Khi nghiên cứu địa điểm cổ Chochkitam ở Petén, Guatemala, các nhà khảo cổ học đã có hai khám phá đáng kinh ngạc. Đầu tiên, những kẻ cướp mộ đã đào hầm vào phần còn lại của một kim tự tháp cổ. Và thứ hai, những kẻ cướp bóc đã bỏ sót một khu vực bên trong căn phòng của kim tự tháp.
Khi các nhà khảo cổ tự mình khai quật căn phòng, họ đã tìm thấy một số kho báu tuyệt đẹp, bao gồm cả chiếc mặt nạ ngọc bích lồng vào nhau dường như từng thuộc về một vị vua Maya.
Nhà thám hiểm Francisco Estrada-Belli nói với National Geographic: “Đó là một cảm giác vô cùng hồi hộp và là một đặc ân”. “Đôi khi chúng tôi gặp may mắn”.
Các nhà nghiên cứu ở Guatemala đã phát hiện ra một ngôi mộ hoàng gia Maya có thể thuộc về một vị vua “chưa được biết đến trước đây”. Chiếc mặt nạ được phát hiện ở một tháp kim tự tháp ở Guatemala đã bị bọn cướp cướp phá.
Việc khám phá mặt nạ ngọc Maya
Theo báo cáo của National Geographic, Estrada-Belli và các đồng nghiệp của ông lần đầu tiên nhận thấy bằng chứng về vụ cướp mộ tại địa điểm Chochkitam vào năm 2021 khi đang nghiên cứu các khảo sát LiDAR. Nhưng bọn cướp đã bỏ qua căn phòng trung tâm trong kim tự tháp cổ mà các nhà khảo cổ đã dày công đào bới.
Estrada-Belli nói với Allthatsinteresting về cuộc đào qua email: “Thật bất ngờ khi chúng tôi đang đào vào một cái hố đã được mở bởi những kẻ cướp bóc và chuẩn bị dừng lại vì lý do an toàn”.
May mắn thay, họ đã không dừng lại. Và bên trong kim tự tháp, các nhà khảo cổ đã phát hiện ra mặt nạ ngọc bích, hộp sọ người, răng và các mảnh xương, một chiếc hộp giống quan tài và các đồ tế lễ bao gồm một chiếc nồi và vỏ hàu. Điều thú vị là các nhà khảo cổ đã có “ngạc nhiên và niềm hạnh phúc thứ hai” khi họ phát hiện ra rằng một số xương dài có hình chạm khắc.
Địa điểm khảo cổ, được gọi là Chochkitam , nằm trong khu rừng nhiệt đới rậm rạp Petén , một vùng phía bắc Guatemala. Các nhà nghiên cứu đã biết về khu vực này khoảng 100 năm nhưng chưa có cuộc khai quật chính thức nào diễn ra cho đến gần đây. Những kẻ cướp bóc đã đánh cắp nhiều hiện vật tại địa điểm này. Các nhà khảo cổ đã tìm thấy rất nhiều đồ vật trong tháp kim tự tháp cùng với mặt nạ ngọc quý, bao gồm xương, hộp sọ người và vỏ hà lớn.
Được biết đến với cái tên tesserae, loại ngọc bích được sử dụng làm mặt nạ này cũng đã được ghi nhận tại các địa điểm Maya cổ đại khác, nơi nó được sử dụng để tạo thành mặt nạ khảm cho lễ chôn cất hoàng gia. Những chiếc mặt nạ này thường mô tả các vị thần hoặc tổ tiên.
Các nhà khảo cổ đã phát hiện ra một hình chạm khắc trên một trong những bộ xương cho thấy người cai trị bị chôn đang nâng đầu của một vị thần Maya – người trông giống như chiếc mặt nạ ngọc bích.
Vậy ai là hoàng gia được chôn cất tại Chochkitam?
Lịch sử đen tối của một vị vua Maya
National Geographic báo cáo rằng các chuyên gia đã có thể giải mã các hình chạm khắc và chữ tượng hình khác được tìm thấy trên các mảnh xương dường như đánh vần tên của nhà vua: Itzam Kokaj Bahlam. Rõ ràng anh ta có liên quan đến vị thần bão Maya Yax Wayaab Chahk G1, tên được dịch là “thần mưa phù thủy đầu tiên”.
Dựa trên việc xác định niên đại bằng carbon phóng xạ của ngôi mộ, các nhà khảo cổ học tin rằng nhà vua trị vì vào năm 350 sau Công Nguyên. Điều này đặt anh ta vào thời kỳ Maya Cổ điển từ năm 250 đến 900 sau Công Nguyên, thời kỳ đỉnh cao và ít được hiểu rõ của nền văn minh này.
Estrada-Belli nói với Allthatsinteresting rằng Chochkitam là một “thành phố Maya cỡ trung bình với các tòa nhà công cộng tương đối khiêm tốn”. Ông giải thích rằng có 10.000 đến 15.000 người sống trong thành phố và 10.000 người khác sống ở khu vực xung quanh.
Nhưng mặc dù lăng mộ của nhà vua chỉ ra rằng ông là một người rất có quyền lực, tuy nhiên các nhà khảo cổ nghi ngờ rằng Itzam Kokaj Bahlam vẫn chỉ là một nhân vật đã phục tùng những người cai trị thậm chí còn có quyền lực hơn.
Francisco Estrada-Belli, nhà khảo cổ học chính của cuộc khai quật, cho biết: “Một khám phá như thế này giống như trúng số độc đắc về mặt thông tin”. “Nó mở ra cánh cửa nhìn vào một thời kỳ mù mờ mà chúng ta có rất ít văn bản viết về nó”.
Estrada-Belli nói với National Geographic: “Mọi thứ gợi ý cho tôi rằng đây là một vị vua Maya, một phần của mạng lưới hoàng gia Maya trong phạm vi ảnh hưởng của Tikal ở Petén và Teotihuacán ở Mexico ngày nay” .
Ông nói thêm: "Không có tuyên bố nào về sự tồn tại của các chư hầu tại địa điểm này. Nhưng nếu bạn đọc ẩn ý thì đó chính là ý nghĩa của nó - đây là những chư hầu, có thể trực tiếp của Tikal và Teotihuacán gián tiếp".
Hiện tại, vẫn còn nhiều điều cần tìm hiểu về Itzam Kokaj Bahlam, Chochkitam và nền văn minh cổ đại từng phát triển mạnh mẽ ở đó. Kim tự tháp có thể mang lại nhiều bí mật cổ xưa hơn, và Estrada-Belli cùng các đồng nghiệp đang mong muốn nghiên cứu xương của ngôi mộ để tìm DNA.
Ông nói với Allthatsinteresting rằng ông ấy và nhóm của mình sẽ tiếp tục khám phá các đường hầm của những kẻ cướp bóc và lập bản đồ các thành phố lân cận bằng LiDAR. Ông nói thêm, chắc chắn có khả năng kim tự tháp chứa nhiều phòng hơn.
Đó là một khả năng hấp dẫn, vì nhiều hiện vật hơn có thể vẽ nên một bức tranh phong phú hơn về cuộc sống của người Maya cổ đại ở Chochkitam.
Tham khảo: Allthatsinteresting; Smithsonianmag