• Tín dụng tăng chậm, ngân hàng gấp gáp tìm cách bơm vốn

• Doanh nghiệp thành lập mới tăng vọt nhưng vốn vào nền kinh tế giảm sâu, vì sao?

• Tháng cuối năm 2023: Bơm 1 triệu tỉ đồng vào nền kinh tế, kịp không?

* TS Cấn Văn Lực (thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia):

Điều hành mang tính thị trường hơn

Việc NHNN giao hạn mức tăng trưởng tín dụng cho các ngân hàng ngay từ đầu năm và chỉ giao một lần cho cả năm sẽ tạo chủ động cho các tổ chức tín dụng cũng như NHNN trong bối cảnh nền kinh tế còn có nhiều khó khăn, thách thức.

Như vậy, NHNN bắt đầu điều hành công cụ này theo hướng thị trường hơn như đúng chỉ đạo của Thủ tướng. Song về lâu dài, để đảm bảo an toàn hệ thống ngân hàng, NHNN nên giám sát quản lý hệ số an toàn vốn thay vì hạn mức tăng trưởng tín dụng.

NHNN nên yêu cầu các tổ chức tín dụng báo cáo thường xuyên để tín dụng không tăng quá nóng hay dồn dập vào một số thời điểm hay một số lĩnh vực.

Sửa thông tư 41 để gỡ đầu ra cho tín dụng

Một thông tin đáng chú ý được ông Đào Minh Tú tiết lộ là NHNN vừa ban hành thông tư sửa đổi thông tư 41, với nhiều sửa đổi quan trọng về tỉ lệ an toàn vốn đối với ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.

NHNN giảm rất nhiều hệ số rủi ro và "đây là cơ hội thuận lợi rất nhiều cho việc các ngân hàng mở rộng tín dụng trong năm nay, là một hướng tháo gỡ đầu ra cho tín dụng".

Nhưng đi kèm cơ chế cởi mở này, NHNN cũng lưu ý phải đảm bảo vốn được chảy vào đúng đối tượng chứ không phải dồn hết vốn cho sân sau.

"NHNN sẽ giám sát vốn đi vào đúng đối tượng, đảm bảo minh bạch, khách quan và điều này Thủ tướng đã chỉ đạo. Bản chất chỉ là làm sao tín dụng đi vào đúng đối tượng và phù hợp với năng lực của mỗi ngân hàng", ông Tú nhấn mạnh.

Không chấp nhận giá vàng trong nước chênh cao so với thế giới

Cũng tại hội nghị ngày 3-1, ông Đào Minh Tú nhấn mạnh giá thế giới tăng một mà trong nước tăng ba là không chấp nhận được, đồng thời cho rằng nhiều tin đồn thất thiệt có tính chất đầu cơ đã xuất hiện khiến thị trường vàng biến động mạnh những ngày qua.

"Nhà nước tôn trọng quyền bảo quản, cất trữ, mua bán vàng của người dân, không khuyến khích kinh doanh, bảo hộ cho giá cả, nhưng cũng không chấp nhận việc chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới tới 20 triệu đồng mỗi lượng như vừa qua", ông Tú khẳng định và cho rằng NHNN cũng không chấp nhận việc chênh lệch giữa vàng SJC và các loại vàng khác quá cao.

Theo ông Tú, nghị định 24 đã ra đời hơn 10 năm trước với mục đích quan trọng nhất thời điểm đó là chống vàng hóa trong nền kinh tế, không để thị trường vàng ảnh hưởng đến kinh tế vĩ mô, lãi suất, tỉ giá, thị trường ngoại tệ... vì vàng có mối quan hệ với những yếu tố này.

Ngay câu chuyện lấy vàng SJC là thương hiệu vàng miếng độc quyền cũng là phù hợp với bối cảnh lúc đó.

NHNN khẳng định không bảo hộ giá cả vàng miếng SJC, cũng không chấp nhận chênh lệch vàng SJC và thế giới hơn 20 triệu đồng mỗi lượng, hay cùng là vàng 24K nhưng giá vàng SJC cao hơn các loại vàng khác hơn chục triệu đồng/lượng.

Thời gian tới, NHNN sẽ sửa đổi nghị định 24 và sẽ lấy ý kiến rộng rãi để có giải pháp quản lý thị trường vàng phù hợp với thực tế nhất.

Ông Đào Xuân Tuấn, vụ trưởng Vụ quản lý ngoại hối NHNN, thông tin thêm thời gian qua giá vàng trong nước, nhất là vàng SJC, tăng cao nhưng tỉ giá vẫn ổn định, mọi hoạt động của ngành ngân hàng vẫn ổn định.

Đây là cơ sở cho thấy mục tiêu của nghị định đã hoàn thành, nhưng nay cần nhìn nhận đánh giá lại để quản lý thị trường vàng phù hợp hơn.

Các doanh nghiệp cần gì?

* Ông Nguyễn Phước Hưng (phó chủ tịch thường trực Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM):

Thủ tục vay vốn đừng quá phức tạp

Thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước đã nỗ lực triển khai các chương trình hỗ trợ cấp bù lãi suất 2% thông qua ngân hàng thương mại, nhưng kết quả không như mong muốn.

Một số doanh nghiệp không tiếp cận do sự phức tạp của thủ tục vay và e ngại thanh tra, kiểm tra. Do vậy, doanh nghiệp mong muốn chính sách cần hiệu quả, dễ tiếp cận hơn.

Trong đó, ngành ngân hàng cần đẩy mạnh chương trình cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ, miễn giảm lãi vay.

Áp dụng chương trình cho người sử dụng lao động vay trả lương ngừng việc, trả lương phục hồi sản xuất cho người lao động. Đặc biệt với chương trình giảm lãi suất vay, cần áp dụng đồng bộ cho tất cả các khoản vay cũ và khoản vay mới.

Trong thực tế dù lãi suất tiền gửi đã về mức rất thấp 4%, nhiều khoản vay cũ vẫn chưa được giảm về dưới 10% với lý do ngân hàng đưa ra là chưa hết thời hạn vay.

Ngoài ra, một số quy định về cho vay, thế chấp khoản vay và định giá tài sản thế chấp quá chặt chẽ làm doanh nghiệp vẫn khó tiếp cận vốn vay ngân hàng.

Việc áp dụng chính sách quản lý giao dịch liên kết của nghị định 132 càng làm việc phân bố vốn, điều hòa vốn giữa các thành viên trong các tập đoàn kinh tế khó triển khai, chưa kể quan hệ kinh tế giữa doanh nghiệp và một tổ chức tài chính, tín dụng cũng bị hạn chế.

* Ông Phạm Văn Việt (phó chủ tịch Hội Dệt may - thêu đan TP.HCM):

Doanh nghiệp cần vốn để đổi mới công nghệ

Để cạnh tranh về đơn hàng, các doanh nghiệp ngành dệt may rất cần cải tiến, đổi mới công nghệ và cần nguồn vốn từ các tổ chức tín dụng. Do ngành dệt may đi xuống nên các ngân hàng rất do dự trong việc rót vốn vào ngành này.

Các thị trường nhập khẩu như châu Âu, Mỹ đã áp dụng những cơ chế nghiêm ngặt của sản xuất xanh. Tuy nhiên, chúng ta chưa có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới công nghệ bởi còn thiếu hành lang pháp lý.

Chuyển đổi công nghệ đòi hỏi nguồn vốn lớn, lên đến hàng triệu USD, nhưng ngân hàng rất e dè khiến doanh nghiệp gặp khó.

Doanh nghiệp chỉ mới dừng lại ở khâu đổ vốn để thay đổi, cải tiến ở những khâu cơ bản, còn thay đổi một cách đồng bộ lại rất khó, tốn đến hàng trăm tỉ đồng.

Ngân hàng đang thừa vốn nhưng chỉ cho vay khi có tài sản thế chấp và chỉ được vay 40 - 50% giá trị tài sản thế chấp, thay vì 70 - 80% như trước, chưa kể tài sản thế chấp được ngân hàng định giá khá thấp nên doanh nghiệp càng gặp khó.

Doanh nghiệp dệt may cũng chưa tiếp cận được chính sách cho vay trung và dài hạn mà vay ngắn hạn nên khoản vay để đầu tư công nghệ xanh rất khó.

Do đó nếu có các chính sách và hành lang pháp lý cho chuyển đổi xanh, các doanh nghiệp có tiềm lực sẽ mạnh dạn chuyển đổi công nghệ, tiếp cận các khoản vay để đổi mới công nghệ, phát triển bền vững hơn.

* Ông Bùi Quang Anh Vũ (tổng giám đốc Công ty CP phát triển bất động sản Phát Đạt):

Ngân hàng nên đồng hành cùng doanh nghiệp

Chúng tôi vừa được ngân hàng tài trợ gói tín dụng hơn 6.000 tỉ đồng cho cả chủ đầu tư và khách hàng mua sản phẩm dự án tại tỉnh Bình Dương.

Điều này cho thấy cả ngân hàng, doanh nghiệp lẫn người mua nhà sẵn sàng tiếp cận đến nguồn lực tài chính của các ngân hàng trong năm nay.

Tuy nhiên để được ngân hàng cho vay, bản thân doanh nghiệp phải có dự án tốt, đảm bảo đủ pháp lý, còn nếu dự án chưa hoàn thiện pháp lý rất khó để vay vốn.

Theo tôi, các ngân hàng nên đưa ra các gói tín dụng hỗ trợ vay ưu đãi, lãi suất hấp dẫn với điều kiện vay linh hoạt để thu hút người dân quay trở lại thị trường bất động sản cũng như mua nhà ở bởi thu nhập người dân bị giảm sút do khó khăn của nền kinh tế.

Trong thực tế dù lãi suất huy động rất thấp, nhưng lãi suất cho vay vẫn chưa giảm rõ nét và điều kiện để được hưởng các gói lãi suất thấp cũng chẳng dễ dàng gì. Vì vậy, ngân hàng cần giải quyết thủ tục giải ngân nhanh, các gói hỗ trợ phải rõ ràng, đơn giản và lãi suất thấp.

Đơn cử với bất động sản hình thành trong tương lai, trong thời gian dự án đang xây dựng, cần có chính sách lãi suất hấp dẫn để cùng với doanh nghiệp hỗ trợ nhằm thu hút người dân quay lại mua bất động sản.

Trong bối cảnh thị trường khó khăn hiện nay, ngân hàng cần linh hoạt và có chính sách đồng hành với chủ đầu tư để hỗ trợ khách hàng, giúp người dân nới lỏng điều kiện vay với lãi suất thấp, kéo người dân quay lại với thị trường nhà ở.