Bệnh diễn biến âm thầm và gây hậu quả nặng nề về sau. Gần đây có trường hợp nam công nhân 32 tuổi, không tiền sử bệnh lý tim mạch trước đó, có thói quen hút thuốc, uống rượu bia nhưng không nhiều.

Anh chỉ uống rượu bia khi có dịp vui trong gia đình hoặc gặp gỡ bạn bè; hút thuốc lá khoảng 1-2 điếu/ngày, ít tham gia các hoạt động thể thao; không dấu hiệu như mệt mỏi, khó thở, tức ngực.

Gần đây anh có đi khám sức khỏe để chuẩn bị vào làm công ty mới thì phát hiện các bất thường chỉ số mỡ máu: cholesterol 7,6 mmol/l (3,9 - 5,2), triglycerid 4,3 mmol/l (0,46 - 1,88), HDL-C 1,4 mmol/l, LDL-C huyết thanh đục.

Điện tim có dấu hiệu nghi ngờ thiếu máu cơ tim. Anh được phía công ty yêu cầu điều trị bệnh ổn định trước khi vào làm việc. Anh cảm thấy bất ngờ và lo lắng về kết quả xét nghiệm của mình, mặc dù trước đó anh hoàn toàn bình thường.

Một bệnh nhân nam khác 43 tuổi, làm nghề xây dựng, đã phát hiện tăng huyết áp 2 năm nay, uống thuốc huyết áp không đều do tính chất công việc.

Tuy nhiên, anh cho biết hoàn toàn khỏe mạnh, không có dấu hiệu bất thường như mệt mỏi, khó thở, tức ngực, không hút thuốc lá, uống rượu khoảng 2-3 chén hằng ngày và chỉ uống nhiều hơn khi có cuộc vui. Khi tiến hành xét nghiệm máu định kỳ cũng phát hiện tình trạng huyết thanh đục.

Huyết thanh đục trong xét nghiệm máu mà nhiều người gặp phản ánh điều gì?

Huyết thanh là một chất lỏng thu được khi máu bị đông, co nhỏ lại và đã được loại bỏ các yếu tố đông máu.

Bình thường, huyết thanh có máu trong suốt hoặc hơi vàng nhạt. Màu sắc của huyết thanh phản ánh nhiều tình trạng sức khỏe của mỗi người.

Mỡ trong máu được phản ánh qua bốn chỉ số như cholesterol, triglyceride, HDL-C (mỡ máu tốt) và LDL-C (mỡ máu xấu). Huyết thanh có màu trắng đục, thậm chí là đục như sữa là do tình trạng tăng triglycerid trong máu gây ra, mức tăng có thể vài lần đến vài chục lần.

Chất béo trung tính triglycerid chiếm phần lớn tổng lượng chất béo có nguồn gốc từ mỡ động vật và dầu thực vật đưa vào cơ thể mỗi ngày thông qua ăn uống. Tăng triglycerid cũng là dạng rối loạn mỡ máu thường gặp.

Triglycerid tăng cao sẽ tích tụ nhiều trong máu, bám vào thành mạch máu, góp phần hình thành nên các mảng xơ vữa động mạch, gây hẹp lòng động mạch. Từ đó dẫn tới các bệnh lý nguy hiểm như thiếu máu cơ tim, nhồi máu cơ tim, đột quỵ não…

Ngoài ra khi triglycerid máu tăng lên quá cao sẽ gây rối loạn chuyển hóa dẫn đến viêm tụy cấp - một bệnh lý nội khoa nguy hiểm, nếu không được điều trị kịp thời có thể gây hoại tử tụy, nhiễm độc và tử vong.

Trong viêm tụy cấp, huyết thanh đục như sữa và phải tiến hành thay huyết tương. Biểu hiện của viêm tụy cấp là sau các bữa ăn thịnh soạn chứa nhiều dầu mỡ, nhiều đạm, đặc biệt là sau những lần uống rượu bia người bệnh xuất hiện đau bụng dữ dội, liên tục, bụng chướng kèm theo buồn nôn, nôn mửa.

Khi xuất hiện cơn đau bụng như trên, người bệnh cần nhanh chóng nhập viện để được thăm khám, bởi bệnh có thể nhanh chóng tiến triển đến viêm tụy hoại tử nhiễm trùng, sốc nhiễm độc, suy cơ quan, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.

Để tránh sai số khi xét nghiệm, người bệnh cần phải nhịn ăn ít nhất 8 - 12 giờ và không uống rượu bia, ăn thức ăn có chứa nhiều mỡ trong 24 giờ trước khi làm xét nghiệm.

Khi xét nghiệm có kết quả huyết thanh đục, hai bệnh nhân nam được bác sĩ cho dùng thuốc giảm mỡ máu kết hợp với tư vấn thay đổi chế độ ăn uống, tập luyện, bao gồm:

- Ăn giảm tinh bột và tăng chất xơ như yến mạch, khoai lang, các loại đậu. Bổ sung các loại rau củ quả, đặc biệt một số loại rau củ có tác dụng hạ triglycerid máu hiệu quả mà có sẵn trong dịp lễ Tết như hành tây, cần tây, tỏi, súp lơ, xà lách, măng tây...

- Bổ sung một số đồ uống như trà xanh, trà gừng, nước lá vối hay nước ép cà chua, nước ép táo, nước ép nho đen… Việc bổ sung các loại thực phẩm trên vào các bữa ăn ngày Tết vừa giúp ngon miệng cũng như có lợi cho sức khỏe.

- Hạn chế tối đa bia, rượu. Bỏ hút thuốc lá.

- Giảm tiêu thụ các chất béo không lành mạnh như: hạn chế dùng các thực phẩm chiên xào, đồ ăn bán sẵn, nhiều mỡ động vật (da gà, da vịt, lòng đỏ trứng, nội tạng động vật…).

- Duy trì thói quen tập thể dục đều đặn ít nhất 30 phút mỗi ngày và ít nhất 5 ngày một tuần.

Hai bệnh nhân này được chỉ định theo dõi các chỉ số trong những tháng tiếp theo cũng như kiên trì dùng thuốc và tích cực thay đổi chế độ ăn uống tập luyện.

Qua đó, có thể thấy rối loạn mỡ máu có thể gặp ở ngay những người trẻ, khỏe mạnh, đặc biệt khi dịp lễ Tết sắp đến gần. Bệnh diễn biến âm thầm cho đến khi gây hậu quả nghiêm trọng.

Ngoài ra, việc khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần là cần thiết ở mọi lứa tuổi để kịp thời phát hiện các bất thường và điều chỉnh càng sớm càng tốt.