Phân giao, triển khai các dự án rất chậm

Tiếp tục chương trình Phiên họp thứ 20, ngày 13/2, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét việc giao danh mục và mức vốn cho nhiệm vụ, dự án thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội (đợt 2).

Trình bày báo cáo về nội dung này, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, tại Kỳ họp bất thường lần thứ nhất, Quốc hội khóa XV, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 43 về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội.

Ngoài 169 dự án đã được Thủ tướng Chính phủ thông báo vốn nhưng chưa được phân bổ, trong tổng số 94 dự án đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến để Thủ tướng Chính phủ giao kế hoạch vốn của Chương trình, Bộ Giao thông vận tải và 10 địa phương đề xuất điều chỉnh giảm 8.528 tỷ đồng kế hoạch vốn đã giao cho Bộ Giao thông vận tải thực hiện 4 dự án quan trọng quốc gia, đường cao tốc để điều chuyển tương ứng cho 10 địa phương thực hiện các dự án thành phần thuộc 4 dự án nêu trên.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đến nay, Bộ Giao thông vận tải và 10 địa phương đã thống nhất và đề xuất Chính phủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội phân bổ chi tiết kế hoạch vốn của Chương trình cho từng dự án thành phần của 4 dự án cao tốc được phân cấp.

Căn cứ Nghị quyết số 43 của Quốc hội, Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội: Thông qua nguyên tắc, tiêu chí về phân bổ, bố trí vốn cho danh mục các nhiệm vụ, dự án thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội tại mục 4 nêu trên;

Cho ý kiến về 129 dự án thuộc Chương trình với số vốn dự kiến hơn 14.710 tỷ đồng đã đủ thủ tục đầu tư theo quy định, đủ điều kiện giao kế hoạch vốn.

Chính phủ cũng đề nghị UBTVQH cho ý kiến điều chỉnh giảm 8.528 tỷ đồng kế hoạch vốn của Chương trình đã được Thủ tướng Chính phủ giao cho Bộ Giao thông vận tải thực hiện 4 dự án quan trọng quốc gia, đường cao tốc để điều chỉnh tăng tương ứng cho 10 địa phương thực hiện các dự án thành phần đã được Thủ tướng Chính phủ phân cấp.

Trên cơ sở đó, 10 địa phương thực hiện giao chi tiết kế hoạch vốn đầu tư công của Chương trình năm 2023 cho từng dự án thành phần do mình quản lý.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, việc phân giao và triển khai các dự án thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế xã hội là rất chậm. Trong đó có nhiều nguyên nhân, tuy nhiên, tập trung vào 3 nguyên nhân chính.

Theo đó, thứ nhất là phải thực hiện đúng Nghị quyết 43 về nguyên tắc, tiêu chí; thứ 2 phải thực hiện đúng thủ tục, trình tự theo quy định của Luật Đầu tư công, những vấn đề đó sẽ làm mất thêm thời gian. Cùng với đó là các đề xuất của một số bộ, ngành và địa phương không sát thực tiễn.

Trong khi đó, Chính phủ đã có khoảng 17 Nghị quyết và Công điện, Bộ Kế hoạch và Đầu tư thì có khoảng 23 văn bản đôn đốc, nhắc nhở nhưng không làm được, không triển khai được, không triển khai được thì không giao được.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng khẳng định, những dự án triển khai cũng như được giao vào đợt 1 hay các đợt sắp tới sẽ luôn luôn được thực hiện thận trọng, nghiêm túc, Chính phủ sẽ phải chịu trách nhiệm về vấn đề này, đảm bảo đúng nguyên tắc, tiêu chí, thủ tục và trình tự. Đúng và đủ thì Chính phủ mới trình chứ không trình sai và khác với Nghị quyết 43.

Đối với những dự án kéo dài sang năm 2024 và 2025, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, hiện nay chỉ cho phép Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội đến năm 2022 và năm 2023 nhưng lại cho phép sử dụng nhiều nguồn vốn hỗn hợp để cùng thực hiện một dự án. Các dự án này lại theo phân theo nhóm A, nhóm B, nhóm C nên mới kéo dài, và thẩm quyền phê duyệt các dự án này là của địa phương.

Hoàn thành giải ngân vốn trong năm 2023

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Phú Cường cho biết, Ủy ban Tài chính - Ngân sách cho rằng, việc Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về tiếp tục phân bổ số vốn còn lại của Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội còn lại là đúng theo thẩm quyền tại Nghị quyết số 43.

Về nguyên tắc, tiêu chí phân bổ vốn cho danh mục các nhiệm vụ, dự án thuộc Chương trình, Uỷ ban Tài chính - Ngân sách cho rằng, cần giữ nguyên tắc và tiêu chí phân bổ vốn cho các nhiệm vụ, dự án (đợt 2) theo đúng quy định tại Nghị quyết 43.

Đồng thời, đề nghị Chính phủ chỉ đạo làm rõ nguyên nhân chậm trễ tiến độ trình UBTVQH danh mục nhiệm vụ, dự án thuộc Chương trình; làm rõ các giải pháp thúc đẩy tiến độ thực hiện Nghị quyết 43 và khả năng phân bổ triển khai thực hiện và hoàn thành giải ngân vốn trong năm 2023 theo yêu cầu của Nghị quyết 43.

Qua rà soát, Ủy ban Tài chính - Ngân sách cơ bản nhất trí với đề xuất của Chính phủ, đối với danh mục dự án đã đủ thủ tục đầu tư.

Tuy nhiên, Ủy ban Tài chính - Ngân sách đề nghị rà soát kỹ về thời hạn hoàn thành các dự án. Đồng thời, chỉ đạo các Bộ, cơ quan trung ương, địa phương thực hiện các nhiệm vụ, dự án đúng thời hạn theo Nghị quyết 43;

Đối với các dự án có sử dụng vốn ngân sách địa phương, yêu cầu các địa phương thực hiện đúng cam kết; có chế tài xử lý đối với địa phương không thực hiện đúng cam kết, không bố trí đủ vốn để các dự án hoàn thành trong năm 2023 để đảm bảo yêu cầu của Nghị quyết 43.

Đối với số vốn còn lại chưa đủ thủ tục đầu tư, đa số ý kiến Ủy ban Tài chính - Ngân sách đề nghị Chính phủ chỉ đạo khẩn trương hoàn thiện thủ tục đầu tư báo cáo UBTVQH cho ý kiến trước ngày 31/3/2023 theo quy định tại Khoản 10 Điều 2 Nghị quyết số 69 về dự toán ngân sách Nhà nước năm 2023. Hết thời hạn trên, số vốn còn lại của Chương trình không tiếp tục phân bổ.

Ủy ban Tài chính - Ngân sách cũng thống nhất cho phép điều chỉnh kế hoạch vốn của Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội đã được Thủ tướng Chính phủ giao cho Bộ Giao thông vận tải để điều chỉnh tăng tương ứng cho 10 địa phương thực hiện 4 dự án đường cao tốc.