Lính canh không dám đi lại, nhà tù thành "trụ sở" của băng đảng

Tính đến tháng 2/2021, các nhà tù của El Salvador có tổng sức chứa là 30.000 phạm nhân, nhưng thực tế giam giữ gấp 2 lần con số này. Tù nhân ở đây phần lớn là thành viên của các băng đảng khét tiếng, bao gồm 2 tổ chức tội phạm chính ở El Salvador: Mara Salvatrucha-13 và Barrio-18.

Các băng đảng ở đây nguy hiểm đến nỗi chúng được phép... tự điều hành nhà tù. Nhà tù an ninh tối đa Penas Ciudad Barrios ở phía Nam El Salvador đã trở thành "trụ sở" của băng đảng Mara Salvatrucha, nổi tiếng về các vụ buôn ma túy, cướp bóc, hãm hiếp xuyên lục địa.

Các thành viên băng nhóm này còn mở tiệm bánh, cơ sở phục hồi chức năng và thậm chí còn điều hành bệnh viện. Nhiếp ảnh gia Adam Hinton từng tham quan nhà tù cho biết: "Khi bước chân vào nhà tù, bạn thậm chí còn không thấy bóng dáng lính canh đâu. Họ chỉ dám đứng bên ngoài và để mặc các băng đảng tự điều hành cơ sở".

Tuy nhiên, chính sách này làm dấy lên lo ngại nhà tù sẽ củng cố cấu trúc tội phạm hay trở thành trung tâm chỉ huy cho các bè phái. Từ tháng 8/2019, các băng đảng đối địch đã học cách chia sẻ không gian trong nhà tù chứ không còn được quyền kiểm soát hoàn toàn một khu vực nào nữa.

Để cô lập tù nhân, chính phủ đã loại bỏ hoàn toàn việc thăm nom, tù nhân bị giam 24 giờ/ngày trong phòng giam, không được cung cấp xà phòng, giấy vệ sinh và kem đánh răng. Ngoài ra, tố tụng tư pháp bị đình chỉ và tù nhân xếp loại nguy hiểm bị hạn chế đưa đến bệnh viện.

Điều kiện tồi tệ trong tù đã dẫn đến những hệ luy nghiêm trọng về sức khỏe của các tù nhân và gia tăng các báo cáo về tình trạng bạo lực băng đảng hay vi phạm nhân quyền.

Vào ngày 16/6/2016, nhà tù Cojutepeque đã bị đóng cửa vì được biết đến là nhà tù tồi tệ nhất ở đất nước này. Các tù nhân, tất cả đều thuộc băng đảng Barrio 18, được chuyển đến các nhà tù Quezaltepeque và Izalco. Tuy nhiên, theo báo cáo của Văn phòng Tổng chưởng lý về Nhân quyền El Salvador, việc chuyển giao đó đã "làm trầm trọng thêm tình trạng quá tải trong các nhà tù nói trên".

Văn phòng nhân quyền xác nhận rằng cảnh sát đã tịch thu tài sản của 1.282 tù nhân được chuyển đến, cấm họ mang theo quần áo và giày dép, đồng thời buộc họ chỉ được mặc đồ lót. Báo cáo xác nhận rằng các tù nhân phải ngủ trên sàn nhà, vì họ bị cấm dùng đệm hoặc chăn. Trong số những người được chuyển giao có các tù nhân bị nhiễm HIV, bệnh lao và suy thận không được điều trị. Trên thực tế nhiều tù nhân bị nhiễm nấm da nghiêm trọng và dẫn đến lở loét, nhiễm trùng.

Trong 4 tháng đầu tiên, 4 tù nhân đã chết vì không được chăm sóc y tế, một người mắc bệnh viêm phổi và một người bị suy dinh dưỡng. Trong thời gian này, 11 tù nhân đã bị ám sát trong tù do các cuộc thanh trừng nội bộ giữa các băng đảng.

Công tố viên Caballero cho biết: "Các tù nhân đang sống trong những điều kiện dưới con người. Một sự vi phạm hoàn toàn quyền con người và pháp luật".

"Siêu nhà tù" mới của El Salvador

Với nỗ lực trấn áp các băng nhóm tội phạm trong nước và giảm tải cho hệ thống nhà tù hiện đã chật cứng tại quốc gia này, El Salvador vừa mở cửa một trong những nhà tù lớn nhất Mỹ La tinh vào tháng 2 năm nay, với tổng diện tích 166 héc ta và sức chứa lên đến 40.000 tù nhân.

"Siêu nhà tù" tọa lạc ở Tecoluca, cách thủ đô San Salvador 74km, bao gồm 8 tòa nhà làm bằng bê tông cốt thép. Mỗi tòa nhà có 32 phòng giam, mỗi phòng giam rộng khoảng 100 mét vuông, với 80 chiếc giường kim loại cho 100 tù nhân. Ngoài ra, mỗi phòng giam được trang bị 2 bồn rửa và 2 nhà vệ sinh.

Các tù nhân sẽ chỉ được rời khỏi phòng giam để tham gia các phiên điều trần hợp pháp hoặc bị trừng phạt trong một phòng giam cách ly không có cửa sổ và không có ánh sáng.

Bất kỳ ai bước vào khu vực của nhà tù mới sẽ được soi chiếu bằng thiết bị điện tử để phát hiện vũ khí và hàng lậu. 600 binh sĩ và 250 cảnh sát làm nhiệm vụ đảm bảo an ninh suốt ngày đêm, và thiết bị gây nhiễu điện tử sẽ ngăn chặn mọi liên lạc của tù nhân với thế giới bên ngoài.

Tổng thống Nayib Bukele cho biết "siêu nhà tù" mang tên "Trung tâm giam giữ khủng bố" bao gồm 37 tháp canh và 8 khu phòng giam "không thể vượt ngục" sẽ là một công cụ mạnh mẽ trong cuộc chiến chống lại các băng nhóm tội phạm ở nước này.

"Đây sẽ là ngôi nhà mới của các băng đảng tội phạm, nơi chúng sẽ không thể gây hại cho người dân nữa", Tổng thống Nayib Bukele viết trên Twitter.

Theo Theguardian, Telegraph