Những ngày qua, thông tin cựu binh Mỹ Peter Mathews nhặt được cuốn nhật ký của một liệt sĩ Việt Nam sau trận đánh ác liệt dưới chân đồi 724, Đăk Tô tháng 11-1967, sau 56 năm lưu giữ cựu binh Mỹ muốn trả lại cuốn nhật ký cho thân nhân liệt sĩ Việt Nam đã khiến dư luận quan tâm.
Từ các dữ liệu trong cuốn nhật ký, qua khâu nối của ngành chức năng, cuốn nhật ký mang tên Cao Xuân Tuất mà cựu binh Peter Mathews đang lưu giữ có rất nhiều thông tin trùng khớp với liệt sĩ Cao Văn Tuất - quê ở thôn Cao Thắng, xã Kỳ Xuân, huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh.
Ngày 8-2, Tuổi Trẻ Online tìm đến gia đình ông Hà Huy Mỳ (cháu của liệt sĩ Cao Văn Tuất). Trong căn nhà cấp bốn xây từ 30 năm trước, ông Mỳ lật lại một số giấy tờ ít ỏi còn sót lại của liệt sĩ Cao Văn Tuất nói: "Giấy tờ của cậu tôi còn mỗi từng này".
Theo ông Mỳ, liệt sĩ Cao Văn Tuất sinh năm 1942, nhập ngũ năm 1963 tại chiến trường miền Nam, năm 1967 hy sinh nhưng mãi năm 1972 gia đình mới nhận được giấy báo tử.
Bố mẹ liệt sĩ Cao Văn Tuất mất từ lâu, gia đình chỉ có mỗi liệt sĩ là con trai nên nhiều năm nay việc thờ cúng do chị gái đầu là bà Cao Thị Diếu đảm đương. Khoảng 7 năm nay bà Diếu sức khỏe yếu nên liệt sĩ Cao Văn Tuất được ông Mỳ - con trai cả của bà Diếu - thờ phụng.
"Ngày mùng 3 Tết Quý Mão, một số người đến hỏi một số thông tin về cậu tôi. Tôi cung cấp dữ liệu gia đình nhưng chưa hề biết thông tin cuốn nhật ký. Ít ngày sau thông tin về cậu tôi được nhiều người hỏi hơn, tôi mới biết người ta đang xác minh một cuốn nhật ký do cựu binh Mỹ lưu giữ có nhiều thông tin trùng khớp về cậu tôi" - ông Mỳ nói.
Liệt sĩ Cao Văn Tuất đi bộ đội thời còn khá trẻ, không có di ảnh để lại, mọi dữ liệu nay chỉ còn giấy chứng nhận đeo huân chương và cuốn sổ gia đình liệt sĩ mang tên Cao Văn Tuất.
"Cuốn nhật ký cựu binh người Mỹ giữ mang tên Cao Xuân Tuất, khác tên đệm của cậu tôi (Cao Văn Tuất). Lúc đầu tôi xem được một số trang nhật ký nhưng không nhận ra chữ của cậu mình.
Những ngày sau đó, thêm những dữ liệu chủ nhân cuốn nhật ký có địa chỉ ở thôn Cao Thắng, xã Kỳ Xuân, huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh, có cha là Cao Xuân Kế, mẹ là Lê Thị Vỹ, chị là Cao Thị Diếu thì tôi mới tin rằng đó là cuốn nhật ký của cậu tôi" - ông Mỳ trải lòng.
Mong cuốn nhật ký sớm hồi hương
Từ khi xuất hiện cuốn nhật ký với nhiều thông tin trùng khớp với liệt sĩ Cao Văn Tuất, gia đình ông Mỳ sống trong những ngày đầy xúc động, mong ngóng cuốn nhật ký sớm hồi hương để hiểu rõ hơn về tâm tư, tình cảm của liệt sĩ Cao Văn Tuất trong những ngày xa gia đình, xa quê hương chiến đấu bảo vệ Tổ quốc.
Ông Mỳ tâm sự, gia đình ông tin cuốn nhật ký cựu binh Mỹ Peter Mathews đang lưu giữ là của người cậu mình - liệt sĩ Cao Văn Tuất: "Gia đình tôi cảm ơn ông Peter Mathews đã lưu giữ trọn vẹn cuốn nhật ký của cậu tôi suốt hơn nửa thế kỷ qua. Tâm nguyện của gia đình tôi muốn sớm nhận được cuốn nhật ký, đồng thời tìm được phần mộ của cậu tôi để gia đình quy tập đưa cậu về quê hương".
Ông Peter Mathews sinh năm 1945 ở The Hague - Hà Lan, sau đó di cư đến Mỹ năm 1963. Ông cho biết mình tham gia chiến tranh tại Việt Nam trong gần một năm, từ ngày 17-12-1966 và trở về Mỹ ngày 13-12-1967.
Tháng 11-1967, sau trận chiến bốn ngày ác liệt dưới chân đồi 724, Đăk Tô, Mathews tìm thấy cuốn nhật ký trong ba lô của một người lính Việt Nam khi đơn vị của ông chuẩn bị rời đi.
Gần đây câu chuyện về cuốn nhật ký được ông Peter Mathews chia sẻ, đăng tải với báo NorthJersey và mong muốn tìm kiếm tác giả cuốn nhật ký để trao trả lại kỷ vật.
Với sự giúp đỡ của nhiều người, dự kiến cựu binh Mỹ Peter Mathews sẽ trao trả cuốn nhật ký của liệt sĩ Cao Văn Tuất, quê xã Kỳ Xuân, huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh.