Xuất khẩu gạo Việt Nam lập kỷ lục
Theo thống kê từ Tổng cục Hải quan, tháng cuối cùng của năm 2023, xuất khẩu gạo cả nước đạt 492.387 tấn với trị giá đạt gần 339 triệu USD , giảm lần lượt 18% về lượng và 15,4% về giá trị so với tháng trước đó.
Kết quả nêu trên giúp đưa tổng khối lượng gạo xuất khẩu năm 2023 của Việt Nam đạt 8,131 triệu tấn, với trị giá đạt gần 4,7 tỷ USD tăng 14,4% về lượng và 35,3% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là kết quả xuất khẩu cao nhất trong lịch sử của ngành hàng lúa gạo Việt Nam.
Tuy nhiên, con số nêu trên thấp hơn ước tính trước đó được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đưa ra, đó là xuất khẩu gạo cả nước năm 2023 đạt gần 8,3 triệu tấn với trị giá 4,78 tỷ USD .
Chia sẻ với KTSG Online, Giám đốc một doanh nghiệp xuất khẩu gạo lớn ở Đồng Bằng Sông Cửu Long ưcho biết, với tương quan về khối lượng và kim ngạch xuất khẩu năm 2023 như nêu trên có nghĩa bình quân giá xuất khẩu gạo của Việt Nam chỉ ở mức khoảng 575 USD /tấn. “Xét bối cảnh tình hình ngành gạo năm vừa qua, thì đây là mức giá không hiệu quả đối với nhiều doanh nghiệp trong ngành”, vị này nói.
Các chuyên gia dự báo, giá gạo thế giới vẫn tiếp tục duy trì ở mức cao vào năm 2024. Ảnh minh họa.
Sản lượng gạo toàn cầu có thể đạt kỷ lục gần 520 triệu tấn
Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, năm 2024, sản lượng gạo toàn cầu có thể đạt kỷ lục gần 520 triệu tấn, đồng thời, mức tiêu thụ cũng tiến sát 525 triệu tấn. Như vậy, thế giới sẽ thiếu hụt 5 triệu tấn gạo trong năm tới. Lượng gạo tồn kho toàn cầu giảm, chỉ còn hơn 160 triệu tấn.
Trong khi Ấn Độ, nhà xuất khẩu 40% tổng lượng gạo thế giới, có thể sẽ duy trì lệnh cấm xuất khẩu gạo trong năm 2024. Do đó nhiều khả năng, giá gạo toàn cầu sẽ vẫn duy trì ở mức cao kỷ lục kể từ sau cuộc khủng hoảng gạo năm 2008. Giá gạo Việt Nam xuất khẩu dự báo tiếp tục duy trì ở mức cao 640 - 650 USD/tấn trong những tháng đầu năm.
Theo Tiền Phong, giá gạo xuất khẩu Việt Nam trong những ngày đầu năm 2024 tiếp tục duy trì ở mức cao nhất thế giới. Theo các chuyên gia, nhờ có những giống mới, gạo Việt đang vượt trội lên. Dự báo năm nay xuất khẩu gạo tiếp tục tăng mạnh.
Cập nhật mới nhất đến ngày 9/1 từ Hiệp hội Lương thực Việt Nam cho thấy, giá gạo Việt loại 5% tấm đang giao dịch ở mức 653 USD/tấn, loại 25% tấm ở mức 633 USD/tấn. Giá gạo Việt Nam cao hơn Ấn Độ, Pakistan, và cả Thái Lan.
Lý giải vì sao giá gạo Việt Nam cao hơn các nước trong thời gian qua với Tiền Phong GS. Võ Tòng Xuân - Hiệu trưởng danh dự Trường Đại học Nam Cần Thơ - cho rằng, do gạo ngắn ngày của Thái Lan, Ấn Độ không thơm như Việt Nam. Nhờ có những giống mới, gạo Việt vượt trội lên. Đặc biệt, trong khi các đối thủ sản xuất gạo của Việt Nam bị ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu, Việt Nam vẫn bố trí vùng lúa cao sản 3-4 vụ nhờ biết "sống" chung với biến đổi khí hậu nên nguồn cung vẫn dồi dào.
Theo Bộ NN&PTNT dự báo năm 2024, xuất khẩu gạo sẽ tiếp tục thuận lợi do thế giới thiếu hụt 5 triệu tấn gạo và Ấn Độ có khả năng sẽ tiếp tục duy trì hạn chế xuất khẩu gạo. Trong khi đó, một số quốc gia nhập khẩu gạo truyền thống của Việt Nam như Indonesia, Philippines đều có nhu cầu tăng lượng nhập khẩu gạo… Hiện, bạn hàng lớn của Việt Nam là Indonesia dự báo tăng nhập khoảng 600.000 tấn.
Với những lợi thế đó, Bộ NN&PTNT cho rằng, xuất khẩu gạo năm 2024 dự tính mang về 5,3 tỷ USD, tăng gần 13% so với năm 2023.
Đề án 1 triệu ha lúa gạo chất lượng cao
Hiện nay, Đề án 1 triệu ha lúa gạo chất lượng cao ở Đồng Bằng Sông Cửu Long đang được triển khai, nếu thành công cả nông dân và doanh nghiệp đều sẽ có lãi.
Đề án 1 triệu hécta lúa gạo chuyên canh chất lượng cao được xác định là kim chỉ nam cho năm nay và nhiều năm tới. GS.TS. Võ Tòng Xuân, chuyên gia ngành lúa gạo, cho rằng, để tham gia vào Đề án, các tỉnh cần khuyến khích doanh nghiệp ký hợp đồng trước để triển khai sản xuất với nông dân. Thành lập hoặc củng cố hợp tác xã, quán triệt trồng lúa theo giống nào, quy trình cụ thể ra sao để nông dân làm theo. Gạo nguyên liệu của hợp tác xã sản xuất theo quy trình sẽ giúp hạ giá thành nhưng chất lượng cao; khi Nhà nước được hỗ trợ vốn từ Ngân hàng Thế giới cũng sẽ ưu tiên cho doanh nghiệp để cải tiến máy móc thiết bị. Từ đó, gạo vừa có thương hiệu vừa truy được nguồn gốc dễ dàng.
Đồng thời, cần đa dạng sản xuất các giống gạo, loại gạo khác nhau để phục vụ cho mục đích thị trường; sắp xếp trên thị trường, chia thị phần gạo để xuất khẩu hoặc bán trong nước. Làm như vậy các doanh nghiệp sẽ không còn tranh mua, tranh bán, mà mỗi doanh nghiệp có vùng nguyên liệu của mình.
Trúc Chi (t/h)