Vững vàng vượt "sóng lớn"
Năm 2020 đã đi qua và khép lại nhiệm kỳ 5 năm 2016 - 2020 của Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng. Có thể khẳng định, từ khi bắt đầu công cuộc đổi mới đến nay, chưa có khi nào đất nước phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức và nhiều yếu tố bất định như nhiệm kỳ này. Nhưng "lửa thử vàng, gian nan thử sức", dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự chỉ đạo, quản lý, điều hành của Chính phủ, sau 5 năm thực hiện nghị quyết Đại hội Đảng, Việt Nam chúng ta đã đạt được những kết quả, những thành tích đặc biệt.
Liên tiếp trong 4 năm, từ 2016 - 2019, Việt Nam đứng trong tốp 10 nước tăng trưởng cao nhất thế giới, là một trong 16 nền kinh tế mới nổi thành công nhất.
Kinh tế Việt Nam ghi nhận những thành tựu to lớn trong năm 5 năm 2016 - 2020
Riêng năm 2020 - một năm rất đặc biệt, đúng như nhận định của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, và Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, là năm thành công nhất của nước ta trong 5 năm qua với những kết quả thành tích đặc biệt, có ý nghĩa quan trọng trong việc nêu cao lòng yêu nước, tình đoàn kết, niềm tự hào dân tộc về tinh thần và ý chí vươn lên trong mọi khó khăn, thử thách, là năm mà chỉ số niềm tin của nhân dân lên cao nhất.
Những kết quả, thành tích đó đã góp phần làm nên những thành tựu rất quan trọng, khá toàn diện với nhiều dấu ấn nổi bật của nhiệm kỳ 2016-2020.
+ Trong năm 2020 vừa qua, trong khi phần lớn các nước có mức tăng trưởng âm hoặc đi vào trạng thái suy thoái do tác động của dịch COVID-19 nhưng kinh tế của Việt Nam vẫn tăng trưởng dương 2,91%, góp phần làm cho GDP trong 5 năm qua tăng trung bình 5,9%/năm, thuộc nhóm nước có tốc độ tăng trưởng cao nhất trong khu vực và trên thế giới.
+ Trong 5 năm qua, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đã cùng nhau tạo ra hơn 1.200 tỷ USD giá trị GDP.
+ Trong 5 năm, nền kinh tế nước ta đã tạo ra được hơn 8 triệu việc làm mới cho người dân, thu nhập bình quân của người dân tăng gần 145%.
+ Quy mô nền kinh tế tăng 1,4 lần so với đầu nhiệm kỳ, trở thành nền kinh tế có quy mô đứng thứ 4 trong ASEAN.
+ Kim ngạch xuất khẩu giai đoạn 2016 - 2020 tăng từ 176,58 tỷ USD năm 2016 lên gần 281,5 tỷ USD năm 2020. Tăng trưởng xuất khẩu giai đoạn 2016-2020 đạt trung bình khoảng 11,7%/năm, cao hơn mục tiêu 10% đề ra tại Văn kiện Đại 12 của Đảng.
+ Chất lượng tăng trưởng được cải thiện; năng suất lao động tăng bình quân 5,8%/năm, cao hơn nhiều so với giai đoạn 2011-2015.
+ Nợ công giảm từ 63,7% GDP đầu nhiệm kỳ xuống còn 55% năm 2019, dưới ngưỡng an toàn do Quốc hội quy định.
+ Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu của Việt Nam năm 2020 được xếp thứ 42/131 nước, đứng đầu nhóm 29 quốc gia có cùng mức thu nhập.
+ Xếp hạng về phát triển bền vững của Việt Nam đã tăng từ thứ 88 năm 2016 lên thứ 49 năm 2020, cao hơn nhiều so với các nước có cùng trình độ phát triển kinh tế. Điều này một lần nữa khẳng định tính ưu việt của chế độ xã hội chủ nghĩa của chúng ta.
Năng suất và chất lượng, đồng thuận và toàn diện
Nói về những thành tựu mà nền kinh tế đạt được trong 5 năm qua, theo chuyên gia kinh tế TS Trần Du Lịch, thành quả đáng chú ý nhất là những dự báo kinh tế vĩ mỗ ổn định tốt hơn, nhất là nền tài chính quốc gia.
Ngoài ra không phải chỉ là tốc độ, chất lượng tăng trưởng của kinh tế Việt Nam đã có thay đổi đáng kể. Quan điểm của kinh tế Việt Nam là năng suất và chất lượng quan trọng hơn số lượng và tốc độ.
5 năm qua, kinh tế Việt Nam tăng trưởng cả về chất lượng và năng suất (Ảnh: TTXVN)
Cũng theo chuyên gia kinh tế này, thành quả lớn thứ ba trong 5 năm qua của kinh tế Việt Nam đó chính là quá trình hội nhập sâu rộng với nền kinh tế thế giới. Theo ông Lịch, Việt Nam hội nhập cơ bản toàn diện và sâu rộng khi ký hàng loạt hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, trong đó có những đàm phán tưởng chừng rất khó khăn, ví dụ như FTA ký với Liên minh châu Âu EU.
"Điều này nói lên Việt Nam chuẩn bị rất kỹ kể cả thể chế, nguồn nhân lực, kết cấu hạ tầng theo đột phá chiến lược, và mở cửa hội nhập để tạo cái đà. Nói như Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc là làm sao năm 2021, chúng ta tiếp tục làm bệ phóng cho giai đoạn tới", ông Lịch cho biết.
Riêng trong năm 2020, TS Trần Du Lịch đánh giá rất cao chủ trương của Đảng và Chính phủ là phải thực hiện mục tiêu kép: Ưu tiên chống dịch, nhưng không được để gãy đổ nền kinh tế.
"Với chủ trương như thế, ta tự hào mà đất nước có sự đồng thuận của cả hệ thống chính trị, nhân dân hưởng ứng ngăn dịch để phục hồi kinh tế. Sự đồng thuận này cực kỳ quan trọng", ông Lịch khẳng định.
Chủ trương thực hiện mục tiêu kép ưu tiên chống dịch, nhưng không được để gãy đổ nền kinh tế được cả hệ thống chính trị vào cuộc, và nhân dân cả nước hưởng ứng (Ảnh: Bloomberg)
Trong một góc nhìn khác, "khá toàn diện" là từ mà GS.TS Trần Thọ Đạt - Chủ tịch Hội đồng trường, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân dùng để nói về thành tựu mà nền kinh tế Việt Nam trong 5 năm qua.
Theo ông Đạt, ngay từ đầu Đại hội XII, chúng ta đã chỉ rõ nền kinh tế phải được tái cấu trúc theo phương thức chuyển đổi nền kinh tế về cơ bản từ chiều rộng phát triển sang hướng theo chiều sâu, tức là dựa trên việc tăng năng suất lao động. Sau 5 năm chuyển đổi, cơ cấu nền kinh tế của chúng ta có sự thay đổi cơ bản. Ví dụ như ngành khai khoáng, ngành mà chúng ta thường nói tăng trưởng dựa vào chiều rộng là ngành khai khoáng rõ ràng đã giảm tỷ trọng đi đáng kể. Cơ cấu của nền kinh tế có bước chuyển biến rõ rệt là gia tăng tỷ trọng của ngành công nghiệp dịch vụ.
"Nền kinh tế không chỉ tăng trưởng về mặt con số, tốc độ, mà cái chính trong 5 năm qua, chưa bao giờ chúng ta duy trì được các chỉ số kinh tế vĩ mô đẹp như vậy. Từ lạm phát, duy trì được 5 năm liền ở con số khoảng dưới 4%; nợ công giảm 1 cách đáng kể; năng suất lao động gia tăng rõ nét…" , ông Đạt đánh giá.
Chưa bao giờ chúng ta duy trì được các chỉ số kinh tế vĩ mô đẹp như vậy
GS.TS Trần Thọ Đạt - Chủ tịch Hội đồng trường, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân
Bên cạnh đó, ông Đạt đặc biệt nhấn mạnh dấu ấn của Đảng trong tất cả những thành tựu và quá trình chuyển đổi mô hình tăng trưởng. Tại đây, công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị trong sạch là một trong các nhân tố rất quan trọng.
Rõ ràng trong cảm nhận của từng người dân, cảm nhận của xã hội, của từng đảng viên đều thấy tiêu cực và tham nhũng có chiều hướng giảm đi. Những vụ việc lớn về tham nhũng được xử lý nghiêm minh. Điều này tạo ra niềm tin của người dân với sự lãnh đạo của Đảng, cũng như điều hành quản lý của Nhà nước.
"Giữa sự minh bạch trong nền kinh tế, giữa việc chúng ta đạt được kết quả về việc phòng chống tham nhũng, với sự phát triển nhanh, với gia tăng niềm tin của nhân dân có mối quan hệ thuận chiều rõ rệt. Đây là chính là điểm sáng trong nhiệm kỳ vừa qua", ông Đạt nhấn mạnh.
Các nghị quyết đi vào cuộc sống
Dấu ấn lãnh đạo kinh tế của Đảng trong nhiệm kỳ 2016 - 2020 còn được thể hiện rõ nét thông qua các cương lĩnh, chiến lược và văn kiện chính thức Đại hội Đảng toàn quốc khóa XII, cũng như một loạt quyết sách quan trọng khác được Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị ban hành.
Trong Nghị quyết của Đại hội 12 đã đặt mục tiêu tổng quát là phải đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, phát triển kinh tế nhanh, bền vững
Trong nhiệm kỳ này, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng và Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đã nhiều lần tham dự Hội nghị Chính phủ với các địa phương. Và tại những Hội nghị này, người đứng đầu Đảng và Nhà nước, đều đưa ra những định hướng, và đặt ra nhiều nhiệm vụ quan trọng, thể hiện sự quan tâm đặc biệt đối với công cuộc phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
“Cần quán triệt sâu sắc, sáng tạo trên cơ sở kiên định, phù hợp với thực tiễn với yêu cầu đổi mới, hội nhập và phát triển đất nước. Kế thừa, và bổ sung hoàn thiện mối quan hệ giữa tuân theo các quy luật của thị trường và bảo đảm định hướng xã hội chủ nghĩa, giữa nhà nước, thị trường và xã hội, giữa tăng trưởng kinh tế và phát triển văn hóa, thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội và bảo vệ môi trường, giữa thực hành dân chủ và tăng cường pháp chế bảo đảm kỷ cương xã hội
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng
Quyết tâm phát triển kinh tế cũng được thể hiện qua một loạt các văn bản được Đảng ta ban hành. Ngay trong Nghị quyết của Đại hội 12 đã đặt mục tiêu tổng quát là phải đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, phát triển kinh tế nhanh, bền vững, phấn đấu sớm đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại, từ đó nâng cao đời sống, vật chất và tinh thần của nhân dân.
Để sớm hiện thực hóa điều này, Trung ương đã ban hành một loạt các Nghị quyết, như:
+ Nghị quyết số 10 tạo động lực phát triển kinh tế tư nhân - Nghị quyết có thể coi là đột phá trong tư duy, giúp kinh tế tư nhân phát triển lành mạnh, hiệu quả, thực sự trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế.
+ Nghị quyết số 11 về hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa nhằm hoàn thiện và định hình rõ nét hơn đường lối phát triển này.
+ Cùng với đó, Trung ương, Bộ Chính trị cũng ban hành một loạt Nghị quyết quan trọng, phù hợp với từng giai đoạn phát triển của nền kinh tế đất nước. Như:
+ Nghị quyết số 23 về định hướng xây dựng chính sách phát triển công nghiệp quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn 2045.
+ Nghị quyết số 52 về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ Tư.
+ Và gần đây nhất, là Nghị quyết số 55 của Bộ Chính trị về định hướng chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
Những nghị quyết này thể hiện sự đột phá về tư duy và tầm nhìn, góp phần không nhỏ vào tháo gỡ khó khăn, nút thắt, tạo điều kiện thuận lợi cho sự tham gia và huy động nguồn lực của mọi thành phần kinh tế, nhất là kinh tế tư nhân vào sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước.
"Với những nghị quyết của Đảng, các chỉ số phản ánh về thể chế kinh tế của Việt Nam trong 5 năm qua được cải thiện một cách hết sức rõ rệt. Ví dụ như chỉ số về môi trường cạnh tranh, chỉ số về năng lực cạnh tranh toàn cầu, chỉ số về đổi mới sáng tạo…
Các nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương luôn luôn bắt kịp các xu thế phát triển của thời đại. Đấy là những nghị quyết về chủ động tham gia cuộc CMCN 4.0, về chiến lược phát triển năng lượng theo hướng sử dụng nhiều hơn năng lượng tái tạo", ông Đạt cho biết.
Để nói về dấu ấn của những nghị quyết trong giai đoạn 2016 – 2020, TS Trần Du Lịch đã lấy ví dụ về Nghị quyết số 10 trong mục tiêu tạo động lực cho phát triển kinh tế tư nhân. Ông Lịch cho biết nghị quyết này đã tạo một niềm tin phấn khởi rất lớn cho doanh nghiệp làm ăn.
Các nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương luôn luôn bắt kịp các xu thế phát triển của thời đại
"Từ Nghị quyết số 10, Chính phủ mới rà lại những chính sách gì không phù hợp với kinh tế tư nhân. Nhờ vậy mà chúng ta mới thấy xuất hiện được những công trình BT, BOT, hay kêu gọi tư nhân làm cả sân bay. Cùng với đó hiện tư nhân đặc biệt hưởng ứng vấn đề năng lượng tái tạo. Hiện năng lượng tái tạo chủ yếu là các đầu tư lớn của tư nhân. Điều này những tác động ghê gớm của Nghị quyết số 10", ông Lịch đánh giá.
Kinh tế Việt Nam đã tạo nhiều dấu ấn nổi bật trong nhiệm kỳ 2016 - 2020, tô đậm thành tựu của 35 năm đổi mới với những bước tiến vượt bậc. Những kết quả, thành tựu rất đáng trân trọng, tự hào ấy là là sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị, của toàn Đảng, toàn dân, là sự hòa quyện của "Ý Đảng và lòng dân". Những kết quả có tính bứt phá ấy càng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng khi Việt Nam chuẩn bị bước vào thời kỳ chiến lược mới 2021-2030, hướng tới sự phát triển nhanh, mạnh và bền vững.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!