Việc chưa xác định được thời điểm phục hồi của các chuyến bay quốc tế và áp lực cạnh tranh ngày một lớn từ thị trường nội địa là những trở lực của ngành hàng không trong năm 2021, theo Công ty Chứng khoán Mirae Asset Việt Nam (MASVN).

MASVN cho rằng ngành hàng không đang trong trạng thái không còn dư địa để phục hồi thêm cho đến khi các chuyến bay quốc tế mở cửa trở lại.

Trên thực tế, giá vé thấp đang giúp đẩy nhu cầu di chuyển bằng máy bay tại các tuyến nội địa lên mức cao hơn trước đại dịch COVID-19.

Tuy nhiên, dư địa để giảm giá vé không còn nhiều. Nếu các hãng hàng không tiếp tục giảm giá vé thì hoạt động khai thác cũng không đem lại dòng tiền dương.

Khó khăn thứ hai mà ngành hàng không phải đối mặt trong năm 2021 là thị trường bị thu hẹp khiến cạnh tranh gay gắt hơn.

MASVN nhấn mạnh hiện tất cả máy bay đều dồn về khai thác tuyến nội địa để cải thiện dòng tiền. Vietjet Air tiếp tục nhận về 11 máy bay mới, nâng tổng số máy bay đang vận hành lên 88 chiếc. Nhận thêm máy bay mới đi kèm hoạt động bán và thuê lại (Sale&Lease back) máy bay, đây là cứu cánh cho lợi nhuận trên báo cáo, nhưng khiến dòng tiền và hoạt động cốt lõi tệ đi khi thị trường chưa hồi phục.

Bamboo Airways giảm 2 chiếc A320 nhưng nhận thêm 4 máy bay cỡ nhỏ E195 (124 ghế), nâng số máy bay lên 26 chiếc. Số chuyến bay thực hiện trong tháng 11.2020 đạt 3.286 chuyến, tăng 35% so với cùng kỳ năm ngoái. Vietnam Airlines và Pacific Airlines là hai hãng bay có số lượng máy bay khai thác giảm so với thời điểm tháng 5.2020, từ 105 xuống 99 và 18 xuống 15 chiếc.

Số lượng vé giá rẻ trong một chuyến bay cũng tăng lên, thể hiện qua việc dễ dàng mua được cho dù đặt mua gần ngày khởi hành. Bên cạnh đó, các hình thức di chuyển thay thế như xe khách, tàu hỏa cũng có những đợt giảm giá mạnh (15-30% với xe khách; 50% đối với tàu hỏa với số lượng giới hạn 6.000–14.000 vé cho mỗi đợt), khiến cho cạnh tranh càng trở nên khốc liệt.

"Các chuyến bay quốc tế có thể sẽ mở lại ngay khi dịch bệnh được đẩy lùi, lưu lượng khách quốc tế sẽ bắt đầu khôi phục dần từ thời điểm đó. Tuy nhiên, theo chúng tôi, tốc độ hồi phục sẽ khá chậm do: các quy định về cách ly, kiểm dịch; nền kinh tế suy yếu do dịch COVID–19, ảnh hưởng tới nhu cầu du lịch", MASVN nhấn mạnh.

Tuy nhiên, MASVN ước tính để đủ vaccine tiêm cho 30% dân số Mỹ, mức tối thiểu để đẩy lùi dịch bệnh, sẽ cần khoảng 4 tháng. Đối với các nước kém phát triển hơn Mỹ, thời gian để đạt được tỉ lệ tiêm chủng 30% sẽ còn kéo dài hơn do không tự chủ được nguồn vắc xin.

Theo ước tính của MASVN, với số dư tiền mặt cộng các khoản đầu tư ngắn hạn vào cuối quý III/2020, Vietnam Airlines và Vietjet chỉ duy trì hoạt động trong khoảng 3,9 tháng và 9,5 tháng. Tuy nhiên, các hãng đều tích cực cắt giảm chi phí và huy động nguồn tiền mới.

Cụ thể, các hãng đều đẩy mạnh các chiến dịch tiền bán hàng (pre-sale) các chuyến bay trong 2021 bằng cách mạnh tay khuyến mãi. Đặc biệt là Vietjet Air với đợt pre-sale kéo dài và không giới hạn, giá vé hạng phổ thông chỉ còn 85.460 VND tuyến TPHCM - Hà Nội cho toàn bộ năm 2021. Vietnam Airlines và Bamboo Airways thường đưa ra các đợt sale ngắn và nhiều giới hạn hơn. Hoạt động này cho phép các hãng thu về nguồn tiền nhất định.

Gần đây, Vietnam Airlines dự tính huy động 8.000 tỉ đồng từ phát hành thêm cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu (giá phát hành dự kiến 10.000 VND/cổ phiếu) và 4.000 tỉ từ nợ vay ưu đãi với lãi suất 4%/năm trong thời gian 3 năm.

Cả hai hãng hàng không Vietnam Airlines và Vietjet Air đều có chính sách mạnh tay cắt giảm chi phí ngay từ quý I/2020. Đối với chính sách với người lao động, dù cả hai công ty không có chính sách cho thôi việc bắt buộc. Tuy nhiên, Vietnam Airlines có thiên hướng cho nhân viên nghỉ ở nhà không hưởng lương, còn Vietjet mạnh tay cắt giảm lương nhân viên và điều chỉnh theo doanh thu.