Tương tự như nhiều loại thuốc mới khác, Vaccine chống Covid-19 dù đã được các cơ quan chức năng tại nhiều nước Phương Tây thông qua nhưng vẫn tồn tại các nghi vấn về độ an toàn cũng như phản ứng phụ. Nhiều tình nguyện viên thử Vaccine từ những hãng nổi tiếng như Pfizer, BioNtech hay Moderna đều có những phản ứng phụ như sốt, đau đầu hay nhức ở vùng tiêm.

Dẫu vậy, những phản ứng phụ này thường biến mất nhanh chóng và cho đến nay chỉ có khoảng 10 người tiêm Vaccine chống Covid-19 là có sốc phản vệ (Anaphylaxis). Vậy đây là triệu chứng gì và có nguy hiểm với người dùng Vaccine hay không?

1. Sốc phản vệ là gì?

Cơ thể con người có cơ chế chống lại những tế bào lạ xâm nhập bằng nhiều cơ chế khác nhau, trong đó có một cơ chế sản sinh những Protein bảo vệ và tạo nên các kháng thể. Những kháng thể này sẽ tạo nên những chất độc giết các tế bào lạ, đồng thời canh gác bảo vệ những tế bào của cơ thể chống lại sự truyền nhiễm.

Tuy nhiên, cuộc chiến chống tế bào lạ này đôi khi tạo nên những phản ứng phụ khi có sự xung đột trong cơ thể người. Trong một vài trường hợp, cơ chế bảo vệ này sẽ gây viêm và sưng, tạo nên một tình trạng dị ứng nghiêm trọng gọi là sốc phản vệ.

Theo thống kê chỉ có khoảng 5% số người Mỹ bị sốc phản vệ khi sử dụng dược phẩm và thực phẩm. Sốc phản vệ có thể nguy hiểm chết người khi chúng làm sưng tấy và tắc nghẽn đường thở, nhưng trường hợp này là vô cùng hiếm.

Dù sốc phản vệ thường được nhìn thấy trên phim ảnh khi bệnh nhân dị ứng với thực phẩm nhưng chính việc dị ứng với thuốc mới là nguyên nhân chính dẫn đến các ca tử vong do sốc phản vệ tại Mỹ và Anh.

2. Những trường hợp sốc phản vệ do Vaccine Covid-19

Ngày 19/12/2020, Trung tâm kiểm soát và phòng chống dịch bệnh Mỹ (CDC) đã ghi nhận 2 trường hợp sốc phản vệ do tiêm Vaccine của Pfizer và BioNtech tại Anh và 6 trường hợp khác tại Mỹ.

Vào cuối năm, một trường hợp khác tại Israel cũng đã bị sốc phản vệ chỉ 1 tiếng sau khi dùng Vaccine Covid-19. Theo giới truyền thông, bệnh nhân này có tiền sử dị ứng với kháng sinh Penicilin. Trong khi đó một trường hợp khác tại thành phố Boston-Mỹ cũng cho biết mình bị sốc phản vệ khi dùng Vaccine Covid-19 của hãng Moderna.

May mắn thay, chưa có trường hợp nào sử dụng Vaccine chống Covid-19 mà bị tử vong.

3. Tỷ lệ sốc phản vệ

Một nghiên cứu năm 2016 cho thấy 33 trường hợp sốc phản vệ sau khi 25,1 triệu liều Vaccine được tiêm chủng. Tỷ lệ này vào khoảng 1,31 trên 1 triệu người bị sốc phản vệ.

Đối với 3 triệu liều Vaccine Covid-19 đang được Pfizer và Moderna sản xuất, tỷ lệ sốc phản vệ được cho là có thể lên tới 2,6 trên 1 triệu người, nhưng con số này vẫn vô cùng thấp.

4. Thời gian sốc phản vệ

Chuyên gia Michael Kinch của Trường đại học Washington cho biết thông thường các phản ứng phụ với Vaccine như sốc phản vệ thường không kéo dài, từ vài phút đến vài tiếng tùy trường hợp. Nghiên cứu năm 2016 với 29 trường hợp sốc phản vệ cho thấy chúng kéo dài chưa đến 30 phút với 8 người, đến 90 phút với 8 người khác, từ 2-4 tiếng với 10 trường hợp, 4-8 tiếng với 2 người và chỉ có 1 trường hợp sốc phản vệ nguyên ngày.

5. Phòng ngừa

Chính phủ Anh và Mỹ đã khuyến cáo những người dị ứng với các thành phần của Vaccine Covid-19 không tiêm chủng. Thông thường tình trạng sốc phản vệ có thể bị làm chậm với các các liều tiêm kháng Histamine hay kháng Adrenaline và các bác sĩ tiêm phòng Phương Tây luôn có những loại thuốc này kèm bên người phòng trường hợp bệnh nhân có phản ứng phụ.

Thậm chí, việc tiêm các loại thuốc làm chậm sốc phản vệ không ngăn cản được các tác dụng của Vaccine lên cơ thể người và giúp bệnh nhân vẫn có kháng thể với dịch bệnh.

Dẫu vậy theo khuyến cáo của CDC, các bác sĩ buộc phải theo dõi bất kỳ bệnh nhân tiêm phòng nào trong ít nhất 15 phút để kiếm tra phản ứng phụ. Những người bị phản ứng phụ ngay trong mũi tiêm đầu tiên không nên tiêm tiếp mũi thứ 2 của Vaccine Covid-19 hiện nay.

6. Nguyên nhân

Lý do tại sao những mũi tiêm Vaccine hiện nay gây sốc phản vệ còn là điều gây tranh cãi. Theo các nhà khoa học, 2 thành phần chính có khả năng gây nên sốc phản vệ hiện nay là Polyethylene Glycol, một chất hóa học vô cùng phổ biến trong thực phẩm, mỹ phẩm hay dược phẩm và loại khác là Lipid Nanoparticles, chuyên bao bọc những mảnh RNA trong Vaccine.

Theo Chuyên gia Eric Topol của Viện SRTI, việc tìm ra nguyên nhân gây sốc phản vệ sẽ giúp các hãng dược phẩm sản xuất Vaccine chống Covid-19 an toàn hơn. Dẫu vậy dù có tác dụng phụ nhưng ông Topol cho rằng sốc phản vệ là vô cùng hiếm, trong khi những lợi ích của việc tiêm Vaccine chống dịch Covid-19 vượt trội hơn nhiều so với những ảnh hưởng tiêu cực mà nó có thể gây ra cho cơ thể người.

Nguồn: Bloomberg

Băng Tâm