Trong bài phát biểu ngày 5-1 (giờ Mỹ), ông Biden khẳng định ông Trump là một gã "bệnh hoạn", phản ánh tư tưởng Đức Quốc xã, và là một mối đe dọa cho nền dân chủ.

Màn công kích gay gắt chưa từng thấy

Hiện tại, ông Biden (Đảng Dân chủ) và ông Trump (Đảng Cộng hòa) đang được nhận định là các ứng cử viên có cơ hội rộng cửa chiến thắng tại các cuộc bầu cử sơ bộ. Họ có khả năng sẽ "tái đấu" ở cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2024, sau khi đã gặp nhau trong màn cạnh tranh tay đôi năm 2020.

Ông Trump đã không chấp nhận kết quả thua cuộc năm 2020, và thái độ không phục của ông đã khiến cựu tổng thống Mỹ này bị cáo buộc kích động bạo lực, xúi giục nổi loạn trong sự kiện tại tòa nhà Quốc hội Mỹ ngày 6-1-2021.

Hôm 5-1, ông Biden đã có bài phát biểu nhân dịp tròn ba năm sự kiện Đồi Capitol nêu trên. Bài phát biểu ở Pennsylvania này dĩ nhiên là thời cơ để ông Biden nhắc lại những cáo buộc tai tiếng nhằm vào đối thủ tiềm tàng của mình. Tuy nhiên, ngôn ngữ được ông Biden sử dụng lại khiến nhiều người bất ngờ.

Cũng như Hãng tin AFP, tờ Guardian (Anh) nhận xét rằng đây là sự chỉ trích gay gắt nhất ông Biden từng dành cho ông Trump. "Ông ấy (Biden) tràn ngập sự tức giận, khinh miệt và xem thường. Ông ấy rõ ràng phải ngăn bản thân chửi thề", Guardian viết.

Trong một đoạn "nhắc nhở" cử tri đừng bầu cho ông Trump, ông Biden cảnh báo rằng nếu được quay trở lại Nhà Trắng, ông Trump sẽ "tấn công nền dân chủ".

"Cuộc tấn công mà Trump nhằm vào nền dân chủ không chỉ là một phần trong quá khứ của ông ta. Đó là những gì ông ta sẽ làm trong tương lai. Ông ta rất công khai về điều này, không hề che giấu ý định", ông Biden nói về người tiền nhiệm Trump.

Ông Biden cũng dùng những từ như "kẻ thua cuộc" và "kẻ bệnh hoạn" khi nói về ông Trump, cáo buộc rằng đối thủ tiềm năng của mình là người "sẵn sàng hy sinh nền dân chủ của chúng ta chỉ để giành lấy quyền lực cho bản thân".

Ghê tởm ông Trump, ông Biden mắc sai lầm chiến thuật?

Một trong những cảm giác nổi bật nhất từ bài phát biểu của ông Biden là sự ghê tởm tới mức bất ngờ vị tổng thống Mỹ này dành cho ông Trump.

Trong phát biểu nhân một năm vụ Đồi Capitol trước đây, ông Biden chỉ đề cập tới "những lời dối trá" và không trực tiếp nhắc tên ông Trump ngoài việc dùng chữ "cựu tổng thống".

Nhưng lần này, ông Biden đã nhắc chữ "Trump" 40 lần trong chưa đầy một giờ đồng hồ. Và theo phân tích của Guardian, vị tổng thống 81 tuổi này về tổng thể đang giống một "nhân vật ông nội", khiến người khác buộc phải hoài nghi dù rằng họ rất muốn tin. "Điều này khiến sự căm ghét của ông ấy dành cho Trump càng trở nên nổi bật", tờ báo Anh viết.

Và trong một khoảnh khắc, ông Biden thực sự phải kiềm chế khi nói về ông Trump. Khi nhắc lại chuyện vụ tấn công bằng búa nhằm vào ông Paul Pelosi, chồng của cựu chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi (Đảng Dân chủ), ông Biden đã khựng lại sau chữ "bệnh hoạn". Đây là thời điểm tổng thống Mỹ "phải ngăn mình thốt lên những lời tục tĩu".

Một số phân tích cho thấy ông Biden đang thay đổi chiến thuật, có khả năng cân nhắc lựa chọn tỏ ra cao đạo hơn ông Trump, hay sẵn sàng chơi trò "chính trị dơ bẩn" với Trump.

Màn công kích của ông Biden xuất hiện chỉ 10 ngày trước lúc sự kiện tranh cử họp kín Iowa diễn ra. Ông Biden đang phải đối diện nhiều thách thức về kinh tế, an ninh biên giới, và cả chính sách đối ngoại (cuộc chiến Israel và Hamas ở Gaza).

Tổng thống Mỹ đang hướng dư luận về việc chỉ trích ông Trump, nhưng kể cả một tờ báo không ưa ông Trump như Guardian cũng nhìn nhận ông Biden còn rất nhiều việc phải làm.

"Chắc chắn các cử tri sẽ yêu cầu một tầm nhìn tích cực cho nhiệm kỳ thứ hai (của ông Biden), chứ không phải mỗi việc chỉ trích ông Trump mạnh mẽ. Ngày thứ sáu vừa rồi khó có thể là một khởi đầu lạc quan cho năm mới", tờ này viết.

Thêm tiểu bang ngăn ông Trump tranh cử tổng thống

Quan chức phụ trách việc bầu cử ở bang Maine quyết định cấm cựu tổng thống Donald Trump tranh cử tổng thống, chưa đầy 10 ngày sau khi bang Colorado làm điều tương tự.