Sản xuất 20.000 kit test Covid-19, Việt Á lấy công 1 tỷ đồng

Chiều 3/1, phiên xét xử 38 bị cáo trong đại án Việt Á bước vào phần xét hỏi.

Trước khi xét hỏi, Hội đồng xét xử (HĐXX) yêu cầu cảnh sát cách ly các bị cáo Trịnh Thanh Hùng, cựu Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học Công nghệ các ngành kinh tế kỹ thuật, Bộ KH&CN; cựu Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long; Nguyễn Huỳnh, cựu Phó phòng Quản lý giá thuốc, Cục Quản lý Dược, Bộ Y tế và Nguyễn Văn Trịnh, cựu cán bộ Văn phòng Chính phủ. 

Là người đầu tiên đứng trước bục khai báo để trả lời các câu hỏi của HĐXX, bị cáo Phan Quốc Việt cho biết, vào năm 2007 thành lập Công ty Việt Á. 

Khi thành lập, công ty này chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực liên quan đến mua bán, sản xuất sinh phẩm và trang thiết bị Y tế. 

Ngoài Công ty Việt Á, Phan Quốc Việt còn thành lập nhiều công ty khác như Công ty TNHH An Việt... đều hoạt động trong lĩnh vực y tế. 

Hầu hết các công ty này do Việt trực tiếp quản lý. 

Cuối tháng 1, đầu tháng 2/2020, bị cáo Trịnh Thanh Hùng gọi điện cho Phan Quốc Việt gợi ý tham gia cùng Học viện Quân y vào đề tài nghiên cứu sản xuất kit test Covid-19. 

Khi đó, ông Hùng lý giải việc tham gia đề tài là để chống dịch, cần Việt Á tham gia bởi công ty này đủ điều kiện của Bộ Y tế. Sau đó, Việt đồng ý tham gia. 

Đầu tháng 2/2020, Việt chỉ đạo cấp dưới ra Hà Nội họp về đề tài nghiên cứu sản xuất kit test Covid-19 do ông Phạm Công Tạc (cựu Thứ Trưởng Bộ KH&CN) chủ trì. 

Sau cuộc họp này, Việt Á tham gia vào việc nghiên cứu, sản xuất 20.000 kit test Covid-19 trong vòng một tháng. 

Tại tòa, Phan Quốc Việt khai, khi đó Học viện Quân y chuyển cho Công ty Việt Á một số tài liệu, quy trình liên quan đến kit test. 

Việt Á sau đó dựa vào tài liệu, quy trình này để tối ưu, nghiên cứu ra kit test Covid-19. 

Đến trung tuần tháng 2/2020, Việt Á đã nghiên cứu ra kit test. Sau đó, Phan Quốc Việt cùng cấp dưới mang sản phẩm ra Hà Nội đến Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương để kiểm nghiệm. 

Cùng thời điểm này, Học viện Quân y cũng nghiên cứu kit test nhưng sản phẩm không tối ưu bằng Việt Á. 

"Trong hợp đồng, Việt Á làm nhiệm vụ nghiên cứu, sản xuất 20.000 kit test. Việt Á lấy công 1 tỷ đồng và nguyên liệu tính ra tiền khoảng 8-9 tỷ đồng từ Học viện Quân y để sản xuất số kit test này", Việt khai. 

Sau khi kiểm nghiệm tại Viện vệ sinh Dịch tễ Trung ương kit test của Việt Á kết quả "đạt". 

Việt khai, do dịch bệnh Covid-19 thời điểm đấy hoàn toàn mới trên thế giới nên Bộ Y tế yêu cầu Việt Á thực hiện nghiệm thu đề tài giai đoạn 1. Sau đó, Bộ KH&CN kết hợp cùng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương nghiệm thu đề tài giai đoạn 1, kết quả "đạt". 

Đến 4/3, Việt Á được cấp phép lưu hành tạm thời kit test Covid-19 và tới 4/12 mới được lưu hành chính thức. 

Nhờ các bên tác động để sớm lưu hành kit test

Tổng giám đốc Công ty Việt Á lý giải, các quy trình cấp phép diễn ra chậm bởi dịch bệnh lần đầu xuất hiện, các bên đều thận trọng và mong muốn sản phẩm phải tốt nhất, tối ưu nhất. 

Phan Quốc Việt thừa nhận, quá trình được cấp phép lưu hành chính thức kit test gặp một số khó khăn. 

Sau đó, bị cáo nhờ ông Nguyễn Huỳnh, cựu Phó phòng Quản lý giá thuốc, Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) tác động với một số bên nhưng việc không được thông suốt.

Ngoài ra, bị cáo Trịnh Thanh Hùng cũng có tác động một số bên để kit test sớm được lưu hành nhưng Việt không nắm rõ kết quả như thế nào. 

Phan Quốc Việt khai có quen biết với ông Hùng từ năm 2013, quen bị cáo Nguyễn Văn Trịnh và Nguyễn Thanh Long, Nguyễn Huỳnh từ năm 2017.

Sau khi kit test được lưu hành chính thức và nhận được tiền từ việc bán kit, Việt khai đã đưa tiền cho ông Trịnh Thanh Hùng 2 lần tiền với tổng số là 350.000 USD.

Mục đích Việt đưa tiền cho ông Hùng là để cảm ơn, chia sẻ vì ông này nhiệt tình giúp đỡ Công ty Việt Á trong thời gian nghiên cứu đề tài. 

Ngoài ra, Phan Quốc Việt còn đưa cho bị cáo Nguyễn Văn Trịnh 200.000 USD cũng để cảm ơn, chia sẻ vì "cùng là người Á Đông".

Đặc biệt, Tổng Giám đốc Công ty Việt Á đưa cho Nguyễn Huỳnh hơn 2 triệu USD và 4 tỷ đồng tiền mặt vào cuối năm 2020 và đầu năm 2021.

"Bị cáo và Nguyễn Huỳnh chơi thân với nhau. Thời điểm đó Nguyễn Huỳnh chia sẻ về vấn đề tiền bạc để đưa cho ông Long (Nguyễn Thanh Long, cựu Bộ Trưởng Bộ Y tế)", Việt khai về lý do đưa tiền cho Nguyễn Huỳnh.

Theo Tổng giám đốc Công ty Việt Á, số tiền đưa bị cáo Nguyễn Huỳnh là mượn từ bạn bè. 

Sau đó, chính Việt từ Sài Gòn mang tiền ra Hà Nội bằng đường hàng không.