Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang mới của Ukraine là người đã bảo vệ Kiev từ những ngày đầu, phá vỡ kế hoạch của Nga nhằm đánh bại nước này trong vài ngày.
Vị tướng thầm lặng của Ukraine
Ngày 8-2, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ông Syrsky làm người đứng đầu quân đội, cách chức ông Zaluzhny sau nhiều ngày có tin đồn Kiev chuẩn bị có một cuộc cải tổ quân đội lớn trong thời chiến.
Sau khi Nga từ bỏ nỗ lực chiếm thủ đô Ukraine, Zelensky đã trao tặng Syrsky giải Anh hùng Ukraine. Trong sắc lệnh tháng 4-2022, ông Zelensky ca ngợi lòng dũng cảm của ông Syrsky và “đóng góp đáng kể của ông trong việc bảo vệ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine”.
Nửa năm sau đó, ông Syrsky gây thêm một thất bại lớn nữa cho Nga, chỉ huy cuộc phản công chớp nhoáng vào mùa thu năm 2022 của Ukraine ở khu vực đông bắc Kharkov. Cuộc tấn công khiến lực lượng Nga phải rút lui và Kiev giành lại nhiều vùng lãnh thổ.
Bất chấp những thành công đó, ông Syrsky không phải là biểu tượng quốc gia như người tiền nhiệm Zaluzhny, người được người dân trên khắp đất nước ngưỡng mộ và quân đội yêu mến. Theo một khảo sát cuối năm 2023, gần một nửa người ở Ukraine không biết đến ông Syrsky.
Theo Hãng tin AFP, ông Syrsky hiếm khi xuất hiện trên các mặt báo, không giống như ông Zaluzhny hay ông Zelensky, những người trong 2 năm chiến tranh đã nổi tiếng khắp thế giới.
Mặc dù không nổi tiếng so với các quan chức cấp cao khác của Ukraine, ông Syrsky lại hài lòng với những thông tin liên lạc khô khan.
Nhưng nhân viên của ông nói rằng điều này không có nghĩa là ông chỉ bó mình vào bàn làm việc. Ông Syrsky là “một trong số ít chỉ huy cấp cao thường xuyên đến thăm tiền tuyến”, người phát ngôn Illia Yevlash của quân đội Ukraine nói với AFP.
Trong khi đó, quân đội Ukraine thường xuyên đăng tải những thước phim ghi lại cảnh ông mặc đồ chiến đấu, đội mũ bảo hiểm, mặc áo chống đạn và trang bị vũ khí, bắt tay hay cười đùa với các chiến sĩ trong chiến hào.
Tuy nhiên, trang tin tức có ảnh hưởng Ukrainska Pravda tuần này đã đăng một chuyên mục cho thấy Syrsky không quan tâm đến những mất mát. “Ông ấy nổi tiếng là người coi trọng việc hoàn thành công việc hơn là số mạng sống mà ông ấy hy sinh để làm việc đó”, trang này tả về tân lãnh đạo quân đội.
Vị tướng xuất thân từ Liên Xô
Giống như hầu hết các sĩ quan cấp cao cùng thế hệ, ông Syrsky sinh ra ở Xô Viết vào năm 1965 và học tại Học viện Hồng quân ở Matxcơva. Vào những năm 1980, ông được điều động tới Ukraine, khi đó là một phần của Liên Xô.
Nhưng khi Liên Xô sụp đổ, ông vẫn ở Ukraine, theo học tại Đại học Quốc phòng ở Kiev và gia nhập hàng ngũ quân đội Ukraine mới độc lập. Vào những năm 2000, ông là người đứng đầu lữ đoàn cơ giới số 72 của quân đội Ukraine, đóng tại Bila Tserkva, cách Kiev khoảng 100km về phía nam.
Ông được thăng cấp tướng vào năm 2009 và sau đó gia nhập bộ chỉ huy quân sự Ukraine, tham gia phát triển hợp tác với Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây dương (NATO).
Khi Nga sáp nhập Crimea và nổ ra cuộc xung đột ly khai vào năm 2014, ông Syrsky trở thành một trong những chỉ huy hàng đầu của Kiev trong cuộc chiến nhằm ngăn chặn các lực lượng được Nga hậu thuẫn chiếm toàn bộ khu vực phía đông Donbass.
Vào đầu năm 2015, ông điều phối một cuộc rút lui khó khăn khỏi Debaltseve, một ngã ba đường sắt lớn nơi quân Ukraine bị lấn át quân số.
Hai năm sau, ông Syrsky được bổ nhiệm làm chỉ huy toàn bộ hoạt động quân sự của Ukraine ở phía đông, giám sát quân đội trên một chiến tuyến gần như tĩnh lặng cho đến khi Matxcơva tiến hành cuộc tấn công toàn diện từ phía đông, phía bắc và phía nam vào tháng 2-2022.
Giai đoạn quyết định cho Ukraine
Ông Syrsky lên nắm quyền giữa giai đoạn khó khăn của cuộc chiến, nhất là sau cuộc phản công thất bại của Ukraine vào mùa hè năm ngoái. Ngày 9-2, quân đội nước này cho biết đang giao tranh ác liệt với lực lượng Nga ở Avdiivka, thị trấn chiến lược mà Matxcơva đang quyết tâm giành kiểm soát. Kiev nói đã bắn hạ 10 trên 16 máy bay không người lái (drone) của Nga ở khu vực Kharkov.
Ngược lại, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu khẳng định lực lượng nước đã thành công trong hầu hết các khu vực giao tranh ở Ukraine. Ngày 19-2, Nga tuyên bố đã bắn hạ 19 drone của Ukraine vào các vùng lãnh thổ của Nga và khu vực Biển Đen.
Theo Bộ chỉ huy miền đông Ukraine, Nga đã tập hợp đội quân khổng lồ với 500 xe tăng và 40.000 quân tới miền đông Ukraine, hướng vào Kupyansk (thuộc Kharkov).