Nhiều bê bối lớn

Hai phần ba quãng thời gian trong năm 2023, thị trường tiền điện tử rơi vào trầm lắng, sau khi cơ quan chức năng phát hiện nhiều vụ bê bối, gian lận, trong đó có một số nhà sáng lập sàn giao dịch lớn như Sam Bankman-Fried, Changpeng Zhao.

Sam Bankman-Fried, đồng sáng lập FTX - từng là sàn giao dịch tiền điện tử lớn thứ hai thế giới, bị tòa án Mỹ tuyên án với 7 tội danh gồm lừa đảo khách hàng, âm mưu lừa đảo khách hàng, lừa đảo người cho vay, âm mưu lừa đảo người cho vay, âm mưu lừa đảo chứng khoán, âm mưu lừa đảo hàng hóa, âm mưu rửa tiền.

Sam từ chức CEO FTX vào tháng 11/2022, sau khi công ty từng được định giá 32 tỷ USD sụp đổ chóng vánh và phải tuyên bố phá sản với hơn 1 triệu chủ nợ, bao gồm không ít doanh nghiệp công nghệ hàng đầu như Apple, Meta, Netflix, LinkedIn, Adobe, AWS (tính riêng các khoản nợ của 50 chủ nợ lớn nhất là 3,1 tỷ USD).

Trước đó, vào thời kỳ đỉnh cao, ông chủ sàn FTX sở hữu khối tài sản ước tính 26 tỷ USD, là người trẻ giàu thứ hai trong lịch sử, sau Mark Zuckerberg (Giám đốc điều hành Meta).

Quá trình nổi tiếng và sự sụp đổ nhanh chóng của Bankman-Fried đã trở thành chủ đề được bàn tán rộng rãi về những góc tối, sự dối trá trong lĩnh vực tiền điện tử.

Không lâu sau đó, Changpeng Zhao, nhà sáng lập sàn giao dịch tiền điện tử Binance, bị buộc tội “rửa tiền”.

Dưới sự dẫn dắt của Changpeng Zhao, Binance từ vô danh trở thành sàn giao dịch tiền điện tử lớn nhất thế giới chỉ trong vài năm, xử lý 2/3 tổng số giao dịch tiền điện tử. Đi cùng sự phát triển nhanh chóng của tài sản số, năm 2021, Bloomberg đã đưa Changpeng Zhao vào danh sách tỷ phú thế giới, với khối tài sản ước tính 96 tỷ USD.

Đối với một thị trường còn non trẻ như tiền điện tử, vi phạm của các nhà sáng lập sàn giao dịch là cú sốc rất lớn.

Giá hồi phục mạnh

Năm 2024, kỳ vọng quỹ ETF Bitcoin giao ngay được thành lập, Fed hạ lãi suất và sự kiện “Bitcoin Halving” sẽ giúp giá Bitcoin tiếp tục tăng.

Sau khi lao dốc trong năm 2022, giá Bitcoin có diễn biến hồi phục mạnh, tính đến cuối năm 2023 đạt xấp xỉ 43.000 USD/Bitcoin (có thời điểm đạt gần 45.000 USD/Bitcoin), tăng 2,5 lần so với cuối năm 2022. Theo đó, giá trị vốn hóa thị trường Bitcoin đạt hơn 1.600 tỷ USD, trở thành 1 trong 10 loại tài sản có giá trị lớn nhất thế giới, vượt qua Meta, Berkshire Hathaway, Tesla. Bước nhảy vọt này cho thấy sự thay đổi mang tính xu hướng trong hệ thống phân cấp tài sản nếu so tuổi đời non trẻ của tiền điện tử với các công ty truyền thống khổng lồ trên thế giới.

Yếu tố tạo bước ngoặt đối với thị trường tiền điện tử đó là kỳ vọng Uỷ ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ (SEC) sẽ phê chuẩn việc thành lập quỹ giao dịch hoán đổi Bitcoin (ETF Bitcoin) giao ngay vào tháng 1/2024. Nhiều người ủng hộ tiền điện tử đều hứng thú với loại hình quỹ ETF Bitcoin giao ngay, bởi họ có thể đầu tư Bitcoin mà không cần mua trực tiếp, vốn đòi hỏi nguồn vốn rất lớn và việc mua bán không thuận tiện. Chứng chỉ quỹ ETF Bitcoin dự kiến sẽ được giao dịch trên các sàn giao dịch chứng khoán truyền thống và nhà đầu tư có thể tiếp cận thông qua các công ty môi giới.

Các công ty lớn như BlackRock, Ark Invest, 21Shares đang tích cực hoàn thiện hồ sơ thành lập quỹ ETF Bitcoin giao ngay.

Standard Chartered gần đây nhắc lại dự báo, giá Bitcoin có thể đạt 100.000 USD/Bitcoin vào cuối năm 2024, nếu nhiều quỹ ETF Bitcoin được thành lập.

Động lực thứ hai giúp Bitcoin tăng giá là sự kiện Bitcoin Halving lần thứ 4 - diễn ra 4 năm 1 lần - dự kiến xảy ra vào tháng 4/2024. Theo đó, phần thưởng khi “đào” được mỗi chuỗi khối sẽ giảm từ 6,25 Bitcoin xuống 3,125 Bitcoin, tức các thợ “đào” chỉ nhận được một nửa Bitcoin khi khai thác. Đây là sự kiện để tiền điện tử có thể kiểm soát tình hình lạm phát bằng cách giảm nguồn cung và thường là lý do đằng sau một đợt tăng giá mới. Hiện tại, thế giới có hơn 19 triệu Bitcoin, trong khi mục tiêu cuối cùng là có không quá 21 triệu Bitcoin.

Ông Antoni Trenchev, nhà sáng lập của công ty cho vay tiền điện tử Nexo nhận định, quỹ ETF Bitcoin giao ngay và sự kiện Bitcoin Halving có thể sẽ là cú huých kép giúp giá Bitcoin lập đỉnh mới trong năm 2024.

Ngoài ra, dữ liệu thống kê cho thấy, giá của tiền điện tử thường tăng trong những giai đoạn lãi suất thấp, tức thị trường có nhiều vốn giá rẻ. Ví dụ, giai đoạn 2020 - 2021, giá Bitcoin và nhiều loại tiền điện tử khác tăng phi mã, sau khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) thực hiện chính sách lãi suất thấp, gần như bằng 0. Sang năm 2022, Fed liên tục nâng lãi suất để kiềm chế lạm phát, giá Bitcoin sụt giảm hơn 70%, khiến một loạt công ty hoạt động trong lĩnh vực tiền điện tử và sàn giao dịch tiền số phá sản. Theo đó, sự thay đổi về lãi suất và chính sách thanh khoản của ngân hàng trung ương tác động không nhỏ đến hiệu suất đầu tư trên thị trường tiền điện tử.

Trong bối cảnh lạm phát trên toàn cầu đang được kiềm chế, trong khi tốc độ tăng trưởng kinh tế ở các nền kinh tế lớn chậm lại, không chỉ Fed mà nhiều ngân hàng trung ương khác được kỳ vọng sẽ đảo chiều chính sách tiền tệ từ thắt chặt sang nới lỏng, tức hạ lãi suất trong năm 2024, qua đó hỗ trợ Bitcoin tăng giá.

Mặc dù vậy, có ý kiến cho rằng, không nên quá kỳ vọng khi đầu tư Bitcoin, bởi chưa rõ liệu SEC sẽ phê duyệt quỹ ETF Bitcoin giao ngay như dự kiến hay không. Mặt khác, quỹ này có được thị trường chấp nhận rộng rãi hay không, vì đầu tư qua quỹ cũng có những rủi ro và điểm hạn chế so với giao dịch Bitcoin hiện nay là nhà đầu tư không thể giao dịch chứng chỉ quỹ ngoài giờ giao dịch truyền thống, trong khi thị trường tiền điện tử thường biến động mạnh ngoài khung giờ này.