Theo công ty tư vấn quản trị toàn cầu McKinsey, đến năm 2026, công suất điện từ các nguồn năng lượng tái tạo sẽ tăng 80% so với năm 2020 và đến năm 2035, năng lượng sạch sẽ chiếm gần 2/3 lượng điện thế giới. Có thể thấy xu hướng chuyển dịch rất nhanh về năng lượng trên toàn cầu và Việt Nam cũng không ngoại lệ.

Phóng viên VTV đã có cuộc phỏng vấn độc quyền với ông Dan Esty - Giáo sư tại Đại học Yale, cựu Ủy viên Bộ Năng lượng và Bảo vệ môi trường bang Connecticut, Mỹ. Ông Dan Esty là một nhân vật có sức ảnh hưởng bởi những tư duy mới mẻ về hoạch định chính sách năng lượng và môi trường, người thành lập ngân hàng xanh đầu tiên tại bang Connecticut, Mỹ và là tác giả của tác phẩm về năng lượng và bảo vệ môi trường được Tạp chí Financial Times vinh danh là cuốn sách của năm.

Thưa ông Dan Esty, ông đánh giá như thế nào về thị trường năng lượng thế giới thời điểm này, đặc biệt là về năng lượng tái tạo.

Ông Dan Esty: Chúng ta đang thấy một sự chuyển dịch rất nhanh về năng lượng trên toàn cầu, kể cả ở những nước đang phát triển từ nhiên liệu hoá thạch chuyển sang năng lượng gió, mặt trời, địa nhiệt hay thuỷ điện. Động lực chính là những nguồn năng lượng này không phát thải khí nhà kính khi các nước, trong đó có Việt Nam đặt mục tiêu đưa phát thải ròng về 0 vào năm 2050.

Tôi có một câu chuyện thế này, phóng viên thường trú tại Saudi Arabia của chúng tôi kể rằng tại đây có nhiều luồng ý kiến cho rằng không thể nào thay thế hoàn toàn năng lượng truyền thống bằng năng lượng tái tạo mà thay vào đó là khiến chúng bổ trợ lẫn nhau. Ông có đồng tình với quan điểm này không?

Ông Dan Esty: Một số nước ở Trung Đông nơi có những mỏ dầu lớn họ muốn chúng ta tin rằng tương lai về năng lượng xanh còn rất xa vời nhưng tôi nghĩ nó đang đến rất nhanh. 10 năm tới vẫn sẽ còn năng lượng hoá thạch, nhưng 10 năm sau đó nữa sẽ chỉ chiếm một phần rất nhỏ.

Thế giới đang thay đổi nhanh một cách đáng ngạc nhiên, hướng về một tương lai hoàn toàn là năng lượng tái tạo. Đến năm 2040, sẽ có rất nhiều nguồn năng lượng sạch sẵn sàng với mức chi phí rẻ hơn rất nhiều.

Ông Dan Esty - Giáo sư tại Đại học Yale, cựu Ủy viên Bộ Năng lượng và Bảo vệ môi trường bang Connecticut, Mỹ.

Theo số liệu tôi có, tháng 1 năm nay, năng lượng tái tạo của Việt Nam đạt 2,98 tỷ kWh, chiếm khoảng 16% toàn hệ thống. Vậy ông đánh giá như thế nào về tình hình hiện tại và tiềm năng phát triển năng lượng sạch tại Việt Nam?

Ông Dan Esty: Con số vừa rồi tôi thấy khá ấn tượng đấy. Việt Nam có tiềm năng lớn để khai thác năng lượng sạch, từ năng lượng mặt trời, năng lượng gió đến thuỷ điện. Các bạn ở một vị thế rất tốt để có thể dẫn đầu làn sóng chuyển đổi năng lượng sạch ở châu Á, hướng đến giảm sâu phát thải carbon, loại bỏ năng lượng hoá thạch, tạo nền tảng mới cho năng lượng xanh và lấy đó làm nền tảng cho sự phát triển kinh tế bền vững trong những năm tới.

Tôi được biết ông là tác giả của cuốn sách Một hành tinh tốt đẹp hơn: 40 ý tưởng lớn cho một tương lai bền vững. Đây là tác phẩm được Tạp chí Financial times vinh danh "cuốn sách của năm". Ông có thể chia sẻ về một vài ý tưởng thú vị trong cuốn sách này được không?

Ông Dan Esty: Cải tiến là một từ khoá quan trọng trong hành trình đến với năng lượng sạch. Cải tiến công nghệ và chào đón những dự án mang công nghệ mới tới đất nước các bạn. Cải tiến về chính sách từ Chính phủ, cải tiến động lực phát triển cho doanh nghiệp và cải tiến cả tư duy của xã hội, làm thế nào để tất cả cùng đồng lòng bước vào tiến trình này. Đây sẽ là một sự chuyển đổi công bằng và toàn diện, không để ai bị bỏ lại ở phía sau.

Sự chuyển dịch này không chỉ mang đến nền tảng vững chắc hơn về năng lượng cho xã hội Việt Nam, mà còn là một nền kinh tế mạnh mẽ hơn với nhiều công việc hơn trong lĩnh vực năng lượng sạch.

Xin cảm ơn ông!

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!