Bánh tét ăn với củ cải ngâm nước tương và Cơm rượu

Bữa ăn gia đình ngày thường đã quý, bữa ăn ngày Tết còn quý hơn biết bao, vì đó là mâm Tết của buổi đoàn viên, sum họp mỗi năm chỉ có một lần - những ngày Tết. Mâm Tết chứa đựng tinh hoa của các món ăn truyền thống, gói trọn tấm lòng của người mẹ - qua các món ăn được chế biến công phu, vừa ngon vừa đẹp - chan chứa thương yêu.

Mẹ tôi mất đã lâu lắm rồi! Mỗi khi Tết đến là tôi nhớ đến "tuyệt hảo... mâm" mà mẹ tôi xưa đã làm cho cả nhà ăn trong mấy ngày Tết.

Hồi xưa, mùng 1 Tết, nhà tôi ăn chay vì cha mẹ tôi cho rằng: ăn chay ngày đầu năm để giữ lòng thanh khiết, sạch tươm nhằm đón một năm mới an lành, yên bình cho mình và mọi người… nhưng đừng nghĩ là ăn chay không ngon, rất ngon là khác! 

Sau đây là thực đơn nhà tôi mấy ngày Tết:

Sáng mùng 1 Tết, thắp hương ra mắt tổ tiên, chúc Tết cha mẹ anh chị em xong thì ăn sáng gồm:

- Bánh tét ăn với củ cải ngâm nước tương. Bánh tét ngon lắm nghen: nhân đậu xanh nhuyễn nhừ bao quanh bằng lớp nếp cẩm thơm phức do tự tay mẹ tôi tuyển chọn phụ liệu, lá chuối. Củ cải trắng xắt cọng vừa, phơi tự nhiên một tuần cho đủ "quéo", ngâm trong "hũ" rồi châm nước tương hảo hạng ngập mặt. Mẹ tôi làm cả bánh tét chay lẫn bánh tét thịt.

- Cơm rượu: món này là "đặc sản" của mẹ tôi; nếp được chọn kỹ, vo sạch, nấu vừa chín tới, để nguội trên rá tre cho nếp "thở", rắc đều lên "men cái" lên lớp mặt, đợi lúc thấy thiệt ráo thiệt khô thì vò viên tròn vừa phải, xếp đều đặn vào keo hoặc nồi nhỏ cũng được, rồi rưới nhẹ chút xíu lên bằng nước đường nấu để nguội trong vắt. Đậy kín khoảng 3 ngày cho đủ thời gian lên men là vừa.

Trưa mùng 1 Tết, cả nhà quay quần quanh bàn tròn vừa ăn vừa nghe cha và mẹ kể những chuyện Tết xưa - lúc ông bà nội, ngoại còn sống. Mâm cơm trưa gồm:

- Cơm trắng ăn với chả lụa chay kho với nấm rơm "búp", gỏi 3 màu bóp dấm: dưa leo xắt bỏ ruột, cà rốt, củ cải trắng xắt sợi mỏng; chua chua ngọt ngọt "đã" lắm!

- Lẩu nấm - đủ thứ nấm và các loại rau cải - "bắc" trên cái "cù lao" - mùi thơm lan tỏa ngào ngạt!

Lẩu nấm và chả lụa chay kho với nấm rơm

Cơm chiều thì tùy nghi vì nhà còn đón tiếp họ hàng, khách viếng thăm hoặc tùy ai trong nhà xuất hành đi chơi hoặc hẹn với bạn bè.

Mùng 2 Tết trở đi là "mong đợi" của tôi. Ăn sáng tùy mỗi người, thường là bánh chưng, bánh tét gắp kèm củ kiệu ngâm dấm hoặc dưa món ngâm nước mắm nhỉ; riêng tôi thì "bỏ miệng" chút xíu gì đó thôi để bụng chờ "bữa trưa":

- Cơm trắng ăn với thịt quay kho nước dừa. Gạo dẻo thơm ngon lắm nghen, thịt quay mẹ tôi lựa miếng ngon, nước dừa được "nạo" rồi vắt nước. Cái "nghề" ở chỗ xắt miếng thịt quay đúng "sớ" vừa vặn, miếng nào cũng có mỡ có nạc; và nước cốt dừa đủ thấm, đủ thơm, không quá béo; cắn miếng thịt mà mỡ như tan trên lưỡi còn nạc từng sớ ngọt mềm.

Nồi thịt quay kho còn có trứng - không phải trứng vịt - mà là trứng gà "so" kho chung. Trứng gà "so" nhỏ nhỏ, thơm, bùi, béo, hòa quyện cùng miếng thịt quay kho - ngon gì đâu! Và miếng cơm, gắp thêm miếng "dưa giá" - gồm giá sống trộn chung với cọng hẹ, cọng hành… vớt ra từ trong "keo" ngâm dấm đường - lúc đó tôi mới biết và hiểu thế nào là chữ "tuyệt cú mèo"!

- Canh thì khổ qua nhồi thịt giã nhuyễn; có tiêu hột bỏ vào sao cho khi cắt khoanh thì khoanh nào cũng có 1 hạt tiêu nồng ấm!

Cơm trắng ăn với thịt quay kho nước dừa, Canh thì khổ qua nhồi thịt, dưa giá

Mùng 3 Tết: dân gian thường nói "mùng 1 Tết cha, mùng 3 Tết thầy", ngày xưa lễ thầy phải có gà, cho nên món chính của thực đơn mùng 3 là gà:

- Gà xé phay để riêng, chấm muối ớt "xiêm" bỏ hột giã nhỏ, ăn kèm gỏi cải bắp xắt sợi trộn đều với hoa chuối, có thêm hành tây xắt khoanh; chấm nước mắm pha chanh đường tỏi ớt.

Gà xé phay

Vậy là xong 3 ngày Tết. Nhưng vì mùng 4 Tết là sinh nhật ba tôi nên mẹ tôi "khuyến mãi" thêm cho "khách quen" (là tụi tôi) bằng món bún tôm:

- Bún tôm - tôm càng hoặc tôm đất to bự, nướng, bóc vỏ bỏ đầu, xé dọc, chấm nước mắm chanh đường tỏi ớt, ăn cùng bún tươi với đủ loại rau sống: tía tô, húng cây, húng lủi, quế, diếp cá, xà lách con…, đừng quên thêm chút ít giá sống với dưa leo bỏ hột xắt nhỏ…; vừa ăn vừa hít hà, thỉnh thoảng "tợp" ngụm bia là "bá chấy"!

Bún tôm

Đó là các món chính thôi, còn "đét xe" (dessert - món tráng miệng) nữa nghen! Trái cây thì khỏi nói, mẹ tôi còn làm thêm - ngày thì bánh xu xê, bánh xôi vị, bữa thì "rau câu" dừa, hôm thì bánh "quai vạc"… 

Mẹ tôi làm nhanh lắm mà… ngon lắm!

Bao nhiêu đó thôi - là đủ để tôi "ghiền", nhớ và thèm hoài cho đến tận… bây giờ! Và cứ đến Tết là tôi nhớ đến mẹ, và mong chờ… trong hồi ức… mâm Tết xưa… mẹ nấu!

Diễn đàn "Mâm Tết nhà tôi" bao gồm các bài viết, bài dự thi của bạn đọc chia sẻ những khoảnh khắc gia đình sum vầy, giây phút thiêng liêng của lễ đoàn viên, sự nồng ấm của các thành viên gia đình, bè bạn bên mâm cỗ Tết, các món ăn "tủ" của gia đình, món ăn đặc sản quê hương... có thể không bên cạnh nhau nhưng nhờ sự kết nối công nghệ, mình có thể cùng nhau chia sẻ những giây phút ấy.

Diễn đàn do báo Tuổi Trẻ tổ chức với mong muốn lan tỏa một cái Tết đoàn viên, dù rằng ở bất kỳ nơi đâu, với sự kết nối bằng công nghệ thì "những mâm Tết xa vẫn trọn tình nhà".

Các bài viết diễn đàn vui lòng gửi về địa chỉ mamtet@tuoitre.com.vn từ nay đến hết ngày 20-2, mỗi bài tối đa 1.000 chữ có kèm theo hình ảnh (và video nếu có).

Các bài viết chưa tham gia bất cứ cuộc thi nào, chưa đăng ở các báo phương tiện truyền thông khác.

Bạn đọc vui lòng ghi rõ thông tin liên lạc, số tài khoản ngân hàng, số CMND để tòa soạn trả nhuận bút.

Mâm Tết nhà tôi: Tiềm chà là, món ngon thần thoại xứ ngàn lẻ một đêm

TTO - Y như các món ăn thần thoại trong chuyện ngàn lẻ một đêm, múc muỗng tiềm chà là nhỏ vừa qua khỏi miệng, cái ngon lành, thơm tho khiến ai cũng lẹ tay làm thêm chén tiếp, chén kế.