Tuổi thơ vất vả

Năm 2023, vốn hóa thị trường của gã khổng lồ chip Nvidia từng vượt mốc 1.000 tỷ USD. Kết quả này có được nhờ vào giá cổ phiếu của Nvidia tăng mạnh sau khi công ty công bố kết quả kinh doanh khởi sắc nhờ được hưởng lợi từ sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI).

Theo Bloomberg Billionaires Index, giá trị tài sản ròng của tỷ phú Jensen Huang, người đồng sáng lập kiêm Giám đốc điều hành của Nvidia, đã tăng thêm gần 7 tỷ USD vào tuần trước, lên gần 35 tỷ USD.

Theo báo cáo thường niên năm 2023 của Nvidia, tỷ phú Jensen Huang nắm giữ 86,9 triệu cổ phiếu Nvidia, chiếm khoảng 3,5% tổng vốn cổ phần của công ty. Tính từ đầu năm 2023 đến nay, giá trị tài sản ròng của tỷ phú Jensen Huang đã tăng thêm 21,1 tỷ USD, đưa ông lên vị trí 37 trong danh sách những người giàu nhất thế giới.

Jensen Huang sinh ra ở Đài Loan và lớn lên ở Mỹ, ông có thể được coi là một trường hợp điển hình về khởi nghiệp thành công của người nhập cư. Từ một nhân viên nhà hàng nhỏ, ông đã trở thành người đứng đầu gã khổng lồ chip với giá trị thị trường lên tới hàng nghìn tỷ USD.

Jensen Huang sinh ra ở Đài Bắc năm 1963, khi nhỏ đã sống ở Đài Loan và một thời gian tại Thái Lan. Năm 1973, cha mẹ ông gửi trước các con tới nhà người thân ở Mỹ, sau đó họ mới di cư sang.

Theo hồ sơ của Đại học bang Oregon năm 2017, ông đã giành được thứ hạng cao trong giải thi đấu bóng bàn dành cho thanh thiếu niên toàn quốc khi còn học trung học ở Beaverton. Ngoài ra, ông còn có bằng thạc sĩ kỹ thuật điện của Đại học Stanford.

Jensen Huang đã gặp Lori Mills khi là sinh viên năm thứ nhất của Đại học bang Oregon. 5 năm sau đó họ kết hôn và có 2 con.

"Tôi từ khi còn nhỏ đã yêu thích máy tính, nhưng Đại học bang Oregon đã khiến tôi nhìn thấy điều kỳ diệu đằng sau máy tính!", ông chia sẻ.

Gần đây, tỷ phú Jensen Huang đã tiết lộ trong bài phát biểu tại lễ tốt nghiệp của sinh viên Đại học Đài Loan rằng ông tốt nghiệp đại học năm 1984 và gọi năm đó là năm thích hợp nhất để tốt nghiệp. Cùng năm đó, chiếc máy tính Mac đầu tiên ra đời, mở ra một kỷ nguyên mới của máy tính cá nhân.

Sau khi tốt nghiệp Đại học bang Oregon, ông lần lượt làm việc tại các công ty chip LSI Logic và AMD.

Khởi đầu với công việc bồi bàn

Trước khi quyết định bắt đầu khởi nghiệp cùng với 2 người bạn, Jensen Huang đã làm việc bán thời gian tại một nhà hàng có tên là Danny's Restaurant. Ông từng chia sẻ rằng trải nghiệm này đã ảnh hưởng lớn đến quỹ đạo cuộc đời của ông. Việc làm bồi bàn trong nhà hàng đã giúp ông bớt nhút nhát hơn.

Trước khi trở thành nơi khai sinh ra Nvidia, Nhà hàng Danny's có ý nghĩa rất lớn đối với Jensen Huang. Ông từng nói rằng nếu không có kinh nghiệm làm bồi bàn trong nhà hàng này ông sẽ không trở thành người lãnh đạo như ngày nay.

Trải nghiệm này có ảnh hưởng rất lớn đến quỹ đạo cuộc đời của ông. Jensen Huang vốn là một chàng trai nhút nhát, nhưng việc nhận đơn đặt hàng bánh kếp đã dạy ông cách giao tiếp với người lạ và biết thỏa hiệp trong những tình huống căng thẳng ngoài tầm kiểm soát.

"Tôi là một học sinh giỏi, tôi luôn tập trung học và năng động. Nhưng tôi cũng rất hướng nội và rất nhút nhát. Trải nghiệm duy nhất khiến tôi thoát khỏi chính mình là làm bồi bàn tại nhà hàng Denny's. Mới chỉ nghĩ đến việc trò chuyện với mọi người, tôi đã cảm thấy sợ hãi", ông nhớ lại.

Jensen Huang và 2 người bạn là Chris Malachowsky và Curtis Priem đã quen biết nhau nhiều năm, có thể bổ sung điểm mạnh cho nhau, họ đã cùng nhau khởi nghiệp.

Cả Malachowsky và Priem đều là kỹ sư tại Công ty Sun Microsystems, trong khi Jensen Huang làm việc tại Công ty LSI Logic. Khi có kế hoạch nghỉ việc tại các nơi, họ cân nhắc rằng liệu thành lập một công ty đồ họa có phải là một ý tưởng tốt hay không.

"Chúng tôi đã có một buổi bàn bạc, tưởng tượng xem nó sẽ trở thành công ty thế nào và chúng tôi có thể giúp đỡ thế giới ra sao. Điều đó thật thú vị!", ông kể lại.

Bị gia đình phản đối

Sau đó, 3 người tiếp tục gặp nhau để thảo luận về những con chip chuyên dụng mang lại đồ họa 3D chân thực hơn cho game. Họ thành lập công ty tại Denny's, nhưng chuyển đi trước khi chính thức đổi tên thành Nvidia.

Sau khi chuyển đến nhà của Priem, họ có nhiều sự riêng tư hơn. Nhưng ở đây không có máy lạnh, công ty không có tên, điều duy nhất họ đã xác nhận là muốn vào ngành chip. Hồi đó, card đồ họa được tạo thành từ hai chữ cái, và Priem thích âm "NV", họ bèn đặt tên công ty là Nvision.

Vấn đề là, đã có một số công ty có tên tương tự, trong đó có một công ty sản xuất giấy vệ sinh thân thiện môi trường. Cuối cùng Priem lôi cuốn từ điển tiếng Latinh và tìm thấy từ "Invidia" mang nghĩa ghen tị và cái tên Nvidia ra đời.

Trong những ngày đầu, họ nỗ lực thuyết phục mọi người tin vào tầm nhìn của Nvidia, trong đó có mẹ của Jensen Huang. Ông vẫn nhớ khi thông báo ông và bạn đang thành lập một công ty sản xuất chip mà mọi người sử dụng để chơi game, lời khuyên của bà dành cho ông là: "Sao con không kiếm một công việc đàng hoàng mà làm?"

Họ muốn tạo ra một loại chip tốt hơn và xây dựng một nghề mới xung quanh nó. Trong đó, Malachowsky chịu trách nhiệm thiết kế phần cứng, Priem phát triển phần mềm và Jensen Huang chịu trách nhiệm về kế hoạch kinh doanh.

Huang khi đó ở Denny's để điều tra thị trường, nghiên cứu cạnh tranh, giá chip và tỷ suất lợi nhuận tiềm năng của công ty khởi nghiệp.

"Jensen Huang khi đó đã từ chối gia nhập công ty trừ khi nó có thể đạt doanh số 50 triệu USD/năm", Priem kể lại. Thực tế đã chứng minh ông đã lựa chọn đúng và doanh thu năm ngoái của Nvidia đạt tới 27 tỷ USD.

Đánh cược để thành công

Từ trò chơi điện tử đến ô tô tự lái, điện toán đám mây và giờ là AI, chip Nvidia luôn là tâm điểm của các xu hướng công nghệ chủ đạo. Ngay từ khi thành lập, Jensen Huang đã gọi thị trường chip là thị trường 100 tỷ USD và mọi doanh nghiệp trị giá 1.000 tỷ USD đều bắt đầu với thị trường 100 tỷ USD.

Nvidia không phải là một cái tên quen thuộc như Apple, Microsoft, Alphabet, Amazon, Meta hay Tesla, nhưng chip bán dẫn của Nvidia cung cấp động lực cho các lĩnh vực hấp dẫn nhất của nền kinh tế. Tất cả chip đồ họa GPU tiên tiến cần thiết cho AI gần như đều do Nvidia sản xuất.

Vai trò quan trọng của Nvidia trong sự bùng nổ AI đã khiến giá trị của công ty tăng gấp 3 lần trong năm 2023.Giá trị vốn hóa thị trường của Nvidia lớn hơn giá trị vốn hóa thị trường của nhiều đối thủ cộng lại, và các nhà đầu tư cũng như các nhà phân tích Phố Wall rất vui mừng trước sự tăng vọt của giá cổ phiếu Nvidia.

Sản phẩm thành công đầu tiên của Nvidia là một con chip chuyên dụng, được gọi là đơn nguyên xử lý đồ họa, cung cấp đồ họa chuyển động cường độ cao cho các trò chơi trên máy tính.

Đến năm 2007, nhóm của ông nhận ra rằng chip của Nvidia cũng có thể được sử dụng cho nhiều vấn đề máy tính hơn và đã phát hành một nền tảng phần mềm có tên CUDA cho phép các nhà phát triển phần mềm khác nhau lập trình cho chip của Nvidia. Điều này đã gây ra một cơn sốt mới, bao gồm cả tiền mã hóa.

Sau đó, Jensen Huang nhận ra rằng các phòng thí nghiệm của trường đại học đang sử dụng chip Nvidia trong lĩnh vực AI. Ông nhận ra rằng lĩnh vực này rất thích hợp trong khoa học máy tính và hứa hẹn cung cấp năng lượng cho mọi thứ, từ trợ lý ảo cho đến ô tô tự lái. Chính vì vậy, họ đã phát hành một loạt chip AI và thắng lớn.

Nvidia cũng đang tạo sự khác biệt bằng cách gia công phần mềm sản xuất chip của mình cho các đối tác, một chiến lược rất khác so với chiến lược của Intel. Ngày nay, giá trị vốn hóa thị trường của Intel chỉ khoảng 130 tỷ USD, trong khi của Nvidia là gần 1.000 tỷ USD.

Nhưng Nvidia cũng gặp không ít khó khăn. Năm 1997, Nvidia đứng trước nguy cơ phá sản trước khi tung ra đơn nguyên xử lý đồ họa. Năm 2007, công ty đã giới thiệu một nền tảng điện toán tăng tốc mới, nhưng vì hệ thống này đi trước thời đại nên lợi nhuận bị ảnh hưởng.

Trong cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, giá trị thị trường của Nvidia thậm chí giảm xuống dưới mức 5 tỷ USD.

Nhưng về lâu dài, sự đánh cược của Nvidia đã được đền đáp. Jensen Huang, năm nay 60 tuổi, lớn tuổi hơn Bill Gates người đồng sáng lập Microsoft và người sáng lập Amazon Jeff Bezos, khi họ tuyên bố nghỉ điều hành công ty ở tuổi 52 và 57.

Nhưng có rất ít dấu hiệu cho thấy Jensen Huang đang đi chậm lại. Ông nói trong một cuộc phỏng vấn hồi năm 2021: "Đối với tôi, không có gì thú vị hơn việc tạo ra một công ty tuyệt vời cùng với tất cả bạn bè của mình. Tôi không thể tưởng tượng mình muốn làm gì khác ngoài việc này".