Số liệu mới nhất từ Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) thuộc WHO cho thấy rõ gánh nặng ngày càng tăng của căn bệnh này, từ 14,1 triệu ca mắc mới và 8,2 triệu ca tử vong trên toàn thế giới vào năm 2012 lên 20 triệu ca mắc mới và 9,7 triệu ca tử vong một thập niên sau đó.

IARC dự đoán sẽ có hơn 35 triệu ca ung thư mới vào năm 2050, tăng 77% so với mức năm 2022 và số ca tử vong sẽ tăng gần gấp đôi so với mức năm 2012 lên hơn 18 triệu.

Theo IARC, việc hút thuốc lá, uống rượu và béo phì là những yếu tố chính dẫn đến tỷ lệ mắc bệnh ung thư ngày càng tăng, bên cạnh đó có cả tình trạng già hóa và tăng trưởng dân số. IARC dự đoán rằng các quốc gia có thu nhập cao sẽ ghi nhận thêm 4,8 triệu ca mắc mới vào năm 2050.

Các quốc gia thu nhập thấp hơn sẽ có tỷ lệ gia tăng số ca mắc mới lớn nhất. Tỷ lệ tử vong do ung thư ở các quốc gia có thu nhập thấp được dự đoán sẽ tăng gần gấp đôi. Ông Freddie Bray, người đứng đầu bộ phận giám sát ung thư của IARC cho biết: “Tác động của sự gia tăng này sẽ không đồng đều ở các quốc gia”.

Theo nghiên cứu của IARC tại 185 quốc gia với 36 loại ung thư, kết quả cho thấy có 10 loại ung thư chiếm đến 2/3 số ca mắc mới và tử vong trên toàn cầu vào năm 2022. Ung thư phổi phổ biến nhất, chiếm 12,4% số ca mắc mới và 18,7% số ca tử vong. Ung thư vú là dạng phổ biến thứ hai, chiếm 11,6% và gây ra gần 7% số ca tử vong. Các loại ung thư khác gây tử vong lớn bao gồm ung thư gan và dạ dày.

Bà Isabelle Soerjomataram tại bộ phận giám sát ung thư của IARC đánh giá sự bất bình đẳng đặc biệt rõ ràng trong bệnh ung thư vú. Bà Isabelle cho biết phụ nữ ở các quốc gia có thu nhập thấp có khả năng được chẩn đoán thấp hơn 50% so với phụ nữ ở các quốc gia có thu nhập cao, khiến họ có nguy cơ tử vong vì bệnh cao hơn nhiều bởi chẩn đoán muộn và không được tiếp cận đầy đủ với phương pháp điều trị chất lượng.

Dữ liệu cho thấy cứ 12 phụ nữ ở các quốc gia có thu nhập cao thì có 1 người được chẩn đoán mắc bệnh ung thư vú trong đời và 1/71 phụ nữ sẽ chết vì căn bệnh này. Ở các nước nghèo hơn, cứ 27 phụ nữ thì chỉ có 1 người được chẩn đoán mắc ung thư vú trong đời, nhưng tỷ lệ tử vong là 1/48. ]

Mặc dù hoàn toàn có thể phòng ngừa được nhưng ung thư cổ tử cung là loại ung thư phổ biến thứ tám trên toàn cầu và là nguyên nhân gây tử vong lớn thứ chín. Đây là loại ung thư phổ biến nhất ở phụ nữ tại 25 quốc gia, nhiều trong số đó là châu Phi cận Sahara.

Trước các số liệu này, bà Cary Adams, người đứng đầu Liên minh Kiểm soát Ung thư Quốc tế, nhận xét: “Mặc dù đã đạt tiến bộ trong phát hiện sớm cũng như điều trị và chăm sóc bệnh nhân ung thư, vẫn có chênh lệch đáng kể về kết quả điều trị, tồn tại không chỉ giữa các khu vực có thu nhập cao và thấp trên thế giới mà còn ở mỗi quốc gia. Có công cụ tạo điều kiện để chính phủ ưu tiên chăm sóc bệnh ung thư và đảm bảo rằng mọi người đều có quyền tiếp cận dịch vụ chất lượng, giá cả phải chăng. Đây không chỉ là vấn đề tài nguyên mà còn là vấn đề ý chí chính trị”.

Bà Panagiota Mitrou cho biết những con số đáng kinh ngạc như vậy gióng lên hồi chuông cảnh báo toàn cầu về bất bình đẳng lớn với tỷ lệ mắc và tử vong do ung thư, tồn tại giữa các quốc gia. Bà kết luận: “Bây giờ là lúc phải xem xét cuộc khủng hoảng toàn cầu này một cách nghiêm túc nếu chúng ta muốn xoay chuyển tình thế”.