Vụ cháy rừng năm 2023 ở Maui-Hawaii đã từng gây chấn động thế giới khi khiến 110 người chết và 1.500 người mất tích, qua đó trở thành thảm họa thiên nhiên tồi tệ nhất tại đây, vượt qua cả vụ sóng thần năm 1960 cướp đi sinh mạng 61 người.

Thế nhưng hiện nay, giới truyền thông lại tiếp tục chú ý đến câu chuyện này mà nguyên nhân đến từ Jeff Bezos, vị tỷ phú giàu thứ 2 thế giới theo bảng xếp hạng của Bloomberg Billionaires Index.

Cụ thể theo người phát ngôn của Bezos, nhà sáng lập của Amazon cùng người tình Lauren Sanchez đã quyên góp 15,5 triệu trong 5 tháng qua cho quỹ Bezos Maui Fund. Tuy nhiên phía Bezos từ chối cung cấp tên nạn nhân được nhận hỗ trợ, khiến các quan chức địa phương lẫn tổ chức phi lợi nhuận tại Hawaii đều bối rối không biết số tiền đã đi đâu.

Trên thực tế đây không phải lần đầu tiên Bezos từ chối cung cấp thông tin chi tiết về các khoản từ thiện của mình. Nhà sáng lập này đã từng cam kết quyên góp 10 tỷ USD kèm những món quà hàng triệu USD cho nhiều dự án. Thế nhưng phần lớn trong số này lại khó truy tra vì không được công bố chi tiết.

Hãng tin Bloomberg cho hay trong khi các tỷ phú khác trên thế giới nổi tiếng về hoạt động quyên góp, thiện nguyện của mình thì người giàu thứ 2 thế giới lại nổi tiếng nhờ vợ cũ, bà MacKenzie Scott.

Sau khi ly hôn vào năm 2019, bà Scott đã quyên góp hơn 16,5 tỷ USD, bao gồm danh sách 360 tổ chức nhận tiền trên website công khai. Động thái này đã khiến bà Scott trở thành một trong những nữ tỷ phú quyên góp nhiều nhất thế giới.

Trong cùng khoảng thời gian đó, người chồng Bezos dù giàu có hơn nhưng chỉ làm từ thiện 3 tỷ USD và cũng không công bố hướng đi chi tiết của những cam kết này.

Quyên góp kiểu Bezos

Chuyên gia nghiên cứu Benjamin Soskis của tổ chức phi lợi nhuận Urban Institute’s Center nhấn mạnh rằng hoạt động quyên góp của Bezos đem lại sự chú ý của công chúng và là một hoạt động quảng cáo miễn phí, nhưng trách nhiệm giải trình cam kết của nhà sáng lập Amazon lại quá ít.

Về mặt pháp lý, các nhà tài trợ không bắt buộc phải giải trình số tiền quyên góp đã đi đâu nhưng theo Soskis, việc hưởng lợi từ công chúng thông qua các tuyên bố từ thiện trên khiến Bezos cần có trách nhiệm giải trình thông tin.

Phía người phát ngôn của Bezos cho hay số tiền 84,5 triệu USD còn lại đã cam kết quyên góp trước đó sẽ được giữ lại và phân phối trong những năm tới khi Maui-Hawaii có nhu cầu.

Theo Bloomberg, việc giữ kín chi tiết và giữ lại các khoản tiền cam kết chưa chịu giải ngân ngay là một thói quen của tỷ phú Bezos.

Năm 2020, nhà sáng lập Amazon đã cam kết đóng góp 10 tỷ USD chống biến đổi khí hậu, nhưng từ chối đưa ra bất kỳ thông tin về thời gian hay cách phân bổ số tiền này.

Phải mất 9 tháng kể từ tuyên bố trên thì số tiền quyên góp đầu tiên từ cam kết 10 tỷ của Bezos mới chính thức lộ diện. Kể từ đó đến nay, quỹ Bezos Earth Fund của nhà sáng lập mới chỉ giải ngân 1,84 tỷ USD.

Tương tự, tỷ phú Bezos cũng từng cam kết vào năm 2022 rằng sẽ cho đi phần lớn số tài sản trị giá 124 tỷ USD của mình nhưng không cho biết quỹ nào được nhận hay thời gian biểu ra sao. Kể từ đó đến nay, tài sản ròng của nhà sáng lập này đã tăng thêm 52 tỷ USD theo thống kê của Bloomberg.

Không minh bạch

Theo Bloomberg, tỷ phú Bezos và người tình Sanchez đã có cam kết mạnh mẽ nhất trong số các nhà từ thiện khi nói rằng sẽ giúp đỡ Maui hồi sinh sau vụ cháy thảm khốc khiến hơn 100 người thiệt mạng và hàng nghìn người mất nhà cửa.

Bài đăng ngày 11/8/2023 của Sanchez trên Instagram đã mạnh mẽ tuyên bố rằng cặp đôi sẽ giúp Maui "đứng lại trên đôi chân của mình" ngay hiện tại và trong những năm tới.

Tuy nhiên đã hàng tháng trời trôi qua và hiện quan chức địa phương lẫn các tổ chức phi lợi nhuận vẫn chưa thấy tiền của Bezos đâu. Người phát ngôn của vị tỷ phú này cũng từ chối cho biết chi tiết hướng đi dòng tiền đã cam kết.

"Chẳng ai thấy gì cả. Nếu họ tham khảo ý kiến cộng đồng thì chúng tôi sẽ nói thẳng hãy móc tiền ra và đặt nó trước mặt chúng tôi như đã hứa", thượng nghị sĩ Angus McKelvey của Maui bày tỏ sự bức xúc và thất vọng.

Đồng quan điểm, phó chủ tịch Trisha Kehaulani Watson của tổ chức phi lợi nhuận Aina Momona tại Hawaii cho biết tổ chức của họ chưa nhận được tiền và những mạng lưới quen biết của cô cũng chưa ai có được đồng nào từ Bezos.

Theo Bloomberg, khoảng hơn một chục tổ chức phi lợi nhuận đang hoạt động ở Maui sau vụ cháy rừng thảm khốc cũng chưa hề nhận được tiền từ Bezos và Sanchez.

Một số đồn đoán rằng Tổ chức cộng đồng Hawaii (HCF) là bên đã nhận được tiền từ Bezos khi họ từng kêu gọi được 177 triệu USD quyên góp cho quỹ Maui Strong Fund.

Tuy nhiên đại diện của HCF cho biết họ chưa nhận được thông tin gì về số tiền quyên góp mà Bezos đã cam kết. Cho đến hiện tại, HCF mới chỉ nhận được 2 triệu USD quyên góp vào tháng 9/2023 từ một quỹ từ thiện do cha mẹ của Bezos thành lập.

Xin được nhắc rằng Bezos và Sanchez sở hữu một bất động sản ở Maui nên việc tuyên bố quyên góp là một áp lực cho nhà sáng lập Amazon.

Thế nhưng Bezos lại không phải là những tỷ phú duy nhất có tài sản ở đây chịu sức ép từ thiện sau thảm họa, có khác chăng là những người khác thực sự giải ngân số tiền họ đã hứa.

Những người nổi tiếng như dẫn chương trình Oprah Winfrey hay diễn viên Dwayne "The Rock" Johnson đã thành lập nên Quỹ People’s Fund of Maui ngay trong tháng 8/2023 với số tiền quyên góp 5 triệu USD mỗi người.

Kể từ đó đến nay, quỹ này đã giải ngân 40 triệu USD trực tiếp cho hơn 8.100 nạn nhân ở Maui, trong khi đó người vợ cũ Scott của Bezos đã đóng góp 5 triệu Usd cho HCF.

*Nguồn: Bloomberg