Việc mở rộng nhanh chóng hoạt động khai thác coban ở Cộng hòa Dân chủ Congo và Indonesia đã khiến sản lượng vượt xa nhu cầu và kéo giá toàn cầu đi xuống. Điều này cũng thúc đẩy Trung Quốc muốn có những thay đổi trong cách mua và bán coban.
Theo những người quen thuộc với vấn đề này, các nhà sản xuất hàng đầu CMOC Group Ltd. và Eurasian Resources Group đã đồng ý sử dụng giá coban sunfat tại địa phương của Trung Quốc, dạng hóa chất được sử dụng trong pin làm giá tham khảo để mua coban. Đó là sự thay đổi lớn từ việc định giá kim loại coban tinh chế điển hình trong nhiều thập kỷ.
Việc chuyển đổi chỉ mới thực hiện một phần và đã bị một nhà cung cấp coban lớn là Glencore Plc phản đối. Tuy nhiên, việc thay đổi giá chỉ là một trong nhiều biến động gây ra bởi sự bùng nổ và sụp đổ trong lĩnh vực vật liệu pin trong năm qua.
Thomas Matthews, nhà phân tích kim loại pin tại CRU Group cho biết: “Các nhà tinh chế muốn định giá sunfat hơn và lượng nguyên liệu dư thừa tiếp cận thị trường có nghĩa là họ đang ở vị trí dẫn đầu”. Ông cho biết, việc định giá sunfat sẽ là tiêu chuẩn ít nhất trong 5 năm tới.
Theo Shanghai Metals Market, giá coban giảm khoảng 30% trong năm 2023i và giá coban sunfat ở Trung Quốc đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ ít nhất là năm 2010 vào tháng 12. Công ty tư vấn Rystad Energy dự báo thị trường coban sẽ có một trong những mức thặng dư lớn nhất trên toàn thế giới vào năm 2024.
 |
Diễn biến giá coban sunfat ở Trung Quốc và giá kim loại coban |
Giống như nhiều hàng hoá khác, hợp đồng cung cấp coban thường được cố định theo giá giao ngay do các cơ quan bên thứ ba đánh giá. Các công ty khai thác thường bán hydroxit để sản xuất sunfat theo tỷ lệ phần trăm của giá kim loại toàn cầu do Fastmarkets, một công ty của Anh công bố.
Nhưng các nhà máy lọc dầu Trung Quốc hiện đang tham khảo giá coban sulphate từ công ty nội địa Shanghai Metals Markets nhằm tận dụng thời kỳ nguồn cung dồi dào để tìm kiếm mức giá mà theo họ sẽ phản ánh tốt hơn chuỗi cung ứng pin đang mở rộng và lấy Trung Quốc làm trung tâm.
Rystad Energy cho biết, pin xe điện sẽ chiếm 41% nhu cầu coban vào năm 2030, tăng từ 28% vào năm ngoái. Điều đó xảy ra bất chấp sự chuyển đổi sang các ngành hóa học pin không cần coban.
Các ngành công nghiệp Trung Quốc từ lâu đã thúc đẩy quyền định giá lớn hơn đối với nhiều loại hàng hóa từ quặng sắt đến dầu thô và giờ là nguyên liệu pin. Một hợp đồng tương lai lithium đã được đưa ra vào năm ngoái, trong khi công ty khai thác niken lớn nhất của Nga được cho là đã bán một số kim loại của mình bằng đồng nhân dân tệ với mức giá ấn định tại Thượng Hải.
Theo Rystad Energy, CMOC của Trung Quốc, cùng với Glencore và ERG là ba công ty khai thác coban hàng đầu thế giới và cùng nhau chiếm hơn một nửa sản lượng toàn cầu.
Glencore đang phản đối việc định giá sunfat trong các cuộc đàm phán vì công ty này có ít quyền kiểm soát hơn đối với thị trường sản phẩm cuối cùng ở Trung Quốc và mối liên hệ với giá hóa chất có thể làm tăng nguy cơ công ty phải đối mặt với sự suy giảm về giá hoặc nhu cầu.
Trả lời câu hỏi của Bloomberg, đại diện CMOC cho biết công ty đang tham khảo nhiều cách tính khác nhau trong hợp đồng mua bán, bao gồm kim loại coban và các khoản phải trả, báo giá hydroxit và các sản phẩm muối coban.
Giá liti và niken cũng sụt giảm cùng với coban vào năm 2023 khi nguồn cung mở rộng, tốc độ tăng trưởng của ngành công nghiệp xe điện chậm lại sau giai đoạn tăng trưởng mạnh mẽ. Sự sụt giảm giá khiến các dự án mới bị đình trệ, hàng tồn kho tăng vọt và sự quan tâm của nhà đầu tư suy yếu.
Tình trạng dư cung là một vấn đề đặc biệt đối với coban vì nó gần như hoàn toàn là sản phẩm phụ của quá trình sản xuất đồng hoặc niken. Các mỏ niken đang bùng nổ ở Indonesia đã biến quốc gia này thành nước sản xuất coban lớn thứ hai thế giới sau Cộng hòa Dân chủ Congo. Tại quốc gia châu Phi này, nguồn coban mới chính là dự án đồng Kisanfu của CMOC.
Vì vậy, theo nhà phân tích Susan Zou của Rystad Energy, bất chấp biến động giá cả và thặng dư ngày càng tăng, khó có khả năng xảy ra bất kỳ vụ đóng cửa mỏ lớn nào hoặc các nỗ lực nhằm hạn chế sản xuất coban.
“Miễn là giá đồng vẫn ở mức ổn, hoạt động khai thác vẫn sẽ có nhu cầu. Sự tăng giá của đồng vẫn có khả năng bù đắp một số mức sụt giảm của giá coban”, ông cho biết.