Phái đoàn Israel tại trụ sở Tòa án Công lý quốc tế (ICJ) ở The Hague, Hà Lan ngày 26-1 - Ảnh: REUTERS
Ngày 11-1, Nam Phi đưa xung đột Israel - Hamas ra Tòa án Công lý quốc tế (ICJ), cáo buộc Tel Aviv định diệt chủng ở Dải Gaza và yêu cầu tòa hành động khẩn cấp để ngăn xung đột.
Tòa Công lý quốc tế đưa yêu cầu cho Israel
Theo Hãng tin AFP và Reuters, trong phán quyết ngày 26-1, ICJ yêu cầu Israel phải thực thi mọi biện pháp trong khả năng của mình để ngăn các hành động diệt chủng trong cuộc xung đột với Hamas ở Gaza. Đồng thời phải thực hiện các biện pháp nhằm cải thiện tình hình nhân đạo cho dân thường Palestine tại khu vực này.
ICJ đã bỏ phiếu cho các biện pháp khẩn cấp bao gồm hầu hết các yêu cầu của Nam Phi, ngoại trừ yêu cầu Israel ngừng hoạt động quân sự ở Dải Gaza.
Xung đột Israel - Hamas nổ ra ngày 7-10-2023. Theo Israel, cuộc tấn công bất ngờ của Hamas đã khiến 1.140 người ở Israel thiệt mạng, chủ yếu là dân thường. Trong khi đó, cơ quan y tế do Hamas điều hành ở Gaza cho biết các cuộc tấn công trả đũa của Israel đã khiến hơn 25.000 người Palestine thiệt mạng trong gần 4 tháng.
Công ước của Liên Hiệp Quốc về ngăn ngừa và trừng phạt tội ác diệt chủng năm 1948, được ban hành sau vụ thảm sát hàng loạt người Do Thái trong nạn diệt chủng Holocaust của Đức Quốc xã, định nghĩa diệt chủng là "những hành động được thực hiện với mục đích tiêu diệt, toàn bộ hoặc một phần, một nhóm quốc gia, sắc tộc, chủng tộc hoặc tôn giáo".
Hamas cũng đã bắt giữ khoảng 240 con tin. Gần một nửa con tin đã được trả tự do theo các thỏa thuận ngừng bắn vào tháng 11-2023.
ICJ cũng nhấn mạnh sự quan ngại về số phận của các con tin ở Gaza, kêu gọi Hamas ngay lập tức trả tự do vô điều kiện cho các con tin.
ICJ chỉ đưa ra phán quyết về các biện pháp khẩn cấp có thể thực hiện và không đưa ra phán quyết về các cáo buộc diệt chủng. Những thủ tục tố tụng đó có thể mất nhiều năm.
Quyết định của ICJ là quyết định cuối cùng và không có kháng cáo, nhưng tòa không thể thi hành phán quyết. Tuy nhiên, vụ xử mang tính biểu tượng, thu hút sự chú ý của toàn cầu về cuộc xung đột.
Các bên nói gì?
Những người ủng hộ người Palestine theo dõi phiên tòa bên ngoài trụ sở ICJ ngày 26-1 - Ảnh: REUTERS
Ngay sau phán quyết của ICJ, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu nhấn mạnh cam kết của Israel với luật pháp quốc tế là không lay chuyển, nhưng cam kết bảo vệ đất nước và người dân của họ cũng "không kém phần vững chắc".
Ông cho rằng cáo buộc diệt chủng với Israel là "thái quá", khẳng định nước này chỉ chống lại Hamas, chứ không phải dân thường Palestine:
"Giống như mọi quốc gia, Israel có quyền tự vệ vốn có" - ông nhấn mạnh và khẳng định Israel sẽ tiếp tục tự vệ trước Hamas.
Trong khi đó, quan chức cấp cao của Hamas - Sami Abu Zuhri nói quyết định này sẽ góp phần "cô lập và vạch trần tội ác của Israel ở Gaza".
Cùng ngày, Bộ Ngoại giao Nam Phi cũng bày tỏ hy vọng Israel sẽ không cản trở việc áp dụng yêu cầu của ICJ.
Ngoại trưởng Palestine Riyad al-Maliki hoan nghênh các thẩm phán ICJ đã đánh giá sự thật và luật pháp, đưa phán quyết có lợi cho nhân loại và luật pháp quốc tế, đồng thời kêu gọi tất cả các quốc gia đảm bảo các biện pháp mà ICJ đưa ra đều được thực thi.
Hamas chính thức lên tiếng về lý do chủ động tấn công IsraelLực lượng Hamas gọi cuộc tấn công vào Israel hôm 7-10-2023 là 'bước đi cần thiết và là phản ứng bình thường để đối đầu với mọi âm mưu chống lại người Palestine của Israel'.