Ngày 22/2, Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổ chức hội thảo xin ý kiến các chuyên gia, các nhà khoa học về báo cáo định hướng Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Cơ hội để sắp xếp lại cả quốc gia trong thời kỳ mới

Tại hội thảo, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, việc xây dựng Quy hoạch tổng thể quốc gia là vấn đề rất lớn, vì thế đây không phải là việc của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, mà của cả hệ thống chính trị, của các bộ ngành, các chuyên gia tư vấn, các nhà khoa học, trường viện, cùng nhau tham gia.

“Chúng ta phải xác định có gì, muốn gì, đi về đâu, đi bằng cách nào và bao giờ đến? Đây là câu hỏi chung cho tất cả các quy hoạch, xác định định hướng để bố trí, phân bổ không gian phát triển, qua đó có các cơ chế chính sách để thu hút các nguồn lực thực hiện các mục tiêu đề ra”, Bộ trưởng nêu vấn đề.

Bộ trưởng cũng khẳng định, mục tiêu của Quy hoạch tổng thể quốc gia có ý nghĩa rất quan trọng và cũng là cơ sở để lập các quy hoạch khác. Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang giao Viện Chiến lược phát triển làm đầu mối, các viện nghiên cứu của các bộ cũng tham gia theo các hợp phần nghiên cứu riêng.

Nhắc lại rằng, nhiệm vụ này đã chậm hơn so với yêu cầu của Quốc hội đặt ra với Chính phủ, người đứng đầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhấn mạnh, cần khẩn trương phối hợp chặt chẽ thì quá trình đi đến thống nhất sẽ nhanh hơn, đảm bảo chất lượng.

“Đây là cơ hội để sắp xếp lại cả quốc gia trong thời kỳ mới để đạt mục tiêu của Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII, mục tiêu năm 2025, năm 2030, 2045. Các mục tiêu khát vọng đề ra rất lớn.

Quy hoạch đưa ra định hướng, tầm nhìn, mô hình tốt đối với không gian hợp lý, các ngành hợp lý, bổ sung cho nhau, cùng nhau đóng góp cho phát triển chung, thì sẽ thực hiện được. Nếu không xác định đây là cơ hội tốt quý, thì sẽ mất cơ hội”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng khẳng định.

Ưu tiên địa phương có điều kiện tốt về nguồn lực

Về nội dung chính của định hướng Quy hoạch tổng thể quốc gia, mục tiêu tổng quát là kiến tạo một mô hình phân bổ không gian phát triển quốc gia hiệu quả, bền vững, hình thành được các vùng kinh tế động lực, các trung tâm kinh tế, đô thị chiến lược, mạng lưới kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại, kết nối giữa các vùng, giữa thành thị và nông thôn.

Cùng với đó, tạo điều kiện cho tăng trưởng kinh tế cao, thúc đẩy thực hiện mục tiêu đến năm 2030, Việt Nam là nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao, và đến năm 2050 trở thành nước phát triển, thu nhập cao, xã hội hài hoà, môi trường có chất lượng tốt, trong lành và an toàn.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng, cần ưu tiên, tập trung đầu tư cho một số địa phương có điều kiện thuận lợi nhất về vị trí địa lý, kết cấu hạ tầng, nguồn nhân lực và cơ sở vật chất. Điều này sẽ giúp các tỉnh thành này phát triển đi trước một bước, tạo động lực và làm đầu tàu lôi kéo các vùng khác cùng phát triển. 

Trong định hướng tổ chức lãnh thổ quốc gia, Bộ này dự kiến tập trung hình thành và phát triển các hành lang kinh tế và vùng động lực.  Cụ thể, tập trung hình thành và phát triển hành lang kinh tế Bắc - Nam và các hành lang kinh tế Đông - Tây.

Dự kiến có 2 hành lang Bắc - Nam: Hành lang phía Đông gắn với đường cao tốc Bắc - Nam phía Đông và QL 1A từ Lạng Sơn đến Cà Mau và Hành lang phía Tây gắn với đường Hồ Chí Minh và đường cao tốc Bắc - Nam phía Tây từ Cao Bằng đến Kiên Giang - Cà Mau. Trong giai đoạn đến năm 2030 ưu tiên phát triển Hành lang kinh tế phía Đông và phát triển dải ven biển. 

Về các hành lang kinh tế Đông - Tây, ưu tiên hình thành các hành lang kinh tế có các điều kiện thuận lợi như: Có trục giao thông quan trọng, thường là đường cao tốc; gắn với các đầu mối giao thương quan trọng như cảng biển, cửa khẩu quốc tế, sân bay quốc tế...

Ngoài ra ưu tiên các địa phương trên hành lang có nhiều tiềm năng phát triển công nghiệp, dịch vụ, đô thị… và các hành lang có khả năng liên kết với các hành lang kinh tế khu vực và quốc tế.

Về các vùng động lực, Bộ cho biết hiện nay cả nước có 4 vùng kinh tế trọng điểm với quy mô khá lớn, gồm 24/63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. 

"Do quy mô các vùng kinh tế trọng điểm quá lớn, chưa có cơ chế chính sách ưu đãi vượt trội nên chưa thực sự trở thành các vùng động lực, nhiều địa phương thuộc các vùng kinh tế trọng điểm có trình độ phát triển dưới hoặc tương đương mức trung bình cả nước", Bộ Kế hoạch và Đầu tư đánh giá.

Trên cơ sở các vùng kinh tế trọng điểm hiện nay, lựa chọn một số địa bàn có vị trí thuận lợi nhất để hình thành các vùng động lực của quốc gia. 

Sau khi xác định các hành lang kinh tế ưu tiên, các vùng động lực, cần bố trí không gian phát triển các ngành, lĩnh vực sản xuất kinh doanh, mạng lưới kết cấu hạ tầng, hệ thống đô thị, phát triển các vùng gắn với các hành lang kinh tế và hình thành, phát triển các vùng động lực.

Trước đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã có công văn gửi các Bộ, UBND các tỉnh, thành về việc tăng cường chỉ đạo, đôn đốc đẩy nhanh tiến độ lập các quy hoạch thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 theo chỉ đạo của Chính phủ.