học đang có tác động ngày càng nghiêm trọng đến thị trường bất động sản ở Trung Quốc, cũng như cả xã hội, kinh tế và chính trị.
Chamie giải thích: “Như nhiều quốc gia khác, tình trạng già hoá và dân số sụt giảm cũng tạo ra những hậu quả cực kỳ nghiêm trọng với thị trường bất động sản.”
Tăng trưởng dân số của Trung Quốc bắt đầu chậm lại vào năm 2016 và tổng dân số giảm 850.000 người vào năm ngoái xuống còn 1,4118 tỷ người. Nhiều nhà nhân khẩu học cảnh báo rằng xu hướng này sẽ không thể đảo ngược. LHQ cũng dự báo dân số Trung Quốc sẽ giảm xuống còn 1,313 tỷ vào năm 2050 và xuống dưới 800 triệu người vào năm 2100.
Ngoài ra, số lượng thanh niên ở độ tuổi 25-39 của đại lục được dự báo giảm từ 325 triệu xuống còn 220 triệu vào năm 2050. George Magnus - cộng sự nghiên cứu của Trung tâm nghiên cứu Trung Quốc thuộc Đại học Oxford, cho biết chỉ 27 năm nữa, số người mua bất động sản lần đầu ở độ tuổi trên sẽ giảm 1/3.
Chưa dừng ở đó, số lượng các cặp vợ chồng mới kết hôn cũng giảm 8 năm liên tiếp tính đến 2021 và 7,64 triệu cặp đôi đăng ký kết hôn trong năm này cũng là mức thấp kỷ lục kể từ năm 1985. Tỷ lệ sinh cũng giảm mạnh, từ 2,6 ca sinh/phụ nữ vào những năm 1980 xuống còn 1,15 vào năm 2021.
Chamie nhận định, việc người Trung Quốc kết hôn và sinh con ở độ tuổi còn trẻ đang sụt giảm diễn ra cùng lúc với tình trạng dân số ngày càng già đi. Lĩnh vực bất động sản “sốt xình xịch” một thời có thể sẽ “nguội lạnh”.
Li Feng, 37 tuổi, sống với mẹ 75 tuổi ở thành phố Tô Châu, phía tây Thượng Hải, đã đặt kế hoạch bán 1 trong 2 căn hộ mà chị sở hữu trong năm nay. Li - giám đốc 1 ngân hàng, cho biết: “Tôi nghĩ nhu cầu sẽ không đủ để gánh chịu quả bong bóng bất động sản này.”
Chị chia sẻ mình sẽ sống 1 mình sau khi mẹ qua đời nên không cần phải sở hữu 1 căn hộ 2 phòng ngủ. Chị giải thích mình muốn một cuộc sống độc thân và không có ý định kết hôn hay sinh con.
Với khoảng 1,8 triệu NDT (265.000 USD) có thể thu về sau khi bán nhà, chị dự định cải tạo căn hộ nhỏ hơn, đi du lịch mỗi năm và để trong tài khoản tiết kiệm. Li không muốn mạo hiểm và lo lắng về biến động của thị trường, nên với chị bán là lựa chọn tốt nhất.
Chính phủ Trung Quốc gần đây đã nới lỏng quy định với các nhà phát triển bất động sản. Trong khi đó, Phó Thủ tướng Liu He cũng nhắc lại rằng bất động sản là trụ cột của nền kinh tế Trung Quốc vì lĩnh vực này chiếm 40% các khoản vay ngân hàng và 1 nửa nguồn thu ngân sách của chính quyền địa phương cùng 60% tài sản hộ gia đình.
Song, nếu tăng trưởng kinh tế không vững chắc và thu nhập ổn định, thì sự hồi phục của thị trường bất động sản Trung Quốc sẽ bị hạn chế. Cuộc khủng hoảng nhân khẩu học ngày càng trầm trọng cũng ảnh hưởng đến niềm tin của nhà đầu tư.
Zheng Xiao - sinh viên 22 tuổi ở Thâm Quyến, cho biết cho mẹ anh - cả 2 đều là doanh nhân tư nhân, vừa bán mảnh đất 360 m2 với giá 18 triệu NDT ở thành phố này. Zheng nói: “Bố mẹ tôi mất đến vài tháng đến chốt giá với mức thấp hơn nhiều so với những gì họ mong đợi.”
Theo Zheng, người trẻ dường như không quan tâm đến việc mua nhà lớn vì họ phải trả các khoản thế chấp, thuế bất động sản cao nhưng lại có công năng không phù hợp với các gia đình nhỏ.
Zheng nói thêm, thế hệ Z tin rằng việc đạt được sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống quan trọng với họ hơn là tích luỹ của cải. Anh cho hay: “Có lẽ, trong tương lai chúng ta sẽ thấy nhiều lao động nước ngoài làm việc trong thị trường dịch vụ của Trung Quốc”. Zheng chỉ ra điều tương tự đã diễn ra ở Nhật Bản do tinh trạng dân số già.
Trong khi đó, phần lớn số tiền người Trung Quốc đầu tư vào bất động sản có thể sẽ không thể thu hồi. Zheng dự đoán rằng nhiều ngôi nhà sẽ trở thành những khoản chi phí chìm và bị bỏ hoang ở những nơi có ngày càng ít người trẻ.
Tham khảo SCMP