Như Thanh Niên đưa tin, Cơ quan CSĐT Bộ Công an vừa ra quyết định khởi tố, bắt tạm giam bị can Nguyễn Đức Thái (cựu Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH MTV Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam - gọi tắt là NXB Giáo dục Việt Nam), Nguyễn Thị Thanh Thủy (cựu Trưởng ban Kế hoạch Marketing NXB Giáo dục Việt Nam), về tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ.

2 bị can khác cũng bị bắt để điều tra tội vi phạm quy định đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng, gồm: Đinh Quốc Khánh (cựu Phó trưởng ban Kế hoạch Marketing NXB Giáo dục Việt Nam) và Tô Mỹ Ngọc (Chủ tịch HĐTV Công ty cổ phần giấy Phùng Vĩnh Hưng).

BỘ CÔNG AN

Theo cơ quan công an, ông Thái đã lợi dụng chức vụ quyền hạn được giao trong việc mua sắm giấy in phục vụ in ấn sách giáo dục, cùng bà Thủy và ông Khánh thông đồng với bà Ngọc để thực hiện hành vi vi phạm quy định của pháp luật về bảo đảm công bằng, minh bạch trong hoạt động đấu thầu cung cấp giấy in, gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng tài sản Nhà nước.

"Sau khi trúng thầu, ông Thái, bà Thủy được nhận lợi ích vật chất từ bà Ngọc", Cơ quan CSĐT Bộ Công an thông tin.

Liên quan đến vụ án này, trước đó, trong kết luận thanh tra công tác quản lý nhà nước về GD-ĐT, Thanh tra Chính phủ đã "điểm mặt" hàng loạt sai phạm của NXB Giáo dục Việt Nam liên quan đến công tác đấu thầu, mua sắm giấy in.

Bất thường trong đấu thầu, chênh lệch cả trăm tỉ đồng

Theo Thanh tra Chính phủ, trong giai đoạn thanh tra từ năm 2014 - 2018, việc xác định nhu cầu sản xuất của NXB Giáo dục Việt Nam không sát thực tế, do đó lượng hàng tồn kho lớn (chủ yếu là giấy in), làm tăng chi phí lãi vay, dẫn đến giảm hiệu quả sử dụng vốn.

Từ tháng 8.2017 trở về trước, NXB Giáo dục Việt Nam chưa ban hành quy định về lựa chọn nhà thầu in sách giáo khoa, cung cấp vật tư, giấy in... để áp dụng thống nhất trong doanh nghiệp bảo đảm mục tiêu công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế.

Cùng với đó, NXB Giáo dục Việt Nam sử dụng giấy in định lượng thấp, thấp hơn định lượng giấy in sách thường theo Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 8694:2011.

Đặc biệt, từ trước năm 2014 và trong giai đoạn từ 2014 - 2019, NXB Giáo dục Việt Nam chỉ thu thập báo giá của một số ít nhà thầu cung cấp giấy in, chỉ có 2 - 3 đơn vị được NXB Giáo dục Việt Nam lựa chọn cung cấp giấy in sách giáo khoa trong một năm, lặp đi lặp lại trong nhiều năm.

Riêng giai đoạn 2014 - 2019, Công ty cổ phần giấy Phùng Vĩnh Hưng được lựa chọn cung cấp chiếm 83,1% số lượng giấy của NXB Giáo dục Việt Nam (tương ứng hơn 1.890 tỉ đồng). Cơ quan thanh tra kiểm tra xác suất một số hợp đồng cung cấp giấy in của công ty này cho NXB Giáo dục Việt Nam (1/3 tổng lượng giấy in đã cung cấp, tương ứng hơn 528 tỉ đồng) thì phát hiện giá giấy in công ty bán cho NXB Giáo dục Việt Nam cao bình quân gấp khoảng 1,7 lần giá công ty nhập khẩu trực tiếp (tương ứng số tiền chênh lệch khoảng 210 tỉ đồng).

"Những nội dung nêu trên cho thấy việc lựa chọn nhà thầu cung cấp giấy in để sản xuất sách giáo khoa theo phương thức chào hàng cạnh tranh của NXB Giáo dục Việt Nam có nhiều điểm bất thường, chưa bảo đảm công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế", Thanh tra Chính phủ nhận định, đồng thời chuyển thông tin sang Bộ Công an để xem xét, xử lý theo thẩm quyền.

BỘ CÔNG AN

Có dấu hiệu "lợi ích nhóm" giữa Bộ GD-ĐT và NXB Giáo dục Việt Nam

Cũng tại cuộc thanh tra kể trên, một vụ việc khác được Thanh tra Chính phủ chuyển thông tin sang Bộ Công an là việc hướng dẫn sử dụng sách bài tập, sách tham khảo có dấu hiệu "lợi ích nhóm" giữa Bộ GD-ĐT là cơ quan quản lý nhà nước và NXB Giáo dục Việt Nam trong việc in ấn, phát hành sách bài tập.

Theo Thanh tra Chính phủ, ngày 11.4.2013, Bộ GD-ĐT ban hành văn bản số 2372 về việc sử dụng sách, tài liệu tham khảo trong trường phổ thông, có nội dung hướng dẫn: "sách bài tập do NXB Giáo dục Việt Nam tổ chức biên soạn dựa theo sách giáo khoa, được Bộ GD-ĐT thẩm định, cho phép xuất bản, in và phát hành".

Thực tế, công tác tổ chức biên soạn, biên tập, xuất bản, in ấn và tổng phát hành các loại sách bài tập, sách tham khảo thuộc chức năng, nhiệm vụ của NXB Giáo dục Việt Nam (là đơn vị thống lĩnh thị trường, độc quyền tổ chức biên soạn, biên tập, xuất bản, in và phát hành sách bài tập).

Vì thế, việc nêu "sách bài tập được Bộ GD-ĐT thẩm định, cho phép xuất bản, in và phát hành" tại văn bản trên là không đúng chức năng, nhiệm vụ của Bộ GD-ĐT.

Đến tháng 7.2014, Bộ GD-ĐT ban hành Thông tư số 21/2014 quy định về quản lý và sử dụng xuất bản phẩm tham khảo trong các cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông và giáo dục thường xuyên, nhưng không kịp thời ban hành văn bản về việc dừng sử dụng văn bản số 2372.

Điều này đã gây nhầm lẫn cho học sinh, phụ huynh và xã hội, hiểu rằng sách bài tập được NXB Giáo dục Việt Nam xuất bản cũng là tài liệu bắt buộc phải mua kèm theo sách giáo khoa, dẫn đến thực tiễn hầu hết gia đình học sinh khi mua sách giáo khoa đều mua sách bài tập kèm theo do NXB Giáo dục Việt Nam phát hành.