Thanh long đang được giá, nhưng nhiều doanh nghiệp gặp khó với xuất khẩu thanh long ruột đỏ - Ảnh: NGUYỄN TRÍ
Thu tiền nhưng không có giá trị thương mại
* Nhiều nông dân cho rằng trước khi chuyển nhượng cho doanh nghiệp, viện đã bán cây giống thanh long ruột đỏ Long Định 1 LĐ1 cho nông dân?
- Tháng 11-2007, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ban hành quy định về công nhận giống cây trồng nông nghiệp mới và một trong những điều kiện để thanh long ruột đỏ LĐ1 được công nhận là phải sản xuất thử nghiệm với diện tích tối thiểu 50ha.
Để đáp ứng, viện đã giao cho đơn vị trực thuộc là Công ty Tư vấn đầu tư và Phát triển nghề vườn cung cấp giống và phối hợp với một số hộ nông dân để cùng sản xuất thử. Do nguồn tài chính hạn hẹp, khi tổ chức sản xuất thử nghiệm, viện chủ trương thu một phần kinh phí của các hộ nông dân tham gia. Lúc đó vẫn phải xuất hóa đơn để đảm bảo các quy định nhưng không coi hoạt động này có tính thương mại.
Đây cũng là thời gian mà giống LĐ1 này được người dân tự sản xuất nhân giống để trồng nên mọi người cho rằng viện đã bán giống.
* Vậy những nông dân đã trồng giống thanh long LĐ1 trước khi viện chuyển nhượng giống cho Hoàng Phát Fruit nếu gặp trở ngại về việc xác nhận giống thì sao?
- Thực hiện ý kiến của cục trưởng Cục Trồng trọt tại buổi làm việc của bộ trưởng Bộ NN&PTNT với Viện Khoa học nông nghiệp Việt Nam, viện đã tổ chức cuộc họp thành phần gồm có Công ty TNHH Hoàng Phát Fruit, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Long An và Tiền Giang. Bình Thuận ở xa nên chúng tôi không mời. Tất cả cùng ký kết thống nhất: Nông dân được VCAQMN cung cấp giống LĐ1 để sản xuất thử nghiệm từ năm 2017 về trước vẫn được bán quả bình thường cho các doanh nghiệp.
Nếu có yêu cầu, Hoàng Phát Fruit sẵn sàng bao tiêu sản phẩm cho nông dân nếu nông dân sản xuất theo quy trình của công ty. Nếu bán tại các thị trường đã bảo hộ là Hàn Quốc và Nhật Bản thì các doanh nghiệp cần đàm phán với Hoàng Phát Fruit.
Các doanh nghiệp, hợp tác xã và nông dân đã mua cây giống LĐ1 từ VCAQMN nếu có nhu cầu xác nhận về nguồn gốc giống thì viện sẵn sàng xác nhận nếu có các giấy tờ hợp pháp chứng minh viện đã cung cấp cây giống.
Doanh nghiệp muốn xuất khẩu thanh long ruột đỏ: phải qua Hoàng Phát Fruit
* Vậy còn những doanh nghiệp xuất khẩu muốn sử dụng LĐ1 để xuất khẩu thì sao?
- Công ty TNHH Hoàng Phát Fruit được thu tiền bản quyền và yêu cầu các doanh nghiệp tuân thủ các quy định nhập khẩu của thị trường Nhật Bản, Hàn Quốc (đúng giống, bảo đảm chất lượng quả, vệ sinh an toàn thực phẩm, kiểm dịch thực vật). Đây là quyền lợi và trách nhiệm giữa hai bên nên VCAQMN không can thiệp vào việc này.
Đối với thị trường nội địa và các thị trường khác như Trung Quốc, Hoa Kỳ, Úc, Ấn Độ... thì các doanh nghiệp khác vẫn buôn bán bình thường như trước đây và Công ty TNHH Hoàng Phát Fruit không thu phí bản quyền giống thanh long ruột đỏ LĐ1.
Điều kiện bắt buộc để có mã số vùng trồng
Trung tâm Kiểm dịch thực vật sau nhập khẩu II (thuộc Cục Bảo vệ thực vật) thông báo về việc áp dụng mã số vùng trồng cho trái thanh long ruột trắng và thanh long ruột đỏ khi xuất khẩu qua thị trường Nhật Bản.
Hiện tại, chỉ có giống thanh long ruột đỏ LĐ1 được Nhật chấp nhận nhập khẩu.
Tuy nhiên, muốn có mã số vùng trồng thì phải có bản quyền giống, nhưng bản quyền giống này đã được VCAQMN chuyển nhượng bản quyền cho Công ty TNHH Hoàng Phát Fruit từ năm 2017. Do chưa có mã số vùng trồng, nhiều doanh nghiệp đã phải ngừng xuất khẩu trái thanh long ruột đỏ vào thị trường Nhật Bản và tắc lại số sản phẩm đã thu mua.
Vì sao thanh long ruột đỏ xuất đi Nhật phải bán ra chợNhiều doanh nghiệp, nông dân trồng thanh long ruột đỏ xuất khẩu đi Nhật đang "ngồi trên lửa" với quy định mới về mã số vùng trồng.