Shakespeare, nghệ thuật của muôn thuở và muôn nơi

Hơn ba tiếng đồng hồ, khán phòng ấm cúng của salon Văn hóa cà phê thứ bảy đầy kín độc giả đủ lứa tuổi chăm chú theo dõi những câu chuyện xoay quanh cuộc đời, tác phẩm và ảnh hưởng của đại thi hào Shakespeare suốt bốn thế kỷ qua.

Dịch giả Bùi Xuân Linh cũng chia sẻ nhiều thông tin thú vị quanh hành trình dịch và ra mắt hai dịch phẩm mới nhân kỷ niệm 460 năm ngày sinh của William Shakespeare (1564 - 2024).

Địa vị và ảnh hưởng của Shakespeare

Theo dịch giả Bùi Xuân Linh, "nghệ thuật của Shakespeare là nghệ thuật của muôn nơi và muôn thuở". Ông có địa vị không tác gia nào có thể cạnh tranh, được bao thế hệ ngợi ca là nhà văn vĩ đại nhất của Anh và là nhà viết kịch đi trước thời đại.

TIN LIÊN QUAN

Ông sở hữu gia tài đồ sộ gồm 39 vở kịch, 154 bản sonnet, hai bản thơ tường thuật dài...

Tác phẩm của ông được yêu mến đặc biệt không chỉ ở Anh, Đức, châu Âu mà trên toàn thế giới.

Về tác phẩm, ông vượt trội với đề tài đa dạng, ngôn từ phong phú và đầy chất thơ cùng khả năng xây dựng tâm lý nhân vật xuất sắc.

Ông đã tạo nên những nhân vật bất hủ khiến mọi khán giả đều thấy mình trong đó như Hamlet, Juliet, Romeo…

Kịch của ông được dịch ra nhiều ngôn ngữ và trình diễn nhiều hơn bất kỳ nhà soạn kịch nào trên thế giới.

Tầm vóc ảnh hưởng của Shakespeare với quốc tế được ví như của đại thi hào Nguyễn Du tại Việt Nam.

Nhưng theo Bùi Xuân Linh, cuộc đời Shakespeare không mang tâm thế ẩn ức như Tố Như, vì ông rất khôn ngoan và hiểu rõ tên tuổi của mình sẽ bất tử.

Thế nhưng ở Việt Nam, những bản dịch tiếng Việt nhất là các sách biên khảo, nghiên cứu về Shakespeare gần như bằng không, rất thiếu sót so với tầm vóc của ông.

Đó cũng là lý do thôi thúc Bùi Xuân Linh đầu tư công phu để dịch, chú giải và ra mắt hai dịch phẩm mới Shakespeare - Cuộc đời và Tác phẩm, Bi kịch của Shakespeare.

Ông cũng ấp ủ ra mắt một tủ sách Shakespeare với những cẩm nang hướng dẫn cách tiếp cận đại thi hào; dịch những tác phẩm nghiên cứu, phê bình và những tác phẩm của chính Shakespeare một cách đầy đủ, chỉn chu nhất.

Ra mắt hai dịch phẩm mới nhân 460 năm ngày sinh Shakespeare

Dịch giả Bùi Xuân Linh bày tỏ việc dịch tác phẩm Shakespeare luôn rất khó vì văn chương của ông khá xưa và không dễ hiểu ngay cả với người bản xứ hiện đại.

Dịch giả phải tham khảo hàng chục phiên bản gốc khác nhau để đối chiếu cho chính xác, đầu tư kỹ lưỡng phần chú giải để độc giả Việt dễ tiếp cận.

Với hai dịch phẩm mới, ông chọn lọc sách được đầu tư từ các học giả quốc tế danh tiếng chuyên nghiên cứu về Shakespeare để chia sẻ cùng bạn đọc những góc nhìn đương đại nhất về đại thi hào lỗi lạc của nhân loại.

Buổi trò chuyện càng thêm sôi nổi với những trao đổi từ độc giả rằng số lượng in chỉ 500 bản là quá ít.

Dịch giả Bùi Xuân Linh cười, thẳng thắn tâm sự ông biết rõ đây là dạng sách kén độc giả, khó bán và dễ chôn vốn, gia đình phải tự bỏ kinh phí in với sự giúp đỡ từ Trustbooks.

Nhưng vất vả cũng phải làm, vì nếu không sẽ không có những tư liệu rất cần cho độc giả Việt bằng tiếng Việt.

Ông đã dịch xong một số quyển khác về Shakespeare và sẽ nỗ lực tiếp tục phát hành.

Thử thách nhất với ông chính là sức khỏe và thời gian, vì dịch giả nay đã 67 tuổi.

Nhiều độc giả và nhạc sĩ Dương Thụ đều đồng cảm với trăn trở này, đồng thời đề xuất các ý tưởng đa dạng kênh phát hành, in thêm bản bìa mềm với giá phải chăng để tiếp cận rộng rãi bạn đọc là sinh viên, học sinh… với những dòng sách mang giá trị học thuật tương tự.

Shakespeare - Cuộc đời và Tác phẩm do nhà phê bình sân khấu Lois Poter chấp bút, xuất bản năm 2012. Tác phẩm được nhận định "đã phân xử những tranh cãi thường trực về câu chuyện cuộc đời Shakespeare với trí thông minh, sự bình tĩnh, cung cấp các bài đọc mới sắc sảo, tế nhị về tác phẩm và đưa ra những quan sát thú vị".

Bi kịch của Shakespeare gồm 13 bài tiểu luận đề cập những bi kịch của Shakespeare do Claire McEachern, phó giáo sư tại khoa ngữ văn Anh, Đại học California, chủ biên với sự đóng góp của 13 giáo sư chuyên ngành ngữ văn Anh tại các đại học của Anh và Bắc Mỹ, do Nhà xuất bản Đại học Cambridge ấn hành năm 2007.