Học sinh, sinh viên trải nghiệm đam mê vũ trụ tại nhà chiếu hình của trung tâm Vũ trụ Việt Nam - Ảnh: VNSC

Tháng 7, tàu vũ trụ VSS Unity đưa tỉ phú người Anh Richard Branson bay lên độ cao 80km để "gõ cửa" vùng rìa vũ trụ. 

Sau đó đúng một tuần, tên lửa vũ trụ mini New Shepard, như một chiếc "thang máy không gian" đã nâng tỉ phú Mỹ Jeff Bezos lên thẳng bầu trời, đặt bước chân thứ 2 trong cuộc du lịch không gian. 

Rồi hai tháng sau, du thuyền vũ trụ SpaceX của tỉ phú Elon Musk đã du ngoạn trên quỹ đạo cao hơn 500km...

Trích dẫn vài sự kiện về khoa học không gian, chưa kể đến những bước đi dài khác, các tên tuổi đã tiến sâu vào đại dịch để khám phá "vũ trụ vắc xin", thuốc điều trị như Pfizer, Moderna, AstraZeneca; các ông lớn công nghệ, thương mại điện tử làm việc cật lực để biến khủng hoảng thành cơ hội.

Tiến bộ của nhân loại không dừng lại.

Những cái bẫy của lịch sử

Tâm lý vô vi, nhìn cuộc đời nhân sinh hư ảo đã từng tồn tại nhiều lần trong dòng lịch sử nước Việt. Hơn hai thế kỷ trước, Nguyễn Ánh khi tiến sâu về Nam, hội nhập với khu vực biển mở Đông Nam Á, nơi giao thương, mua bán, chiếm đoạt, vừa dữ dội, vừa phong phú, nhưng cũng hừng hừng khí thế của một giai đoạn khai sáng. 

Có thể nói ông là người mở bước "toàn cầu hóa" cho dân Việt, thế nhưng có lẽ sự tranh giành khốc liệt của thế giới giai đoạn tiền thuộc địa đó đã làm ông lo lắng, và khi có được vương quyền ông thu mình lại về Huế, co cụm, thối lui, đóng cửa, từ chối thế giới.

Thời cận hiện đại, vì những lý do khác nhau, chúng ta cũng đã đôi lần khép cửa thu mình. Giờ đây lịch sử có thể đang lặp lại. Hai năm đại dịch đã lấy đi không chỉ 720 ngày quý giá mà còn chặn đứng xung lực phát triển đầy hứng khởi khi chúng ta đang có, và đáng lo hơn, có thể đẩy chúng ta quay lại với cái bẫy chết người của lịch sử mà cha ông đã nếm trải.

Tích hợp vệ tinh NanoDragon, một công đoạn khó trong chế tạo - Ảnh: VNSC

Vận hội của người chinh phục

Nếu ngày xưa Nguyễn Hoàng, ông tổ nhiều đời của Nguyễn Ánh, không dám bỏ nhung lụa Kinh Bắc để dấn thân vào phương Nam rừng sâu, nước độc, tộc người xa lạ, nằm gai nếm mật thì có đất mới để mở cõi không?

Nếu ngày xưa, chưa đầy năm trước 2-9-1945, với ba chục người quần áo chắp vá, súng ống vài khẩu, gậy gộc, dao mác, đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân của Võ Nguyên Giáp không bản lĩnh, táo bạo thì có dám tiến về Hà Nội đòi độc lập? 

Nếu ngày xưa, trong giấc mơ lý tưởng về xã hội công bằng nơi nhà nước bao biện hết cơm ăn, áo mặc, học hành, sức khỏe của toàn dân, chúng ta không giật mình tỉnh giấc và dứt khoát đau lòng điều chỉnh giấc mơ đó, liệu có hình thành được một nền kinh tế nhiều thành phần năng động như hiện nay?

Dĩ nhiên muốn chinh phục, trước tiên phải chịu rời khỏi vùng an toàn, chấp nhận rủi ro. Khi dám trả giá thì khám phá, chinh phục luôn mang lại những luồng của cải mới. Mấy trăm năm trước, châu Âu bắt đầu khá giả nhưng chỉ quanh quẩn trong lục địa già. 

May sao, khí chất khám phá, chinh phục đã giúp họ tìm ra Tân Thế Giới, Cận Đông rồi Viễn Đông, đưa nền văn minh của mình dẫn đầu thế giới. Bây giờ khi trái đất đã nằm trong lòng bàn tay, họ lại ngước lên bầu trời.

Chính cuộc khám phá vũ trụ, ngoài các thắng lợi về mặt nhận thức, đã tạo ra biết bao những cuộc đại nhảy vọt về kinh tế - xã hội: xây dựng các cột mốc trên trời bằng các vệ tinh để tạo ra mạng lưới GPS, đưa từng mét vuông mặt đất nằm gọn trong lòng tay, tạo ra cuộc cách mạng về công nghệ, thông tin, vận tải, dịch vụ... trên Trái đất.

Tác giả LƯU VĨ LÂN

Tâm tính một dân tộc

Ngày trước đọc lịch sử, hẳn nhiều người tự hỏi: Tại sao một xứ sở nhỏ bé như Hà Lan mà dám giong thuyền đi chinh phục thuộc địa? Tại sao hòn đảo cô độc mà dám tuyên bố "mặt trời không bao giờ lặn trên Vương quốc Anh"?...

Đại dịch này cho ta một đoạn phim trực tiếp để quan sát tâm tính của các quốc gia. Nước Anh, giai đoạn đầu khủng hoảng nhưng đã trấn tĩnh sớm, khởi động nghiên cứu vắc xin ngay, xoay xở các phương pháp khác nhau để khắc chế đại dịch và rất nhanh trở lại đời sống bình thường. 

Hà Lan tí hon từng chinh phục thế giới luôn tìm những khám phá khác biệt, dám đưa ra luận cứ và dám thử nghiệm lây nhiễm nhằm đạt miễn dịch cộng đồng. 

Rồi Singapore, đất nước của những thương buôn, sau giai đoạn hoảng sợ, rất sớm nhận ra rằng đảo quốc của mình chỉ sống sót nhờ giao lưu, buôn bán nên đã đưa ra kế hoạch mở cửa. 

Đến nay, hãng hàng không ngọn cờ của Singapore đã tung ra chiến dịch quảng cáo: "Chúng tôi mong gặp lại bạn trên bầu trời"...

Còn chúng ta thì sao? Lần này trước thách thức mới của lịch sử và tự nhiên, chúng ta sẽ giữ được tinh thần mạnh mẽ để mở đường mà đi? 

Chắc chắn bên chung trà và hương án nghi ngút cúng tổ tiên đêm giao thừa "chống dịch thứ 3" (từ Tết Canh Tý đến Tết Tân Sửu rồi Tết Nhâm Dần này), mỗi chúng ta phải tự vấn và tự trả lời câu hỏi ấy. 

Cần nhớ rằng cuộc sống, lịch sử, vũ trụ mà chúng ta đang nương nhờ vốn to lớn, kỳ vĩ và cuồn cuộn chảy mạnh mẽ hơn tỉ tỉ lần mỗi sinh linh này.

Cảng - cầu Đồng Nai trên xa lộ Hà Nội - Ảnh: TỰ TRUNG

Chủ tịch UBND TP.HCM nêu điều kiện cần và đủ để phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội

TTO - Theo Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi, nếu an toàn phòng chống dịch là điều kiện cần thì việc nâng cao chất lượng chính quyền đô thị là điều kiện đủ cho sự phục hồi và phát triển của TP.HCM.