Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, năm qua, xuất khẩu của Việt Nam sang Trung Quốc đạt 61,2 tỷ USD, tăng 6,4% so với năm 2022 (tương ứng tăng thêm 3,5 tỷ USD). Trong đó, có 12 nhóm hàng xuất khẩu sang thị trường này đạt kim ngạch từ 1 tỷ USD trở lên.
Tăng trưởng xuất khẩu ở thị trường Trung Quốc là điểm sáng trong xuất khẩu của cả nước trong bối cảnh xuất khẩu sang hầu hết các thị trường chủ lực đều giảm.
Năm 2023, ghi nhận 12 nhóm hàng xuất khẩu của nước ta sang thị trường tỷ dân đạt kim ngạch từ 1 tỷ USD trở lên. Trong đó, 2 nhóm hàng lớn nhất đạt kim ngạch từ 10 tỷ USD trở lên gồm: Điện thoại và linh kiện đạt 16,87 tỷ USD; máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện đạt 13 tỷ USD.
Các nhóm hàng tỷ USD khác như: Máy ảnh, máy quay phim và linh kiện; rau quả; máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng…
Nhóm nông sản đạt mức tăng trưởng xuất khẩu kỷ lục sang thị trường này còn có rau quả, gạo. Cụ thể, xuất khẩu gạo đạt 917.000 tấn, trị giá 531,6 triệu USD, rau quả gần 3,6 tỷ USD...
Chiều ngược lại, nhập khẩu hàng hóa từ Trung Quốc đạt 110,64 tỷ USD, giảm hơn 7,3 tỷ USD so với năm 2022.
Có 17 nhóm hàng nhập khẩu từ Trung Quốc đạt kim ngạch từ 1 tỷ USD trở lên, trong đó 2 nhóm hàng đạt kim ngạch chục tỷ USD là Máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện đạt 23,4 tỷ USD; máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng đạt 22,5 tỷ USD.
Sở dĩ thương mại song phương Việt Nam-Trung Quốc giảm trong năm qua là do giảm ở chiều nhập khẩu nguyên phụ liệu, máy móc thiết bị. Mức giảm nhập khẩu so với năm ngoái tương đương 7,3 tỷ USD. Thâm hụt thương mại của nước ta với Trung Quốc là 49,5 tỷ USD.
Năm 2022, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam với Trung Quốc đạt 175,6 tỷ USD, tăng 5,5% so với năm 2021. Trong đó: Kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Trung Quốc đạt 57,7 tỷ USD, nhập khẩu từ Trung Quốc đạt 117,9 tỷ USD. Nhập siêu của Việt Nam từ Trung Quốc 60,2 tỷ USD, tăng 10,2% so với năm 2021
Kim ngạch thương mại của Việt Nam – Trung Quốc liên tục tăng trưởng cao trong những năm gần đây, hai bên tăng cường mở cửa thị trường cho nhiều sản phẩm có thế mạnh của nhau, nhất là nông sản, nhờ đó nhóm hàng hóa này có mức tăng trưởng ấn tượng.
Trung Quốc, Hoa Kỳ và Nhật Bản là 3 thị trường xuất khẩu các mặt hàng nông lâm thủy sản lớn nhất của Việt Nam trong năm 2023. Tuy nhiên, xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc đạt 12,2 tỷ USD, tăng trưởng 17% so với năm 2022 và chiếm tỷ trọng 23,1%, trong khi xuất khẩu sang 2 thị trường còn lại đều giảm, trong đó xuất khẩu sang Hoa Kỳ gần 11 tỷ USD, giảm 16%, sang Nhật Bản gần 3,9 tỷ USD, giảm 8,7%.
Đến nay, Việt Nam có 14 mặt hàng nông sản xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc, gồm: tổ yến và sản phẩm từ tổ yến, khoai lang, thanh long, nhãn, chôm chôm, xoài, mít, dưa hấu, chuối, măng cụt, thạch đen, vải, chanh dây và sầu riêng.
Hiện, Trung Quốc đang xem xét các thủ tục mở cửa thị trường cho nhiều loại nông thủy sản cho Việt Nam, trong đó có trái dừa tươi, rau quả đông lạnh, hoa quả có múi, bơ, na, roi..Các mặt hàng khác như dược liệu đông y có nguồn gốc thực vật, thịt bò, thịt heo, sản phẩm từ gia súc, gia cầm cũng được nước láng giềng tạo điều kiện nhập khẩu.
Những động thái này tạo kỳ vọng lớn cho tăng trưởng xuất khẩu những nhóm hàng nông sản sang thị trường tỷ dân vốn nhiều năm chủ yếu xuất bán tiểu ngạch, nhiều rủi ro.