Đã thành thông lệ, mỗi độ xuân về, vào dịp ngày rằm tháng Giêng, huyện An Lão lại tổ chức lễ hội truyền thống Núi Voi mang đậm màu sắc văn hóa. Quy mô tổ chức có thể to, nhỏ khác nhau nhưng vẫn luôn được người dân nơi đây gìn giữ, duy trì, bảo tồn và thu hút nhiều du khách thập phương đến tham dự.

Di tích lịch sử danh thắng Núi Voi là một quần thể núi đá, núi đất khá cao, xen kẽ nhau, nhấp nhô, uốn khúc, nằm trên địa bàn 2 xã An Tiến, Trường Thành của huyện An Lão, cách trung tâm thành phố Hải Phòng khoảng 18 km về phía Tây Nam. Núi Voi mang dáng hình tựa con voi khổng lồ in bóng xuống dòng sông Lạch Tray uốn lượn như dải lụa đào. Đây là một trong những di tích được Nhà nước xếp hạng di tích cấp quốc gia sớm nhất của thành phố Hải Phòng (28/4/1962).

Tương truyền, Núi Voi là nơi nữ tướng Lê Chân - một nữ tướng tài ba trong cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng(năm 40 – 43 đầu Công nguyên) đã gây dựng căn cứ. Khi bà Lê Chân - lánh đến vùng đất dựng trang An Biên xưa (tức nội đô thành phố Hải Phòng ngày nay), bà đã đến khu vực Núi Voi mở rộng địa bàn, lợi dụng địa thế hiểm trở của núi rừng để che mắt giặc, chiêu mộ, huấn luyện binh sỹ, nghĩa quân, tích trữ lương thảo, chờ ngày xuất trận. Do có địa thế tốt, nên Núi Voi trở thành căn cứ quan trọng của bà Lê Chân. Đến thế kỷ thứ XVI, tại Núi Voi, nhà Mạc đã xây dựng căn cứ tiền đồn lớn để bảo vệ cửa ngõ phía Tây Bắc của Hải Phòng.

Di tích lịch sử danh thắng Núi Voi.

Trải qua những năm tháng kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ gian khổ, ác liệt, du kích, bộ đội Núi Voi đã chiến đấu dũng cảm lập nhiều chiến công vang dội. Dấu ấn về sự kiện lịch sử của 29 cô gái trong Trung đội dân quân gái Núi Voi năm xưa đã làm nên chiến tích thần kỳ bắn rơi máy bay giặc Mỹ vào ngày 08/10/1967 đã được Bác Hồ gửi thư khen và được tặng 29 huy hiệu của Người.Hình ảnh đó cũng được tái hiện lại qua lời bài hát Huyền thoại núi Voi của nhạc sỹ Thuận Yến “Những cô gái dân quân treo mình trên vách đá/Lưng chừng trời ngắm máy bay rơi”.

Và Núi Voi cũng đã đi vào tiềm thức của người dân nơi đây với lời thề bất tử khắc sâu vào núi đá như một huyền thoại: “Đứng trên đỉnh núi ta thề/Không giết được giặc không về Núi Voi”

Hiện nay, Núi Voi có các di tích nằm trên địa phận xã An Tiến gồm Đền thờ nữ tướng Lê Chân, Hang Thành ủy (nơi diễn ra Đại hội Đảng bộ thành phố Hải Phòng lần thứ 2, nhiệm kỳ 1968 - 1971), Hang Họng Voi, Nhà truyền thống Núi Voi. Nằm trên địa phận xã Trường Thành gồm có Đình - chùa Chi Lai, Hang Già Vị, hang Mặt Hóc, chùa Long Hoa...

“Sau thời gian hạn chế bởi đại dịch Covid-19, lễ hội truyền thống Núi Voi và Hội chợ Xuân An Lão năm nay được tổ chức trở lại được diễn ra từ ngày 31/01 đến 07/02/2023 (tức ngày 10 đến ngày 17 tháng Giêng năm Quý Mão). Lễ hội truyền thống năm nay được Huyện An Lão tổ chức là dịp để người dân tôn vinh và tưởng nhớ các anh hùng dân tộc, các thế hệ người dân An Lão đã chiến đấu, xây dựng nên vùng đất này”, bà Ngô Thị Thanh Thủy, Chủ tịch UBND huyện An Lão phát biểu khai mạc tại lễ hội.

Bà Ngô Thị Thanh Thủy, Chủ tịch UBND huyện An Lão phát biểu khai mạc lễ hội. Ảnh: Quỳnh Nga

Đến với lễ hội, du khách không những được chiêm ngưỡng những cảnh đẹp thiên nhiên, những danh lam thắng cảnh, những hang động kỳ thú, mà còn được thưởng thức nhiều chương trình văn hóa nghệ thuật mang đậm bản sắc dân tộc khác. Các tiết mục của CLB nghệ thuật Trung tâm Văn hóa, Thông tin và Thể thao, Đoàn thanh niên huyện, Hội LHPN các xã, thị trấn tham gia biểu diễn thông qua Liên hoan “Giai điệu tuổi xuân”, Liên hoan “Hát dân ca” các làng. Các hoạt động thể thao diễn ra sôi động như Giải bóng chuyền nam mở rộng, giải vô địch kéo co nữ, các hoạt những hoạt động văn hoá, trò vui dân gian như: Đấu vật, Cầu thùm… sẽ tạo nên không khí vui tươi cho du khách đến đây trong những ngày đầu xuân.

Hoạt cảnh chèo Huyền tích Núi Voi được bà con chào đón nồng nhiệt. Ảnh: Thanh Tân

Lễ hội năm nay còn gắn với Hội chợ xuân gồm 50 gian hàng bao trưng bầy, bán đồ thủ công mỹ nghệ, đồ phong thủy, hàng thời trang, may mặc, ẩm thực, một số đặc sản vùng miền, đặc sản của quê hương và các sản phẩm OCOP của huyện, thành phố...

Anh Nguyễn Văn Hợp, người dân sống tại An Lão chia sẻ: “ Là một người con An Lão, dù được bố mẹ hàng năm cho tham gia lễ hội từ khi còn nhỏ, nhưng khi giờ đây đã 25 tuổi thì với tôi đó vẫn là một ký thức đẹp của quá khứ cũng như nét đẹp giờ đây. Năm nay, tôi cũng có rất nhiều người bạn từ các tỉnh lân cận cùng đến tham gia lễ hội, phần là để giới thiệu về khu di tích, danh lam thắng cảnh của quê hương mình, đồng thời cũng là địa điểm để gặp mặt du xuân đầu năm mới”.

Khu danh thắng, di tích núi Voi vốn ẩn chứa trong mình nhiều dấu ấn lịch sử - văn hóa với những câu chuyện truyền thuyết cùng với đó là sự hòa quyện giữa không gian thiên nhiên hùng vĩ của danh thắng rất đẹp. Lễ hội Núi Voi với nhiều hoạt động mang đậm nét dân gian truyền thống của người dân An Lão hứa hẹn luôn tạo nên nét riêng hấp dẫn cho du khách khi đến lễ hội này.