Cây dã hương nghìn năm tuổi thuộc xã Tiên Lục, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang là một trong hai cây dã hương đại thụ lớn nhất thế giới.
Cây dã hương cao khoảng gần 40m, có tán rộng tỏa bóng mát và hương thơm mát dịu tự nhiên.
Thông tin trên Tạp chí Giáo dục Việt Nam, sử sách có ghi, vào thế kỷ XVIII thời Lê Cảnh Hưng 1740 - 1786, nhà Vua đi kinh lý qua đến Tiên Lục thấy cây dã hương tán phủ cả một góc trời đã sắc phong cho cây là “Quốc chúa đô mộc Dã đại vương” nghĩa là cây dã hương lớn nhất nước.
Năm 1932 cây đã được Trường Viễn Đông Bác cổ nay là Bảo tàng Lịch sử Việt Nam xếp hạng là cây cổ thụ quý hiếm trên thế giới.
Cây dã hương cổ thụ thu hút nhiều người yêu cây cảnh đến chiêm ngưỡng.
Nhiều người đến chiêm ngưỡng ngạc nhiên bởi vẻ đẹp cổ thụ của cây dã hương nghìn năm tuổi. Người dân trong xã gọi là “cây dã ngàn năm”, bởi vì nó đã sống ở đây từ rất lâu và cũng đã trải qua bao thăng trầm của lịch sử Việt Nam nên mọi người luôn coi cây như một linh vật phù hộ cho làng từ ngàn đời nay.
Khi đứng gần cây dã hương chúng ta sẽ nhận thấy mùi thơm nhẹ nhàng và lan tỏa ra rất xa.
Nhìn từ xa thân cây đồ sộ, theo ước lượng, gốc cây dã hương to đến 8 người ôm, còn theo những người làm công tác nghiên cứu vòng đo thì điểm to nhất của thân cây là 11m, chỗ nhỏ nhất là 8,3m; cây cao khoảng 36m; có đường kính trên 2,5m. Lớp vỏ cây trung bình dày 15cm. Tán cây dã hương xòe phủ kín mái đình Tiên Lục, tạo ra một cảnh quan đặc sắc cho một vùng quê yên bình.
Trong những năm vừa qua, cây dã hương cuốn hút du khách về Bắc Giang không chỉ bởi vẻ uy nghi, cổ kinh mà còn bởi những giai thoại và sự kiện lịch sử của đất nước gắn bó mật thiết đến cây.
Hoa của cây dã hương thường nở vào cuối xuân đầu hè, màu vàng nhạt, cánh nhỏ li ti và có mùi thơm tựa hoa dạ lan.
Sự tích về cây dã hương đã được người dân nơi đây lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, tạo thành những câu chuyện mang giá trị nhân văn sâu sắc về một cây cổ thụ như một biểu tượng, tượng trưng cho một sức sống trường tồn của dân tộc.
Cây dã hương còn có một tác dụng rất đặc biệt, mùi thơm từ lá của cây dã hương có tác dụng xua đuổi được những loài côn trùng có hại cho dân làng.
Cây tồn tại hàng ngàn năm cùng những truyền thuyết, huyền thoại và tín ngưỡng tâm linh, cây dã hương đã tạo ra một bầu không khí trong lành cho người dân sống xung quanh. Không những vậy cây dã hương còn được nhiều người yêu cây cảnh trên cả nước dành nhiều lời khen ngợi bởi dáng thế "khủng" nhưng vẫn toát nên được vẻ đẹp của cây cảnh.
Hiện nay với các du khách yêu vẻ đẹp của thiên nhiên thì hẳn cụm từ “di sản xanh” đã trở nên quen thuộc khi thời gian gần đây trào lưu tôn tạo và giữ gìn các di sản xanh đã dần phổ biến. Cây dã hương nghìn năm tuổi không những là cây di sản với vẻ ngoài ấn tượng, tạo nên cảnh quan đẹp ở Bắc Giang mà còn là chứng nhân sống của lịch sử và mang nhiều ý nghĩa tâm linh sâu sắc đối với người dân nơi đây.
Trúc Chi (t/h)