Ý tưởng về đề án xây dựng TP HCM trở thành trung tâm tài chính quốc tế đã được nhiều thế hệ lãnh đạo thành phố và giới chuyên gia ủng hộ từ hơn 20 năm trước trong nỗ lực tìm động lực mới, quan trọng để tạo đột phá cho đầu tàu kinh tế. Thời điểm này, đề án này được tái khởi động và ghi nhận nhiều ý kiến đóng góp của các chuyên gia.

Đột phá nhưng kiểm soát được rủi ro

TP HCM đang khẩn trương tổng kết Nghị quyết 54 về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố để có cơ sở kiến nghị Quốc hội sớm thông qua nghị quyết thay thế sau khi nghị quyết này hết hạn vào năm nay. Bên cạnh đó, một nghị quyết do Quốc hội hoặc Ủy ban Thường vụ Quốc hội sớm thông qua cũng rất cần thiết cho TP Thủ Đức - đô thị sáng tạo tương tác cao với nhiều động lực, nơi chiếm khoảng 30% GRDP của TP HCM. Trong đó, hạt nhân là trung tâm tài chính quốc tế đặt tại khu đô thị Thủ Thiêm.

PGS-TS Trần Hoàng Ngân, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển TP HCM, chỉ rõ sau 20 năm kể từ khi có ý tưởng về đề án xây dựng trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam tại TP HCM, thành phố đã thu hút rất nhiều nhà đầu tư gián tiếp và trực tiếp, trong và ngoài nước, nhiều quỹ đầu tư lớn đổ vốn vào... Tuy nhiên, để có thể cạnh tranh với các trung tâm tài chính trên thế giới, TP HCM cần nỗ lực hình thành một trung tâm tài chính quốc tế tại khu đô thị Thủ Thiêm nhằm lôi kéo, tạo đòn bẩy thu hút đầu tư vào các lĩnh vực hạ tầng, thương mại, dịch vụ và kết nối với trung tâm tài chính hiện hữu ở TP Thủ Đức.

"Nếu có điều kiện đi tuyến buýt đường sông vào buổi tối trên sông Sài Gòn, mọi người sẽ thấy hình ảnh TP HCM rất hấp dẫn. Sẽ tuyệt vời hơn khi trong tương lai gần, có thể kết nối trung tâm tài chính hiện hữu ở quận 1 với khu đô thị Thủ Thiêm" - ông Trần Hoàng Ngân hào hứng.

Để xây dựng trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam tại TP HCM đúng hướng và tạo cơ hội thành công lớn, các chuyên gia cho rằng ngay từ đầu, cần lưu ý mô hình của trung tâm. "Giao dịch điện tử, tài chính số, tiền mã hóa… sẽ là xu hướng trong 5-10 năm tới, thậm chí là lâu dài. Việt Nam nên định vị mình như thế nào trong bối cảnh thế giới tài chính - tiền tệ thay đổi? Cần thống nhất hình hài trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam tại TP HCM trong bối cảnh thế giới tài chính đang thay đổi như vậy" - TS Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia, góp ý.

Phân tích cụ thể, ông Cấn Văn Lực cho rằng cần làm rõ trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam tại TP HCM sẽ lấy động lực chính từ khối ngân hàng, công nghệ tài chính (Fintech) hay khối đầu tư và có gì khác biệt so với Trung tâm Tài chính Đà Nẵng? Ông cũng lưu ý cần quan tâm đến tính hấp dẫn của trung tâm này với các vấn đề như: thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao, nâng cấp cơ sở dữ liệu và thông tin trong lĩnh vực tài chính - tiền tệ, quản lý giao dịch xuyên biên giới, tăng khả năng chuyển đổi đồng tiền Việt Nam, tự do hóa thị trường vốn, nâng hạng thị trường chứng khoán...

"Cách tiếp cận về một trung tâm tài chính cần đột phá nhưng cũng phải kiểm soát được rủi ro để tạo sự bền vững. Đồng thời, đề án xây dựng trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam tại TP HCM cần phải gắn với quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của thành phố thì mới có thể thuyết phục các cấp có thẩm quyền phê duyệt và bảo đảm tính khả thi khi triển khai" - TS Cấn Văn Lực nhìn nhận.

Cần văn bản pháp lý để triển khai ngay

Theo các chuyên gia, để đề án xây dựng trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam tại TP HCM thành công, cần sự đồng thuận chính trị cao và sự vào cuộc mạnh mẽ, bởi đây là đề án quốc gia, không chỉ của TP HCM. Theo đó, đề án nên được tham vấn, thảo luận rộng rãi, công khai hơn nữa để những băn khoăn, thắc mắc... được giải đáp thỏa đáng.

TS Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược thương hiệu và cạnh tranh, cho rằng cần có một văn bản pháp lý với bước đi, lộ trình cụ thể để triển khai ngay dự án, góp phần tạo động lực mới, đột phá mới cho sự phát triển kinh tế TP HCM và cả nước. Chuyên gia này cho rằng quan trọng nhất hiện nay là cần đột phá về thể chế, bao gồm góc độ luật pháp cũng như lộ trình đưa đề án vào triển khai nhanh chóng. Một thể chế đột phá vượt trội có thể giúp trung tâm tài chính này có khả năng cạnh tranh quốc tế và trở thành một điểm đến để các nhà đầu tư lựa chọn.

"Có 2 từ được dùng nhiều nhất khi nhắc đến mục tiêu bứt tốc phát triển cho nền kinh tế trong bối cảnh hiện nay là "tốc độ" và "sáng tạo". Với việc xây dựng trung tâm tài chính quốc tế, thách thức càng lớn hơn vì khoảng cách về sự phát triển của hệ thống tài chính, quy mô thị trường tài chính, mức độ hội nhập, cùng những tiêu chuẩn, thông lệ của Việt Nam... với thế giới còn quá xa. Nếu Việt Nam thật sự muốn hiện thực hóa khát vọng hùng cường, muốn sánh vai với quốc tế thì cần cách tiếp cận phù hợp và khả thi nhất trong lộ trình triển khai trung tâm tài chính quốc tế" - TS Võ Trí Thành phân tích.

Cụ thể, TS Võ Trí Thành đề xuất lựa chọn mô hình trung tâm tài chính mới thay vì cách tiếp cận truyền thống, trong đó, tiếp cận mô hình tài chính tích hợp gắn với đô thị hóa và các dịch vụ đẳng cấp, chất lượng cao. Đặc biệt, cần có những nhà đầu tư hiện hữu quan tâm tới Việt Nam ngay từ giai đoạn bắt đầu xây dựng đề án.

"Cần xem xét điều kiện của nhà đầu tư như thế nào, lợi ích và trách nhiệm, cam kết nghĩa vụ của họ ra sao…? Việc này nhằm bảo đảm thu hút những nhà đầu tư thật sự chất lượng, phù hợp ở khía cạnh kinh tế, tiền tệ, an ninh chứ không chỉ đem lại nguồn vốn. Ban soạn thảo đề án cũng nên tham vấn nhà tư vấn quốc tế có kinh nghiệm và công ty luật ở Việt Nam am hiểu pháp lý, kết hợp giữa yếu tố nước ngoài và trong nước để hoàn thiện đề án" - TS Võ Trí Thành góp ý.

(*) Xem Báo Người Lao Động từ số ra ngày 18-2