Tờ WSJ mở đầu bài viết nhận định rằng, nhiều thập kỷ sau khi tự động hóa bắt đầu được áp dụng và thay thế một số công việc sản xuất, giờ đây trí tuệ nhân tạo (AI) đang đến và có nguy cơ thay thế vị trí của cả những người có chức vụ cao hơn trong văn phòng các công ty.
Trên thực tế, hiện danh sách sa thải nhân viên văn phòng đang tăng lên gần như hàng ngày, bao gồm cả việc cắt giảm việc làm tại Google, Duolingo và UPS trong những tuần gần đây. Trong khi tổng số việc làm bị mất trực tiếp do AI tạo ra vẫn ở mức thấp, một số công ty kể trên và cả các công ty khác đã gián tiếp cắt giảm nhân lực vì đã có các công nghệ tăng năng suất mới như học máy và các ứng dụng AI khác.
Nhiều giám đốc điều hành và cố vấn quản lý của các công ty cũng đang báo hiệu rằng AI có thể sớm nâng cao tỷ lệ đảm nhiệm công việc văn phòng lớn hơn nhiều. Không giống như các làn sóng công nghệ tự động hóa trước đây, AI tổng quát không chỉ tăng tốc các tác vụ thông thường hoặc đưa ra dự đoán bằng cách nhận dạng các mẫu dữ liệu. Công nghệ này còn có khả năng tạo ra nội dung và tổng hợp các ý tưởng - về bản chất là loại công việc tri thức mà hàng triệu người hiện đang làm đằng sau máy tính.
Đáng nói, các vị trí thay thế bao gồm cả quản lý. Các giám đốc điều hành dự đoán công nghệ phát triển nhanh chóng sẽ cải tiến hoặc thay thế công việc hiện đang được thực hiện ở cấp bậc công ty trong các ngành từ công nghệ đến hóa chất.
Andy Challenger, phó chủ tịch cấp cao của công ty cung cấp việc làm Challenger, Grey & Christmas cho biết: "Làn sóng công nghệ này là một sự thay thế tiềm năng hoặc một sự nâng cao cho nhiều công việc cổ cồn trắng".
Một số việc cắt giảm việc làm đang diễn ra là kết quả trực tiếp của những thay đổi đến từ AI. Các công ty khác đang cắt giảm việc làm để chi nhiều tiền hơn cho sự hứa hẹn của AI và chịu áp lực phải hoạt động hiệu quả hơn. Trong khi đó, các nhà lãnh đạo doanh nghiệp cho rằng AI có thể ảnh hưởng đến số lượng nhân viên trong tương lai theo những cách khác. Tại công ty hóa chất Chemours, các giám đốc điều hành dự đoán họ sẽ không phải tuyển dụng nhiều người trong tương lai.
Giám đốc điều hành Mark E. Newman cho biết: "Khi công ty phát triển, chúng tôi sẽ cần ít nhân viên mới hơn thay vì phải cắt giảm đáng kể".
Theo số liệu của Challenger, kể từ tháng 5 năm ngoái, các công ty đã cắt giảm hơn 4.600 việc làm do AI, đặc biệt là trong lĩnh vực truyền thông và công nghệ. Công ty ước tính tổng số việc cắt giảm việc làm liên quan đến AI có thể cao hơn, vì nhiều công ty chưa liên kết rõ ràng việc cắt giảm với việc áp dụng AI trong các thông báo sa thải.
Trong khi đó, số lượng chuyên gia hiện sử dụng Generative AI trong cuộc sống công việc hàng ngày đang tăng lên. Theo Oliver Wyman Forum, bộ phận nghiên cứu của nhóm tư vấn quản lý Oliver Wyman, gần 2/3 số công nhân cổ cồn trắng cho biết năng suất của họ đã được cải thiện nhờ AI, so với 54% công nhân cổ cồn xanh đã kết hợp AI vào công việc của họ.
Tháng trước, Google đã sa thải hàng trăm nhân viên trong các mảng kinh doanh bao gồm các công cụ phần cứng và phần mềm nội bộ khi hãng này hạn chế chi phí và chuyển nhiều đầu tư hơn vào phát triển AI. Công ty phần mềm học ngôn ngữ Duolingo cho biết họ đã cắt giảm 10% nhân viên và AI sẽ thay thế một số công việc sáng tạo nội dung.
Các công ty ngoài lĩnh vực công nghệ cũng đã bắt tay vào quá trình chuyển đổi AI tương tự. UPS cho biết họ sẽ cắt giảm 12.000 việc làm - chủ yếu là nhân viên quản lý và một số nhân viên hợp đồng - và những vị trí đó khó có khả năng quay trở lại ngay cả khi hoạt động kinh doanh vận chuyển trọn gói phục hồi trở lại. Công ty đã tăng cường sử dụng công nghệ máy học trong các quy trình như xác định mức phí vận chuyển của khách hàng. Kết quả là bộ phận định giá của công ty cần ít người hơn.
Người phát ngôn của UPS là Glenn Zaccara cho biết, việc sử dụng AI tổng hợp và các công nghệ liên quan cũng đang thay đổi một số công việc tại UPS "bằng cách giảm các công việc lặp đi lặp lại và căng thẳng về thể chất".
Quản lý cấp trung sẽ sớm biến mất
Theo dự án nghiên cứu của Oliver Wyman, khi việc áp dụng AI ngày càng phát triển, điều này có khả năng sẽ tái định hình lại các hệ thống phân cấp quản lý. Những người lao động mới vào nghề có thể phải chịu gánh nặng ban đầu vì nhiều công việc của họ được tự động hóa. Đổi lại, công việc ở cấp độ đầu vào trong tương lai sẽ giống vai trò quản lý cấp một hơn.
Theo phân tích, hiệu ứng xếp tầng có thể làm phẳng các tầng quản lý cấp trung, vốn trước đây là nền tảng cho các vai trò lãnh đạo cấp cao.
Hơn một nửa số nhà quản lý cổ cồn trắng cấp cao được khảo sát trong nghiên cứu cho biết họ nghĩ rằng công việc của họ có thể được tự động hóa nhờ AI, so với 43% nhà quản lý cấp trung và 38% nhà quản lý tuyến đầu.
Tuy nhiên, các nhà lãnh đạo doanh nghiệp trên toàn nền kinh tế cho biết họ kỳ vọng công nghệ mới sẽ tăng cường và nâng cao một số vai trò cổ cồn trắng, mang lại cho nhân viên và người quản lý phương tiện để thực hiện những công việc có ý nghĩa hơn - cho cả công ty và sự nghiệp của họ.
Tại Prosus, một tập đoàn đầu tư công nghệ toàn cầu có trụ sở tại Hà Lan, các giám đốc điều hành cho biết điều đó đã xảy ra khi AI tự động hóa nhiều nhiệm vụ hơn của lực lượng lao động.
Euro Beinat, người đứng đầu toàn cầu về khoa học dữ liệu và AI của Prosus cho biết: "Các kỹ sư, nhà phát triển phần mềm… có thể thực hiện công việc nhanh gấp đôi. Một trong những tác dụng phụ là rất nhiều nhân viên trong số này có thể làm được nhiều việc hơn và làm những việc hơi khác so với những gì chúng tôi đã làm trước đây".
Ví dụ, các nhà thiết kế web của Prosus thường yêu cầu các nhà phát triển phần mềm viết mã. Bây giờ họ có thể tự làm điều đó. Trong khi đó các nhà phát triển phần mềm có thể tập trung nhiều hơn vào thiết kế và mã phức tạp. Đó là "sự tăng cường thâm niên", ông nói.
Tại Chemours, một công ty con của DuPont, công ty đã đào tạo gần 1.000 nhân viên văn phòng và phòng thí nghiệm về các ứng dụng AI trong ba năm qua. Do đó, các chuyên gia tài chính từng chuẩn bị một số báo cáo nhất định với nhiều thao tác sao chép và dán giữa các hệ thống và bảng tính giờ đây thực hiện việc đó nhanh hơn nhiều nhờ được đào tạo bằng các công cụ phân tích không cần mã.
Abbott cho biết: "Nhóm tài chính hiện có thể sử dụng thời gian của họ cho các dự án quan trọng khác trong kinh doanh thay vì liên tục chạy các truy vấn hệ thống".
Theo: WSJ