Theo tờ South China Morning Post (SCMP), sầu riêng đã trở thành món hàng được ưa chuộng đối với tầng lớp trung lưu Trung Quốc. Mặc dù bị một số người e ngại vì mùi của nó, nhưng loại trái cây phủ đầy gai này lại có giá cao và thu hút được một lượng lớn tín đồ, họ gọi nó là "trái cây vua".
Xuất khẩu sầu riêng chính ngạch của Việt Nam sang Trung Quốc đã tăng từ mức gần 0 lên 4,63% thị phần, đạt 188,1 triệu USD vào năm 2022; và tăng vọt lên 31,82% vào năm ngoái với tổng giá trị là 2,1 tỷ USD. Ảnh: Visual China
Việt Nam giành lấy thị phần của Thái Lan
Theo dữ liệu từ Tổng cục Hải quan Trung Quốc, Trung Quốc đã nhập khẩu 1,4 triệu tấn sầu riêng vào năm 2023, tăng 69% so với một năm trước đó.
Trong đó, tỷ trọng nhập khẩu của Thái Lan tính theo USD đã giảm từ gần 100% vào năm 2021 xuống còn 95,36% vào năm 2022 và 67,98% vào năm 2023.
Còn Việt Nam đã giành lấy thị phần của Thái Lan sau khi Trung Quốc bắt đầu cho phép các nhà xuất khẩu Việt Nam vận chuyển sầu riêng tươi sang nước này vào năm 2021. Xuất khẩu sầu riêng Việt Nam sang Trung Quốc đã tăng từ mức gần 0 lên 4,63% thị phần, đạt 188,1 triệu USD vào năm 2022; và tăng vọt lên 31,82% vào năm ngoái với tổng giá trị là 2,1 tỷ USD.
Sam Sin - giám đốc phát triển của công ty S&F Produce Group có trụ sở tại Hồng Kông (Trung Quốc), chuyên vận chuyển sầu riêng từ Thái Lan - cho biết, xét về mặt doanh thu, tổng kim ngạch xuất khẩu sầu riêng của Thái Lan sang Trung Quốc vẫn tăng trong năm ngoái khi thị trường tiêu thụ ở các thành phố cỡ trung của Trung Quốc bắt đầu chín muồi.
"Nguồn cung không bao giờ đủ cho Trung Quốc. Hiện tại, [thị trường] khá phát triển ở các thành phố cấp một và cấp hai, nhưng chưa phát triển ở các thành phố cấp ba, cấp bốn và cấp năm", Sin nói.
Hơn 90% xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam là sang Trung Quốc
Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc (FAO) cho biết, xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam ra thế giới đạt 4,9% tổng sản lượng vào năm 2022, ở mức 40,88 triệu kg. FAO cũng cho biết thêm, vào năm 2021 con số này thấp hơn 1%, và trước đó là 0%.
Tuần trước, Cục Thông tin đối ngoại thuộc Bộ Thông tin và Truyền thông dự báo, Việt Nam đang đặt mục tiêu đạt doanh thu sầu riêng 3,5 tỷ USD trong năm nay - tăng 55% so với năm ngoái - bằng cách thâm nhập sâu hơn vào thị trường Trung Quốc.
Ngân hàng HSBC cho biết trong một báo cáo nghiên cứu năm ngoái rằng, hơn 90% xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam là sang Trung Quốc.
Nguyễn Thành Trung - nhà khoa học chính trị tại Đại học Fulbright Việt Nam - cho biết, nhiều nông dân Việt Nam đã tiến hành tái cơ cấu ruộng đất và mua sắm trang thiết bị mới để chuyển sang trồng sầu riêng.
"Nông dân Việt Nam biết cách luân canh và kéo dài thời gian thu hoạch. Sầu riêng được coi là cây trồng mang lại lợi nhuận ở Việt Nam và có thể mang lại rất nhiều lợi ích. Người nông dân biết cách tận dụng tối đa cơ hội của mình", ông Trung nói.
Sầu riêng được coi là cây trồng mang lại lợi nhuận ở Việt Nam. Ảnh: AFP
Philippines chiếm 0,2% thị phần nhập khẩu sầu riêng của Trung Quốc
Theo SCMP, sầu riêng Philippines cũng đã có được thị phần tại Trung Quốc. Vào tháng 1/2023, Trung Quốc đã chấp thuận việc bắt đầu nhập khẩu sầu riêng tươi của Philippines. Đây là loại sầu riêng mọc chủ yếu ở vùng đất núi lửa của núi Apo trên đảo Mindanao phía nam Philippines.
Philippine News Agency đưa tin, từ tháng 1 đến tháng 6/2023, xuất khẩu sầu riêng của Philippines sang Trung Quốc đạt giá trị 1,88 triệu USD.
Dữ liệu hải quan Trung Quốc cho thấy, Philippines chiếm 0,2% thị phần nhập khẩu sầu riêng của Trung Quốc vào năm ngoái tính theo USD.
Jonathan Ravelas - giám đốc điều hành của công ty tư vấn eManagement for Business and Marketing Services có trụ sở tại Manila - cho biết, những người trồng sầu riêng Philippines vẫn ưu tiên thị trường nội địa và xuất khẩu lượng dư thừa.
Ravelas cho biết, vận chuyển từ Philippines đến Trung Quốc thường có chi phí cao hơn mức mà các nhà xuất khẩu Đông Nam Á khác phải trả do các rào cản về khoảng cách và cơ sở hạ tầng, nhưng điều đó có thể thay đổi.
Ông nói: "Philippines hiện là điểm cung cấp thay thế tiềm năng đầu tiên. Chính phủ [Philippines] có thể cải thiện cơ sở hạ tầng trang trại, như kho lạnh."
Malaysia cũng muốn xuất khẩu sầu riêng tươi
Simon Chin - người sáng lập công ty xuất khẩu Malaysia DKing - cho biết, các nhà xuất khẩu sầu riêng ở Malaysia cũng đang thúc đẩy một thỏa thuận trong năm nay để kỷ niệm 50 năm quan hệ ngoại giao với Trung Quốc. Hiện nay, Malaysia chỉ được phép vận chuyển sầu riêng đông lạnh.
"Bây giờ chúng tôi đang đàm phán với Trung Quốc để tìm hiểu việc xuất khẩu trái cây tươi, giống như người Thái và những gì họ đã làm", Chin nói.
Năm ngoái, Trung Quốc cũng công bố đã trồng thành công vụ mùa sầu riêng đầu tiên trên đảo Hải Nam ở phía nam nước này.
Feng Xuejie - Giám đốc Viện Cây ăn quả nhiệt đới thuộc Viện Khoa học Nông nghiệp Hải Nam - cho biết: "Sầu riêng trong nước [Trung Quốc] dự kiến sẽ có sản lượng 250 tấn trong năm nay và đến năm sau chúng có thể cung cấp số lượng lớn trên thị trường và khi đó sản lượng có thể đạt 500 tấn."
Năm ngoái, Hải Nam đạt tổng sản lượng 50 tấn sầu riêng, con số mà chuyên gia Feng cho rằng không đủ để đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng Trung Quốc.
"Về giá cả và hương vị sầu riêng nội địa [Trung Quốc] trong thời gian tới, chúng ta hãy chờ xem", Feng nói thêm.