Vào một buổi sáng thường ngày, Vinnie Lauria đi qua những con đường chật hẹp, tắc nghẽn của thành phố Hồ Chí Minh để đưa cậu con trai đến trường bằng xe máy. Anh ăn mặc rất giản dị với áo sơ mi in hình, quần đùi trắng và buộc tóc đuôi ngựa. Anh cho rằng, nếu vẫn còn sinh sống ở Thung lũng Silicon, việc di chuyển của anh sẽ không “hối hả” thế này.

Vinnie Lauria là một người Mỹ và cũng là người đồng sáng lập của Golden Gate Ventures. Anh đã chuyển đến thành phố Hồ Chí Minh vào năm 2022 sau thời gian trước đó làm việc ở Singapore và San Francisco. Lauria đã gia nhập mạng lưới những nhà đầu tư nước ngoài tin rằng Việt Nam sẽ trở thành một “thánh địa” mới cho các công ty khởi nghiệp.

“Đông Nam Á sẽ trở thành động lực tăng trưởng toàn cầu trong 10 năm tới và Việt Nam sẽ là trung tâm”, Lauria nói. Đối với một số người phương Tây, Việt Nam in sâu trong mắt họ là một quốc gia còn gặp nhiều khó khăn hay là nơi Nike đặt nhà máy sản xuất giày. Nhưng ngày nay, có rất nhiều người chọn Việt Nam và chuyển đến thành phố Hồ Chí Minh để bắt đầu đầu tư vào các công ty khởi nghiệp trong nhiều lĩnh vực đa dạng.

Theo báo cáo được công bố vào tháng 7/2022 của KPMG International Ltd. và HSBC Holdings Plc, số lượng công ty khởi nghiệp (startup) ở Việt Nam đã tăng gần gấp đôi kể từ khi bắt đầu xảy ra đại dịch cho đến giữa năm 2022. Một số nhà đầu tư lớn nhất thế giới, bao gồm Sequoia Capital, Warburg Pincus LLC và Alibaba Group Holding Ltd., cũng đã rót vốn cho nhiều công ty khởi nghiệp tiềm năng tại Việt Nam.

Theo báo cáo tổng hợp từ Google, Temasek Holdings Pte. và Bain & Co, vào năm 2021, Việt Nam đã thu về kỷ lục 2,6 tỷ USD vốn đầu tư mạo hiểm thông qua 233 giao dịch tư nhân, tăng từ mức 700 triệu USD nhờ 140 giao dịch một năm trước đó. Do Ventures cũng cho biết các công ty địa phương đang cạnh tranh với các công ty cùng ngành ở Đông Nam Á.

Và các quan chức muốn nhiều hơn nữa. Đến năm 2030, họ đặt mục tiêu biến thành phố Hồ Chí Minh trở thành một thỏi nam châm thu hút vốn đầu tư công nghệ và định hướng phát triển là một nền kinh tế kỹ thuật số chiếm 40% tổng sản phẩm quốc nội của thành phố.

Tháng trước, chính phủ Việt Nam đã yêu cầu các quan chức thành phố ưu tiên thu hút đầu tư nước ngoài vào các dự án công nghệ cao, đồng thời đưa ra các ưu đãi đa dạng để thu hút nhân tài toàn cầu và các công ty quốc tế tới để thành lập các trung tâm nghiên cứu đổi mới.

Kế hoạch này đã thu được một số kết quả. Ví dụ, nhà phát triển trò chơi VNG Corp., startup kỳ lân đầu tiên của Việt Nam, dự kiến sẽ được niêm yết tại Mỹ trong những tháng tới.

Vốn đầu tư tiềm năng đang chảy vào Việt Nam. Ví dụ, trong những tuần gần đây, công ty khởi nghiệp ngành nông nghiệp và phần mềm thanh toán tiền lương mới nhận được hàng triệu USD tài trợ.

Vì vậy một số người trong ngành cho biết thành phố Hồ Chí Minh có những yếu tố cần thiết để tạo nên một “Thung lũng Silicon” tiếp theo: một hệ thống giáo dục khoa học và toán học “nặng đô”, một ngành công nghiệp gia công phần mềm có tuổi đời hàng thập kỷ giúp tạo ra vô số kỹ sư tài năng cũng như chính sách mở rộng kinh tế của Việt Nam.

Bà Vy Lê, nhà đồng sáng lập của Do Ventures, cho biết một thập kỷ trước, các nhà đầu tư có thể dành tới 6 tháng để cân nhắc một khoản đầu tư. “Bây giờ, nếu chúng tôi không đưa ra quyết định trong vòng một hoặc hai tháng, các quỹ khác chắc chắn sẽ vào chốt thương vụ ngay", bà nói thêm.

Dù vậy, con đường phía trước sẽ không hề dễ dàng. Kinh tế toàn cầu đang đối mặt với nguy cơ suy thoái, nền kinh tế địa phương cũng đang chịu áp lực như khủng hoảng bất động sản, đơn đặt hàng nhà máy sụt giảm, khiến những thách thức càng thêm nhiều.

Bên cạnh đó, lĩnh vực khởi nghiệp non trẻ của Việt Nam đã được hình thành trong nhiều năm. Vào năm 2013, sự ra mắt của Flappy Bird được ca ngợi là một hiện tượng game có khả năng thúc đẩy sức mạnh khởi nghiệp của đất nước. Mặc dù trò chơi đó sau đó đã bị gỡ bỏ, nhưng nó đã mở đường cho một thế hệ công ty mới như nhà cung cấp dịch vụ thanh toán di động VNPay. ADB cho rằng công ty này đã trở thành kỳ lân thứ hai của Việt Nam vào năm 2020.

Tuy nhiên, vì một số quy định chặt chẽ nên việc ra mắt các công ty khởi nghiệp có đôi chút khó khăn. Nhưng điều đó không ngăn cản những nhà đầu tư nước ngoài như Lauria tham gia hệ sinh thái startup Việt. Anh quyết định “dấn thân” sau khi chứng kiến tốc độ tăng trưởng bình quân đầu người “phi thường” của Việt Nam trong thập kỷ qua. Lauria đang đầu tư vào các công ty khởi nghiệp tại Việt Nam từ năm 2014 và mở văn phòng ở cả Thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội vào năm ngoái.

Nguyen Nguyen, người điều hành một công ty trí tuệ nhân tạo do Sequoia hậu thuẫn nói rằng, trong các công ty khởi nghiệp tại Việt Nam hiện nay, số công dân tu nghiệp nước ngoài đang có xu hướng trở về quê hương và được các công ty khởi nghiệp săn đón.

Chính bản thân anh cũng đã về Việt Nam lập nghiệp sau khi lấy bằng tiến sĩ kinh tế tại Đại học Rice ở Texas, Mỹ. Anh cũng nói thêm, khoảng hai phần ba nhân viên của anh tại công ty khởi nghiệp Trusting Social đều có ít nhất một bằng thạc sĩ ở nước ngoài.

Lê Hồng Minh, nhà đồng sáng lập VNG cũng nói rằng ở Việt Nam hiện nay, tỷ lệ sử dụng điện thoại thông minh, internet tăng cao, dân số trẻ và tầng lớp trung lưu đã nhiều hơn trước. Việt Nam đang rất khác.

Bình Trần, người đồng sáng lập Ascend Vietnam Ventures, đã trở về Việt Nam từ Bay Area, California cùng gia đình vào năm 2020, cho biết: “Việt Nam ngày nay đã vượt xa những gì có trong tưởng tượng của những người nước ngoài. Nơi này là một thị trường rất dễ tiếp cận và ngôn ngữ không phải là rào cản lớn. Bạn sẽ thấy rất nhiều tài năng trẻ khao khát tham gia khởi nghiệp tại Việt Nam”.

Tham khảo: Bloomberg