Bên trong hầm Hải Vân 2 - Ảnh: TR.TRUNG
Thế nhưng, tại buổi lễ khánh thành dự án hầm Hải Vân 2 ngày 11-1, chủ đầu tư công trình này là Tập đoàn Đèo Cả bất ngờ thông báo sẽ mở cửa cho xe qua hầm này khoảng 20 ngày trong dịp tết rồi sẽ tạm đóng cửa.
Hầm Hải Vân 1 quá tải, hầm Hải Vân 2 đóng cửa
Sau gần 4 năm thi công, sáng 11-1, hầm Hải Vân 2 thuộc dự án hầm đường bộ Đèo Cả đã chính thức được đưa vào sử dụng.
Phát biểu tại buổi lễ khánh thành, Phó thủ tướng Trịnh Đình Dũng cho rằng khi hầm Hải Vân 1 trở nên quá tải thì việc đưa vào sử dụng hầm Hải Vân 2 vô cùng cần thiết, đáp ứng bối cảnh kinh tế đất nước đang tăng trưởng mạnh.
"Việc đưa hầm Hải Vân 2 vào khai thác sẽ góp phần đảm bảo an ninh quốc phòng của khu vực trọng điểm kinh tế miền Trung. Đồng thời đảm bảo kết nối đồng bộ, thúc đẩy sự phát triển các khu vực xung quanh.
Đặc biệt là Tây Nguyên, hành lang kinh tế đông - tây, kết nối với các nước trong khu vực và thế giới..." - Phó thủ tướng nhấn mạnh.
Tại buổi lễ khánh thành, phía nhà đầu tư bất ngờ cho biết chỉ vận hành cho các phương tiện lưu thông qua hầm số 2 trong 20 ngày từ ngày 1 đến hết ngày 21-2 (trước và sau Tết Tân Sửu).
Trước lãnh đạo ngành GTVT, lãnh đạo công ty này thừa nhận việc đóng hầm Hải Vân 2 sau tết sẽ ảnh hưởng người dân, gây thiệt hại cho doanh nghiệp nhưng đơn vị này "không còn cách nào khác" vì việc đưa dự án vào khai thác, vận hành phát sinh rất nhiều chi phí trong khi các vướng mắc về tài chính chưa được giải quyết.
"Những bất cập được chúng tôi kiến nghị nhưng luôn trong tình trạng "được xem xét" và "tiếp tục xem xét" - ông Hồ Minh Hoàng, chủ tịch HĐQT Tập đoàn Đèo Cả, nói.
Theo ông Hoàng, đã gần 3 năm trôi qua các vướng mắc vẫn chưa được giải quyết. Áp lực tài chính, trả nợ ngân hàng, chi phí vận hành hầm không đảm bảo, trong khi đó khả năng giải quyết bất cập của cơ quan chức năng thường luẩn quẩn làm mất niềm tin từ phía nhà đầu tư.
Loay hoay khoản hỗ trợ 1.180 tỉ đồng
Theo Bộ GTVT, dự án xây dựng hầm đường bộ qua đèo Cả (bao gồm hầm Đèo Cả, hầm Cổ Mã, hầm Cù Mông và hầm Hải Vân) có tổng vốn đầu tư 21.612 tỉ đồng.
Theo hợp đồng BOT được Nhà nước ký kết với Công ty cổ phần Tập đoàn Đèo Cả, vốn BOT là 16.564 tỉ đồng; vốn nhà nước tham gia là 5.048 tỉ đồng (chiếm 23,35% tổng vốn đầu tư).
Nhà đầu tư được sử dụng các trạm thu phí An Dân, Đèo Cả, Ninh Lộc, Cù Mông, Nam Hải Vân, La Sơn - Túy Loan và trạm Bắc Hải Vân để hoàn vốn, thời gian thu phí hoàn vốn khoảng 27 năm 5 tháng.
Trong quá trình thực hiện dự án, hạng mục hầm Cổ Mã và đường dẫn được chuyển đổi từ hình thức đầu tư BT sang đầu tư BOT.
Sau khi thanh toán chi phí giải phóng mặt bằng, tái định cư và thanh toán kinh phí đầu tư hầm Cổ Mã, đường dẫn, phần vốn nhà nước còn lại 1.180 tỉ đồng. Nhà đầu tư còn đề nghị giải quyết tình trạng tranh chấp trạm thu phí Bắc Hải Vân, gây thiệt hại ước tính 486 tỉ đồng.
Căn cứ nghị quyết số 99/2015 của Quốc hội về dự toán ngân sách nhà nước năm 2016, ngày 23-1-2017 Thủ tướng có văn bản số 112/TTg-CN đồng ý 1.180 tỉ đồng này để hỗ trợ dự án hầm đường bộ qua đèo Cả.
Tuy nhiên, do thay đổi về kế hoạch phân bổ nguồn vốn, ngày 30-10-2017 Ủy ban Thường vụ Quốc hội có nghị quyết số 439 quyết định thu hồi 1.180 tỉ đồng nói trên.
Tháng 8-2018, Bộ GTVT đã có văn bản báo cáo Thủ tướng cho phép bổ sung 1.180 tỉ đồng để hỗ trợ dự án.
Ngày 19-5-2019, Chính phủ đã có tờ trình Quốc hội kế hoạch phân bổ dự phòng chung vốn ngân sách trung ương trong kế hoạch đầu tư công giai đoạn 2016 - 2020, trong đó dự kiến phân bổ cho dự án hầm đường bộ qua đèo Cả 1.180 tỉ đồng.
Tại kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XIV đã ban hành nghị quyết số 84 ngày 14-6-2019, trong đó "giao Chính phủ chịu trách nhiệm rà soát danh mục, thủ tục đầu tư, phương án phân bổ, giao vốn bổ sung cho các bộ, ngành, địa phương và các dự án, trên nguyên tắc bảo đảm cân đối được nguồn ngân sách hằng năm, bố trí được trong dự toán ngân sách nhà nước năm 2020, từ điều chỉnh nguồn vốn giữa các dự án theo thẩm quyền (riêng các dự án quan trọng quốc gia phải báo cáo Quốc hội) và nguồn tăng thu, tiết kiệm chi (nếu có)...".
Căn cứ nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ, Bộ GTVT đã lấy ý kiến Ủy ban Tài chính ngân sách Quốc hội, Bộ Kế hoạch và đầu tư, Bộ Tài chính, VietinBank xây dựng phương án xử lý khoản 1.180 tỉ đồng cho dự án hầm Đèo Cả.
Qua đó, tháng 6 và tháng 9-2020 Bộ GTVT có 2 báo cáo kiến nghị Thủ tướng, trước mắt chấp thuận bố trí 50 tỉ đồng từ nguồn dự phòng chung trong kế hoạch đầu tư công trung hạn cho dự án hầm Đèo Cả, phần còn lại cân đối trong năm 2020, 2021 và kế hoạch đầu tư công.
Tuy nhiên đến nay, những khó khăn, vướng mắc về việc bố trí 1.180 tỉ đồng vốn nhà nước hỗ trợ dự án vẫn chưa được giải quyết dứt điểm.
Mới đây, ngày 28-12-2020, Bộ GTVT đã tiếp tục kiến nghị Thủ tướng chấp thuận bố trí 1.180 tỉ đồng vốn nhà nước theo kế hoạch để hỗ trợ dự án hầm Đèo Cả theo chủ trương đã được chấp thuận và hợp đồng đã ký kết - một lãnh đạo Bộ GTVT cho biết.
Hầm Hải Vân 2 được khánh thành sáng 11-1 - Ảnh: T.TRUNG
Nếu không được bổ sung 1.180 tỉ đồng?
Theo Bộ GTVT, trường hợp bổ sung 1.180 tỉ đồng vốn nhà nước cho dự án hầm Đèo Cả, thời gian hoàn vốn của dự án từ 27 năm 5 tháng tăng lên thành khoảng 30 năm 3 tháng (kéo dài thêm khoảng 2 năm 10 tháng) do doanh thu thu phí thực tế giảm và chậm bổ sung phần vốn nhà nước 1.180 tỉ đồng so với dự kiến (trước đây tạm xác định sẽ được bổ sung từ năm 2019).
Trường hợp không được bổ sung, thời gian hoàn vốn từ 27 năm 5 tháng tăng lên thành khoảng 32 năm 2 tháng.
Trường hợp không thu phí trạm La Sơn - Túy Loan, lưu lượng xe trên quốc lộ 1 sẽ phân lưu sang tuyến La Sơn - Túy Loan (theo tính toán sơ bộ của tư vấn, sẽ phân lưu khoảng 51%), gây sụt giảm doanh thu tại trạm Bắc Hải Vân trên quốc lộ 1.
Như vậy, thời gian hoàn vốn dự án hầm Đèo Cả kéo dài, phá vỡ phương án tài chính cũng như hợp đồng tín dụng đã ký kết.
Thêm 2 dự án cao tốc Bắc - Nam phải dùng vốn công
Trong ngày 11-1, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã họp cho ý kiến về các văn bản, dự thảo nghị quyết hướng dẫn công tác bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026.
Một trong những quy định đáng quan tâm là những trường hợp người được dự kiến giới thiệu ứng cử có tỉ lệ tín nhiệm của cử tri nơi công tác hoặc nơi làm việc không đạt trên 50% tổng số cử tri tham dự tại hội nghị cử tri thì ban lãnh đạo cơ quan, tổ chức, đơn vị tổ chức giới thiệu người khác.
Cùng ngày, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã biểu quyết, thông qua đề nghị của Chính phủ về việc chuyển đổi phương thức đầu tư đoạn quốc lộ 45 - Nghi Sơn và đoạn Nghi Sơn - Diễn Châu trên tuyến Bắc - Nam thành dự án đầu tư công.
Chính phủ có trách nhiệm xây dựng phương án phù hợp để thu hồi vốn hoàn trả vào ngân sách trung ương. Như vậy, đến nay đã có 8 dự án thuộc tuyến cao tốc Bắc - Nam được quyết định đầu tư theo hình thức đầu tư công.
Trước đó, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể cho biết 2 dự án trên không lựa chọn được nhà đầu tư (một dự án nhà thầu không đáp ứng yêu cầu kỹ thuật, một dự án không có nhà đầu tư nộp hồ sơ dự thầu).
Đến nay công tác giải phóng mặt bằng đã đạt khoảng 94%, nếu chuyển đổi hình thức đầu tư thì có thể triển khai ngay trong quý 2-2021.
* Liên danh Công ty cổ phần Tập đoàn Đèo Cả - Công ty cổ phần đầu tư xây dựng Hải Thạch - Công ty cổ phần đầu tư Xây dựng 194 đã được chọn là nhà đầu tư dự án thành phần đường cao tốc Bắc - Nam đoạn Cam Lâm - Vĩnh Hảo.
Dự án này thực hiện hình thức đối tác công - tư (PPP) có chiều dài 78,5km, quy mô 4 làn xe, đi qua 3 tỉnh Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận với tổng vốn đầu tư 9.620 tỉ đồng.
LÊ KIÊN - T. PHÙNG
Hầm Hải Vân 2 mở cửa dịp tết rồi... đóng cửa vì 'còn vướng cơ chế' TTO - Hầm đường bộ Hải Vân 2 chính thức được đưa vào sử dụng từ hôm nay 11-1. Tuy nhiên chủ đầu tư cho biết sẽ phục vụ người dân trong dịp tết, sau đó tạm đóng cửa vì còn vướng một số cơ chế.