Casa ngân hàng sụt giảm mạnh
Mặt bằng lãi suất tiền gửi tiết kiệm có kỳ hạn tăng và, đồng thời các kênh đầu tư khác (chứng khoán, bất động sản, vàng) xu hướng xuống trong thời gian qua là nguyên nhân khiến lượng tiền gửi không kỳ hạn (Casa) của hầu hết ngân hàng sụt giảm mạnh khi nhiều người chọn gửi tiền vào ngân hàng có kỳ hạn hưởng lãi cao.
Tuy đã cố gắng để cải thiện Casa trong bối cảnh áp lực chi phí tăng, biên lãi ròng (NIM) thu hẹp, song việc cải thiện tỷ lệ Casa của các ngân hàng lại đang gặp khá nhiều khó khăn sau khi bị giảm mạnh trong nửa cuối năm qua, nhất là ở quý IV/2022.
Do mặt bằng lãi suất tiền gửi có kỳ hạn dưới 6 tháng tăng kịch trần 6%/năm và kỳ hạn 6 tháng đến 1 năm tăng lên 9-9,5%/năm. Còn kỳ hạn tiền gửi dài trên 1 năm, lãi suất tiết kiệm tiền đồng được nhiều nhà băng niêm yết trên 9,5%-10,5%/năm...
Vì thế, không chỉ những ngân hàng nhỏ mà ngay cả những ngân hàng đứng đầu về Casa cũng ghi nhận xu hướng giảm trong năm 2022. Ngay cả Techcombank và MB đều bị sụt giảm tỷ lệ Casa trong năm vừa qua, tuy nhiên sự sụt giảm mạnh tại Techcombank đã khiến nhà băng này để mất ngôi “vương” sau 2 năm liền.
Bảng xếp hạng về tỷ lệ Casa cũng có sự thay đổi đáng kể. Hiện 5 ngân hàng đứng đầu vẫn là MB, Techcombank, Vietcombank, MSB, ACB. Tuy nhiên, thứ hạng thì có sự xáo trộn. MB đã soán ngôi Techcombank trở thành quán quân về tỷ lệ Casa đầu ngành.
Cụ thể, tiền gửi không kỳ hạn tại Techcombank liên tục giảm kể từ quý II/2022, khiến tỷ lệ Casa của ngân hàng này từ mức kỷ lục 50,5% giảm về còn 37% vào cuối năm 2022.
MB cũng ghi nhận Casa sụt giảm, từ 48,7% vào cuối năm 2021 xuống còn 40,6% cuối năm 2022. Tuy nhiên, mức sụt giảm này nhẹ hơn so Techcombank, giúp MB quay lại vị trí số 1 (ngân hàng có tỷ lệ Casa cao nhất) sau nhiều năm bị “vượt mặt”.
Còn nhớ, hồi đầu năm 2022, MSB đã gây không ít bất ngờ khi là ngân hàng tầm trung duy nhất góp mặt vào top 5, không những thế còn nhỉnh hơn Vietcombank một chút về tỷ lệ Casa khi đạt 35,8%. Thế nhưng, cú sụt giảm mạnh trong quý IV/2022 đã khiến Casa của MSB tụt xuống còn 31,2%, đứng thứ 4 trong bảng xếp hạng.
Còn tỷ lệ Casa của Vietcombank duy trì tốt hơn trong năm qua, chỉ giảm nhẹ từ 35,7% xuống 33,9%. Bởi ngân hàng này đã áp dụng miễn toàn bộ dịch vụ trên ngân hàng số từ đầu năm 2022, được xem là chính sách quan trọng giúp Vietcombank có thể duy trì tỷ lệ Casa ổn định năm qua, bất chấp thị trường nhiều biến động. Xét về quy mô, số dư tiền gửi không kỳ hạn tại Vietcombank vẫn là cao nhất thị trường.
ACB tiếp tục đứng vị trí 5 với tỷ lệ Casa cuối năm 2022 đạt 22,2%, song vẫn giảm so với 25,4% cuối năm 2021. Kế đến là những ngân hàng có tỷ lệ Casa (tính đến cuối năm) cao xếp sau các nhà băng trên như: VietinBank: 20%; Sacombank: 19,2%: BIDV: 18,8%; TPBank: 18%; VPBank: 17,7%.
Tuy nhiên, nếu so với cuối năm trước thì tỷ lệ Casa của các ngân hàng này đều có sự sụt giảm. Trước đó, kết thúc năm 2021, Casa của VietinBank: 19,9%; Sacombank: 22,6%: BIDV: 19,4%; TPBank: 23,3%; VPBank: 22,3%.
Nhưng nhìn chung, so với khối ngân hàng cổ phần tư nhân thì các ngân hàng quốc doanh như: Vietcombank, VietinBank, BIDV duy trì Casa khá ổn định trong năm qua, số dư Casa cuối năm 2022 tăng so với cuối năm 2021. Kết quả này có được phần lớn nhờ việc đẩy mạnh đầu tư cho ngân hàng số và miễn phí dịch vụ.
Thêm vào đó, uy tín thương hiệu của ngân hàng có vốn sở hữu của Nhà nước cũng giúp những nhà băng này hấp dẫn người gửi tiền trong năm 2022 đầy biến động.
Kỳ vọng cải thiện sau khi lãi suất giảm nhiệt
Nguyên nhân khiến tỷ lệ Casa giảm là lãi suất huy động liên tục tăng mạnh trong năm 2022. Sau khi Ngân hàng Nhà nước điều chỉnh tăng lãi suất điều hành, nhiều ngân hàng cũng đã thông báo điều chỉnh lãi suất huy động thêm khoảng 1-3% tại nhiều kỳ hạn kể cả các ngân hàng quốc doanh và điều này khiến Casa giảm mạnh.
Theo lý giải của lãnh đạo Techcombank, bối cảnh môi trường lãi suất cao trên toàn cầu, thanh khoản hệ thống bớt dồi dào và tâm lý tiêu cực về thị trường bất động sản và trái phiếu đã góp phần khiến số dư Casa sụt giảm, do khách hàng có xu hướng giảm nắm giữ tiền mặt để đầu tư hay chi tiêu và tăng mở tài khoản tiết kiệm.
Thực tế cũng cho thấy, tỷ lệ Casa của ngân hàng đã giảm mạnh qua các quý trong năm 2022, từ mức 50,5% hồi đầu năm, xuống còn 47,5% trong quý II và 46,5% trong quý IV/2022. Lãnh đạo các nhà băng cũng cho biết, khi thanh khoản không dồi dào, lãi suất tăng khiến cho huy động có kỳ hạn tăng lên thì Casa ắt hẳn giảm.
Thế nhưng mặt bằng lãi suất được dự báo sẽ đạt đỉnh giữa năm nay nên sẽ gây khó khăn trong việc huy động vốn của ngân hàng năm 2023, bài toán kiểm soát chi phí vốn, cải thiện tỷ lệ Casa sẽ là bài toán khó với, bởi nền lãi suất vẫn ở mức cao khiến người dân có xu hướng ưu tiên gửi tiết kiệm có kỳ hạn để hưởng lãi.
Chứng khoán Yuanta dự báo, tăng trưởng tiền gửi Casa sẽ vẫn ở mức thấp trong nửa đầu năm 2023 do lãi suất tiền gửi có kỳ hạn ở mức cao và điều kiện thanh khoản hạn hẹp trong thời gian tới. Tuy nhiên, theo nhận định của Yuanta, tỷ lệ Casa của ngành ngân hàng có thể sẽ được cải thiện hơn trong nửa cuối năm khi lãi suất hạ nhiệt.
Tương tự, Chứng khoán Vietcombank (VCBS) cũng đưa ra đánh giá rằng, lãi suất điều hành có thể không tăng thêm trong năm 2023 và mặt bằng lãi suất kỳ vọng sau khi đạt đỉnh trong nửa đầu 2023 sẽ đi ngang và dần hạ nhiệt nửa cuối năm 2023.
Cập nhật mới nhất biểu lãi suất tiền gửi tiết kiệm tháng 2/2023 của các ngân hàng thương mại cho thấy cuộc đua lãi suất đã không còn nóng như trước Tết. Hiện chỉ còn 2 ngân hàng huy động lãi suất trên 9,5%/năm.
Cụ thể, NCB, SCB đang là 2 ngân hàng niêm yết lãi suất huy động cao nhất hệ thống với lãi suất tiền gửi trực tuyến kỳ hạn 12 tháng là 9,95 và 9,7%/năm; trong khi lãi suất tiền gửi tại quầy cho cùng kỳ hạn tại 2 ngân hàng này lần lượt là 9,15 và 9,2%/năm.
Còn tại một số ngân hàng như: SaigonBank, GPBank; OceanBank áp dụng lãi suất huy động cao nhất còn từ 9,5 - 9,8%/năm. SeABank lãi suất cao nhất tại quầy còn giảm đến 1%/năm, từ mức 9,2%/năm xuống 8,2%/năm.
Hay ở Techcombank, Sacombank cũng niêm yết lãi suất tiền gửi tiết kiệm giảm từ 0,05 - 0,5%/năm so với đầu tháng 1/2023 cho một số kỳ hạn.