Không còn miễn phí

Sau khi bùng nổ cuộc xung đột Israel-Hamas vào tháng 10 năm ngoái, các báo cáo bắt đầu xuất hiện rằng Mỹ sẽ sớm không thể cung cấp đầy đủ đạn cho hệ thống phòng không Patriot của Ukraine.

Báo Mỹ dẫn lời các quan chức Nhà Trắng và Lầu Năm Góc cho biết Washington đang gặp trở ngại trong việc cung cấp tên lửa đánh chặn cho các khẩu đội Patriot của Ukraine, trị giá khoảng 2 - 4 triệu USD mỗi khẩu đội.

Mỹ được cho là đã hết tiền để viện trợ Ukraine vì Đảng Cộng hòa tại Hạ viện không sẵn lòng phê duyệt gói trị giá hàng tỷ USD cho Kiev trừ khi chính quyền Biden đồng ý cải cách di cư sâu rộng.

Shalanda Young, Giám đốc Văn phòng Quản lý và Ngân sách, cảnh báo hôm thứ Sáu tuần trước rằng mặc dù Bộ Quốc phòng Mỹ vẫn có một số khả năng hạn chế trong việc cung cấp cho Kiev, nhưng "điều đó sẽ không thể đưa các lô vũ khí lớn vào Ukraine".

Hôm 8/1, các nhà đàm phán tại Thượng viện đã họp để thảo luận về dự luật di cư lưỡng đảng mới nhưng đến cuối ngày, họ đã có những bất đồng đáng kể về vấn đề này. Trong khi đó, các đảng viên Đảng Cộng hòa tại Hạ viện vẫn bị mắc kẹt với những yêu cầu nhập cư cứng rắn của họ.

Báo chí phương Tây nhiều lần khẳng định Patriot đóng vai trò to lớn trong hệ thống phòng không của Ukraine vì chúng được thiết kế để chống lại tên lửa đạn đạo. Tuy nhiên, cho đến nay Washington mới chỉ gửi một số ít hệ thống này tới Ukraine.

Tạp chí Phố Wall tiết lộ vào tháng 11/2023 rằng Lầu Năm Góc đang cạn kiệt Patriot sau cuộc khủng hoảng ở Trung Đông khiến Mỹ phải triển khai thêm sáu khẩu đội tên lửa trong khu vực.

Đặc biệt, New York Times còn tiết lộ rằng tên lửa Patriot "không hoàn hảo và thường bắn nhầm và thất bại".

Trong khi đó, NATO hôm 3/1 tuyên bố sẽ giúp liên minh các nước đồng minh, trong đó có Đức, Hà Lan, Romania và Tây Ban Nha, mua tới 1.000 tên lửa Patriot để bổ sung vào kho dự trữ của riêng mình.

Theo trang web chính thức của liên minh, COMLOG, một liên doanh giữa công ty quốc phòng RTX của Mỹ (trước đây là Raytheon) và công ty MBDA của Đức, đã được trao hợp đồng trị giá 5,5 tỷ USD.

"Tôi hoan nghênh thông báo kịp thời của các đồng minh về việc đầu tư tới 1.000 tên lửa phòng không Patriot mới để tăng cường an ninh cho Liên minh. Khoản đầu tư này cho thấy sức mạnh của hợp tác quốc phòng xuyên Đại Tây Dương và cam kết của NATO trong việc đảm bảo an toàn cho người dân của chúng tôi", Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg nói.

Theo nhà sản xuất, người châu Âu sẽ được cung cấp một nghìn tên lửa tăng cường dẫn đường Patriot (GEM-T) được thiết kế để đánh chặn tên lửa đạn đạo chiến thuật, tên lửa hành trình hoặc máy bay đối phương. Đặc biệt, COMLOG sẽ "mở rộng sản xuất" tên lửa GEM-T ngay tại châu Âu.

Động thái này diễn ra sau khi các quốc gia thành viên EU bàn giao một số hệ thống phòng không cũ của họ cho Kiev. Trong cuộc xung đột Ukraine, Đức và Hà Lan đã chuyển giao hệ thống Patriot của họ cho quốc gia Đông Âu này, theo bước Mỹ.

Ngoài ra, Mỹ và Na Uy đã gửi hệ thống tên lửa đất đối không (NASAMS) tiên tiến quốc gia tới Kiev, trong khi Đức cung cấp tên lửa IRIS-T SLM (tầm trung phóng từ mặt đất) cho quân đội Ukraine.

Báo Mỹ nhấn mạnh, bất chấp việc châu Âu tái trang bị, Kiev vẫn khó nhận được thiết bị phòng không và đạn dược mới trong tương lai gần do vũ khí đánh chặn không còn là miễn phí trong khi Ukraine thiếu tiền để mua.

Patriot là khắc tinh của Kinzhal?

Trong khi châu Âu cho thấy, Patriot và đạn đánh chặn của hệ thống có rất ít cơ hội tiếp tục đến Kiev trong thời gian tới thì Mykhailo Podolyak, cố vấn của Tổng thống Ukraine nhấn mạnh sức mạnh của vũ khí này và chỉ có Patriot mới chặn đứng được chiến thuật tấn công với tên lửa siêu thanh Kinzhal.

Trả lời cuộc phỏng vấn của truyền thông Ukraine, ông Mykhailo Podolyak cho biết: "Chiến thuật của Nga rất rõ ràng. Họ triển khai lượng lớn máy bay không người lái (UAV) để gây quá tải hệ thống phòng không, kết hợp với tên lửa đạn đạo và hành trình để tấn công chúng tôi".

Vị cố vấn này cho biết, chiến thuật này kém hiệu quả ở thủ đô Kiev, do quân đội nước này đã xây dựng lưới phòng không đa tầng dựa trên những hệ thống do phương Tây viện trợ.

Đòn không kích của Nga đã gây hỗn loạn ở miền nam đất nước, trong đó có tỉnh Odessa, do mạng lưới phòng thủ tại khu vực này mỏng hơn nhiều.

"Quân đội chúng tôi không có đủ các hệ thống phòng không hiện đại như Patriot, chỉ chúng mới chặn được tên lửa đời mới của Nga như Kinzhal và Oniks. Sự thiếu hụt những hệ thống Patriot khiến chúng tôi không thể bảo vệ không phận một cách hiệu quả", ông Mykhailo Podolyak nói.

Để tạo nên chiếc ô phòng thủ hiệu quả trước các đòn tấn công, ông ông Mykhailo Podolyak cho rằng Ukraine cần 10-12 tổ hợp Patriot hoặc tương tự, nhấn mạnh rằng những đợt tấn công gần đây cho thấy viện trợ thêm tên lửa phòng không là quyết định đúng đắn cả về kinh tế và đạo đức.

"Chi phí khắc phục hậu quả sẽ cao hơn nhiều so với cung cấp thêm tên lửa Patriot để chúng tôi phòng thủ cho đất nước", ông nhấn mạnh.