Từ trụ sở Nhà máy Z121, chiếc xe mang biển kiểm soát quân đội đưa chúng tôi tới 3 địa điểm của Phân xưởng sản xuất pháo hoa trực thuộc Xí nghiệp Pháo hoa - Thuốc nổ nằm cách nhà máy chừng 15km. Tại mỗi địa điểm này, ngay từ cổng gác, tất cả mọi người trên xe đều được yêu cầu để lại điện thoại di động, trang sức kim loại, vật dụng dễ gây cháy nổ như diêm, bật lửa… Thiếu tá Đặng Trung Hiếu, Phó Quản đốc Phân xưởng sản xuất pháo hoa, cho biết, để có một sản phẩm pháo hoa hoàn thiện, phải trải qua 3 bước chính: trộn thuốc pháo hoa; nhồi, nén vào ống giấy; tổng lắp và bảo quản.

Quy trình nghiêm ngặt

Địa điểm đầu tiên chỉ có các nam công nhân thực hiện việc cân trộn thuốc pháo hoa và cũng là khâu đầu tiên của quy trình sản xuất. Công nhân viên quốc phòng Hà Tuấn Anh cho hay, công việc này đòi hỏi người có sức khỏe, chịu được cường độ công việc cao. Ngoài việc không được mang điện thoại, vật dụng kim loại, đồ vật gây cháy, những người làm việc ở đây còn không được mặc áo len để tránh khả năng sinh điện từ... Việc đầu tiên khi bước vào phân xưởng, công nhân phải đeo mặt nạ, sau đó nắm tay vào thiết bị tiêu tĩnh điện đặt phía trước cửa khu nhà từ 3-5 giây để giảm tĩnh điện. Trong gian phòng nhỏ, hai công nhân trong trang phục bảo hộ chuyên dụng khéo léo xúc từng gầu thuốc để vừa cân đúng đủ liều lượng vừa không để thuốc rơi vãi. Sau khi cân xong, thuốc được đưa đi trộn.

 Cân thuốc pháo đúng liều lượng để trộn thuốc. Ảnh: Nguyễn Minh

Rời khu vực trộn thuốc, chúng tôi lên xe đi tiếp vài cây số để tới nơi các nam, nữ công nhân đang nhồi, nén thuốc vào ống pháo. Tại đây, ống giấy được lắp vào khuôn, sau đó được nhồi thuốc đã trộn sẵn và đưa vào máy nén. Mỗi kíp nhồi có 3 công nhân, trong đó hai người cẩn thận đong thuốc vào ống lường đã lắp ống giấy, người còn lại lắp đệm giấy rồi đưa chày nén vào. Sau đó, ống pháo được đưa vào máy nén là hoàn tất công đoạn. “Ở công đoạn này, khó nhất là việc đong thuốc. Công nhân phải tỉ mỉ đưa thuốc vào ống pháo đủ liều lượng. Có như thế, khi đưa sản phẩm vào nén mới đảm bảo chiều cao, mật độ và khi cháy, các tia hoa phụt lên mới có độ cao đồng đều nhau”, trung tá Nguyễn Hồng Vân, người phụ trách công việc ở đây, cho biết.

Nữ công nhân Nhà máy Z121 lắp ngòi, bịt giấy bạc cho sản phẩm pháo hoa. Ảnh: Nguyễn Minh  

Rời khu vực này, hai cán bộ nhà máy cùng chúng tôi lên xe di chuyển tới địa điểm thứ 3 - nơi tổng lắp và hoàn thành sản phẩm. Những ống pháo sau công đoạn nhồi, nén thuốc được đưa tới đây. Đây là khâu cuối cùng và cũng đòi hỏi sự khéo léo, tỉ mẩn nên cánh nam công nhân bị “cấm cửa”. Trong mỗi gian phòng nhỏ, có 6 nữ công nhân đang hối hả lắp ngòi, khéo léo bịt giấy bạc và “mặc quần áo” cho mỗi quả pháo bằng lớp giấy bọc ngoài bắt mắt theo từng mẫu mã, chủng loại riêng rồi đưa đi bảo quản…

An toàn, đẹp mắt

Trung tá Hoàng Minh Hải, Trưởng phòng Nghiên cứu phát triển sản phẩm của Nhà máy Z121, cho biết, ngoài các sản phẩm quốc phòng và pháo hoa nổ phục vụ các sự kiện lớn của đất nước, nhà máy đã tổ chức nghiên cứu triển khai một số sản phẩm pháo hoa không gây tiếng nổ từ vài năm trước. Khi Nghị định 137/2020/NĐ-CP (về quản lý và sử dụng pháo) có hiệu lực, nhà máy đã triển khai sản xuất, đưa sản phẩm ra thị trường để phục vụ các khách hàng được phép sử dụng. “Chính thức đã có 6 sản phẩm. Đặc điểm chung của các loại pháo hoa dân dụng là không gây tiếng nổ, chỉ gây các hiệu ứng về ánh sáng, có thể có âm thanh nhưng không phải âm thanh nổ. Đây là sản phẩm được sử dụng trong các hoạt động văn hóa, lễ tết, sinh nhật… theo nhu cầu của các cơ quan, tổ chức và cá nhân”, trung tá Hải nói.

Đưa ống pháo đã được nhồi thuốc vào máy nén  

Trung tá Hải cho biết, sản phẩm ống phun nước bạc sẽ tạo ra một chùm ánh sáng có màu trắng bạc, chiều cao phun từ 2-3m, thời gian phun từ 20-30 giây. Sản phẩm ống phun hoa lửa cầm tay là sản phẩm nhỏ, có thể cầm tay, có nhiều màu sắc, chiều cao phun khoảng 0,5m, thời gian từ 20-30 giây. Một sản phẩm khác được nhiều người thích là cánh hoa xoay, ngoài hiệu ứng ánh sáng hình cánh hoa màu trắng bạc, sản phẩm có hiệu ứng nhụy ở giữa với các màu xanh, đỏ, tím, vàng.

Với sản phẩm cây hoa lửa, khi sử dụng sẽ tạo ra chùm như bông hoa lửa, có đường kính 80-100mm. Đặc biệt là sản phẩm thác nước bạc (đã xuất khẩu đi Nhật Bản), sản phẩm này khi sử dụng tạo ra hiệu ứng như thác nước màu trắng bạc chảy từ trên xuống, chiều cao 3-4m trong khoảng 60 giây. Đối với sản phẩm vòng xoay hoa lửa, có thể gắn lên tường, khi cháy tạo ra vòng xoay màu trắng bạc, đường kính 1-2m, rất đẹp mắt.

Sản phẩm pháo hoa cánh hoa xoay khi được sử dụng. Ảnh: Z121  

“Các sản phẩm này đều an toàn, không gây nổ nhưng dễ gây cháy nên khi sử dụng cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng. Lưu ý tránh sử dụng ở các vị trí có chất dễ gây cháy nổ như cây xăng và sử dụng sản phẩm trong không gian quy định, không mang vào nhà sản phẩm có tính năng sử dụng ngoài trời. Khi sản phẩm cháy hết cần đợi hết tàn lửa mới đem tiêu hủy. Trẻ em khi sử dụng phải có hướng dẫn của người lớn, có sản phẩm trẻ em dưới 5 tuổi không được sử dụng”, trung tá Hải thông tin.         

Nguyễn Minh - Đức Anh