Chiều 3-1, tại phiên tòa đại án Việt Á, HĐXX đã tiến hành xét hỏi đối với cựu Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long.
Ông Long xuất hiện trước tòa với mái tóc bạc trắng và nói không ý kiến gì về cáo buộc của VKS và chỉ “muốn giải trình, làm rõ thêm một số nội dung".
Ông Long trình bày về bối cảnh xảy ra vụ án, khi ấy tình hình dịch COVID-19 rất cấp bách, đòi hỏi đặt ra là phải có một sản phẩm về kit xét nghiệm để phục vụ phòng chống dịch.
Khoảng tháng 2-2020, ông Long mới chuyển công tác về Bộ Y tế. Trước thời điểm cấp phép 2 ngày, ông mới biết đến kit xét nghiệm của Công ty Việt Á. Cựu thư ký Nguyễn Huỳnh có nhờ ông Long nói với một số đơn vị liên quan tại Bộ Y tế để thúc đẩy quá trình cấp phép cho kit xét nghiệm của Việt Á, nhưng ông Long từ chối "vì rất phức tạp" và thời điểm đó không tin là Việt Á sản xuất được kit test.
Theo lời khai của ông Long, thư ký Nguyễn Huỳnh thông báo với ông đây là sản phẩm của Việt Á kết hợp với Học viện Quân y. Khi nghe ông Huỳnh hay ca ngợi sản phẩm Việt Á, bị cáo đã nói: "Ăn vàng ăn bạc gì mà bảo vệ".
Ông Long cũng khai từng được bị cáo Nguyễn Minh Tuấn (cựu vụ trưởng Vụ Trang thiết bị và công trình y tế) báo cáo và đã nhắc ông Tuấn cấp phép tạm thời 6 tháng. “Tôi nhắc cần truyền thông giải thích với người dân đây là việc cấp phép tạm thời. Về cấp phép chính thức, nằm trong cái chung, nôn nóng có sản phẩm chống dịch nên sản phẩm kit test được cấp phép”- ông Long khai.
Ở giai đoạn cấp phép chính thức, ông Long thừa nhận có việc đôn đốc nhưng là đôn đốc chung chứ không chỉ riêng kit test Việt Á, không có bất kỳ ưu ái. Ông Long lý giải đôn đốc vì muốn có nhiều sản phẩm trong chống dịch để tạo sự cạnh tranh và đã có tới 169 sản phẩm test được cấp phép.
Thậm chí, sau giai đoạn cấp phép tạm thời, Phan Quốc Việt từng nhờ người tác động nhưng ông Long đã từ chối và "yêu cầu cứ làm theo quy định pháp luật".
Khi được hỏi về việc nhận tiền, ông Long cúi đầu nói: “Tôi đã sai, tôi xin lỗi".
Ông Long cũng trình bày trong quá trình điều tra đã thể hiện sự thành khẩn, tác động gia đình khắc phục toàn bộ số tiền nhận hối lộ.
Theo cáo buộc, các ông Nguyễn Thanh Long (cựu Bộ trưởng Bộ Y tế) và Nguyễn Huỳnh (cựu thư ký bị cáo Long) biết rõ test xét nghiệm Covid-19 là sản phẩm thuộc sở hữu của Nhà nước, Công ty Việt Á không phải là đối tượng được cấp số đăng ký, nhưng đã đồng ý làm theo một số đề nghị của Chủ tịch Việt Á Phan Quốc Việt.
Cụ thể, hai bị cáo đã lợi dụng chức vụ quyền hạn để can thiệp, chỉ đạo tới các cá nhân, cơ quan có thẩm quyền giúp Công ty Việt Á xuyên suốt trong quá trình cấp số đăng ký lưu hành tạm thời, chính thức cho Test xét nghiệm trái quy định của pháp luật, biến test xét nghiệm từ sản phẩm thuộc sở hữu Nhà nước thành sở hữu của Công ty Việt Á; hiệp thương giá, thanh toán 200.000 test xét nghiệm theo giá đã được Công ty Việt Á nâng khống, công khai giá để tạo mặt bằng giá test xét nghiệm và giới thiệu với các lãnh đạo tỉnh, thành phố để bán thương mại test xét nghiệm Covid-19.
Cáo trạng xác định, ông Nguyễn Thanh Long đã nhận tổng cộng 2,25 triệu USD; ông Nguyễn Huỳnh nhận tổng cộng 2,2 triệu USD và 4 tỉ đồng, trong đó số tiền 2,2 triệu USD, ông Huỳnh nhận để chuyển cho ông Long.