Vào dịp cận Tết Nguyên đán, tại những vùng quê đâu đâu cũng có thể thấy người nông dân bận đến đầu tắt mặt tối. Ví như ở làng đào Nhật Tân, quất Tứ Liên, làng hoa Tây Tựu thì khỏi phải bàn, vì giờ này cũng đã có rất nhiều người đổ về để mua cây hoa trưng ở nhà, cơ quan trong dịp Tết cổ truyền.

Tại "thủ phủ" lá dong lớn nhất miền Bắc cũng không phải ngoại lệ, những ngày này người nông dân cũng đang vô cùng bận rộn để thu hoạch vụ lớn nhất trong năm. Tới thôn Tràng Cát (xã Thanh An, huyện Thanh Oai, Hà Nội) chắc hẳn nhiều người sẽ bất ngờ khi nơi đâu cũng được người dân tận dụng để trồng lá dong, từ ngoài ruộng đến những mảnh vườn kế bên nhà.

Tại thôn Tràng Cát hiện có khoảng 250 hộ đang trồng lá dong phục vụ cho thị trường chủ yếu tại miền Bắc, một số khác được đưa vào Nam hoặc ra những quốc gia lân cận.

Không giống với việc thu hoạch các loại cây khác là đánh cả gốc, thì cây dong chỉ thu hoạch lá, do thổ nhưỡng nơi đây tốt nên những khóm lá luôn mọc rất nhiều và đạt độ cao lên tới 2,5m, điều này khiến những người nông dân khi cắt phải đi vào tận bên trong những ruộng lá tốt um như đi trong những khu rừng.

Là một người làm công việc cắt lá được chủ vườn thuê thu hoạch, mỗi ngày chị Liễu bắt đầu công việc từ sáng sớm đến cuối giờ chiều, chị sẽ phải mặc trang phục áo dài, bịt kín để tránh bị ngứa, khi thu hoạch liên tục phải nhìn lên cao để chọn lựa những loại lá đẹp và đều nhất, phần cuống cũng sẽ được cắt dài khoảng 1 mét để lá có thể tươi được khoảng nửa tháng sau khi thu hoạch.

Trong một "rừng" lá dong, những người dân tại làng Tràng Cát liên tục phân chia công việc, mỗi mẫu ruộng sẽ có khoảng 4 người thu hoạch liên tục, người thì cắt, người thì vận chuyển từng bó lá về nhà để phân loại.

Công việc kéo dài hàng ngày giữa những bụi dong cao vút, chẳng ai nhìn thấy mặt nhau, ngoài những lúc nghỉ ngơi.

Theo anh Nguyễn Kim Điệp - Chủ vườn lá dong chia sẻ: "Vào vụ chính sẽ bắt đầu vào dịp giáp Tết, từ ngày Rằm tháng Chạp là người dân đã thu hoạch lá đến Tết. Dịp này sẽ cắt hết luôn để dịp ra Giêng sẽ ra lá mới, lá dong sau một vụ thu hoạch giống như cây tre sẽ mọc và phát triển thành từng khóm và không phải trồng lại".

Sau khi lá dong được mang về nhà sẽ có người phân loại, thông thường lá dong được chia ra thành 3 loại, tàu lá 25cm là loại 1, tàu lá 20cm là loại 2, còn loại 3 chỉ có 10cm. Để gói một chiếc bánh chưng phải là loại lá có bản to từ 20cm trở lên, còn loại 3 chỉ để gói những loại bánh nhỏ.

Trong những ngày mùa, người dân tại làng Tràng Cát thường sẽ huy động nhiều người để cùng nhau thu hoạch chứ không cần mang đi bán, sẽ có những thương lái đến tận nhà thu mua. Cứ mỗi 100 lá sẽ thành 1 bó có giá khoảng 100.000-120.000 đồng.

Lá dong cũng có rất nhiều loại, từ lá dong rừng đến những lá dong ta được trồng ở ruộng, mỗi loại sẽ có một đặc điểm riêng biệt, nhưng với những chiếc lá dong ta ở thôn Tràng Cát luôn được ông trời ban cho những đặc điểm tốt nhất như lá rất dẻo, khi luộc bánh chưng bánh rất xanh và đẹp nên cho đến nay những chiếc lá dong nơi đây vẫn được mọi người yêu thích và luôn có giá cao.

Theo anh Điệp nhìn những vụ mua thu hoạch nhộn nhịp là thế, nhưng không có nghĩa là năm nào lá dong cắt đến đâu là bán hết đến đó, có năm người dân làm ăn phát đạt, lễ hội trong tháng Giêng diễn ra liên tục thì việc bán lá dong cũng thuận lợi. Còn ngược lại nếu như kinh tế khó khăn, lễ hội ít thì việc bán lá cũng chậm. Qua bao nhiêu năm nay, dẫu vất vả là vậy nhưng người dân nơi đây vẫn luôn giữ một nét đẹp truyền thống chẳng nơi nào có được của một làng quê với công việc trồng lá dong có cả trăm năm lịch sử.

HALEY