Hãng tin Reuters hôm 5-2 dẫn lời Tổng thống Mỹ Joe Biden tuyên bố “nước Mỹ đã trở lại” trên trường quốc tế và hứa hẹn một kỷ nguyên mới, nhiều khác biệt trong chính sách đối ngoại so với chính quyền tiền nhiệm.
Tổng thống Mỹ Joe Biden. Ảnh: Saul Loeb/AFP/GETTY IMAGES
Ông Biden đưa ra tuyên bố trên vào hôm 4-2 khi phát biểu tại trụ sở Bộ Ngoại giao Mỹ, cơ quan đầu tiên ông đến thăm trên cương vị Tổng thống.
Trong bài phát biểu, ông Biden đã đưa ra cách tiếp cận mạnh mẽ đối với Nga và Trung Quốc, thúc giục các nhà lãnh đạo quân sự tại Myanmar từ bỏ quyền lực và tuyên bố Mỹ sẽ chấm dứt hỗ trợ cho các hoạt động tấn công ở Yemen.
“Mỹ sẵn sàng trở lại vị trí lãnh đạo”
“Lãnh đạo Mỹ cần đáp ứng thời điểm mới này, với tham vọng ngày càng gia tăng của Trung Quốc và quyết tâm của Nga trong việc gây tổn hại nền dân chủ của chúng ta. Chúng ta cần đáp ứng thời điểm mới này, với các thách thức toàn cầu ngày càng gia tăng từ đại dịch, khủng hoảng khí hậu đến phổ biến vũ khí hạt nhân” - ông Biden phát biểu.
Trong bốn năm qua, nước Mỹ dưới sự lãnh đạo của Tổng thống Donald Trump đã khiến các nhà lãnh đạo châu Âu và châu Á tức giận với các chính sách thuế quan, phá vỡ liên minh toàn cầu và đe dọa rút quân Mỹ ở các nước đồng minh.
Sau khi đám đông ủng hộ ông Trump tấn công vào Điện Capitol hôm 6-1 để phản đối chiến thắng của ông Biden, các đồng minh và các đối thủ nước ngoài đều bày tỏ nghi ngờ về “sức khỏe của nền dân chủ Mỹ”.
Phát biểu trên của ông Biden là một nỗ lực xóa bỏ những nghi ngờ đó và thuyết phục người dân Mỹ về những giá trị của cách tiếp cận quốc tế mạnh mẽ.
“Đầu tư vào chính sách ngoại giao không phải là điều chúng ta làm chỉ vì đó là điều đúng đắn cần làm cho thế giới. Chúng ta làm điều đó để được sống trong hòa bình, an ninh và thịnh vượng” - ông Biden cho biết.
Việc ông Biden lựa chọn Bộ Ngoại giao làm địa điểm cho bài phát biểu ngoại giao lớn đầu tiên của ông là một biểu tượng quan trọng về giá trị mà ông đặt vào các nhà ngoại giao chuyên nghiệp.
“Các liên minh của Mỹ là tài sản lớn nhất của chúng ta. Dẫn đầu bằng ngoại giao đồng nghĩa với việc một lần nữa sánh vai với các đồng minh và đối tác quan trọng của chúng ta” - ông Biden cho hay.
Trong những ngày đầu tiên trên cương vị Tổng thống, ông Biden đã cố gắng sửa chữa những điều mà ông gọi là tổn hại đến vị thế của Mỹ trên toàn thế giới, làm đảo ngược các chính sách của ông Trump.
Theo đó, ông Biden đang nỗ lực khôi phục thỏa thuận hạt nhân Iran, gia hạn tư cách thành viên của Mỹ trong Hiệp định Paris và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).
Tuy nhiên, không phải đồng minh nào của Mỹ cũng tỏ ra hài lòng trước sự thay đổi mạnh mẽ trong chính sách đối ngoại của Washington hoặc nhiều quốc gia cũng đã chỉ trích sự can thiệp mạnh tay của Mỹ trong quá khứ.
“Chúng ta là một quốc gia làm những điều lớn lao. Chính sách đối ngoại của Mỹ đã làm nên điều đó. Chính quyền chúng ta đã sẵn sàng đứng đầu và dẫn đầu một lần nữa” - ông Biden nhấn mạnh.
“Cứng rắn với Nga và Trung Quốc”
Ông Biden cũng đưa ra thông điệp thách thức Tổng thống Nga Vladimir Putin trong bài phát biểu của mình.
Tổng thống Mỹ Joe Biden và Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ảnh: Alexander Zemlianichenko/AP.
“Tôi đã nói rõ với Tổng thống Putin, theo một cách rất khác so với người tiền nhiệm, rằng những ngày nước Mỹ đồng tình trước những hành động gây hấn của Nga, can thiệp vào cuộc bầu cử của chúng tôi, tấn công mạng và đầu độc công dân của mình, đã qua” - ông Biden nói.
Vào giai đoạn đầu nhiệm kỳ, ông Trump đã tìm kiếm một mối quan hệ nồng ấm với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, tuy nhiên những khác biệt về vấn đề thương mại, Hong Kong và hành vi gây hấn, hung hăng của Bắc Kinh ở Biển Đông đã đẩy mối quan hệ song phương đến bờ vực rạn nứt.
Ông Biden mô tả Trung Quốc là “đối thủ đáng gờm nhất của Mỹ” và thề sẽ đối đầu với Bắc Kinh trên nhiều mặt trận.
“Chúng ta sẽ đối đầu với hành vi lạm dụng kinh tế của Trung Quốc, chống lại hành động hung hăng, cưỡng ép của họ để đẩy lùi sự tấn công của Trung Quốc vào nhân quyền, sở hữu trí tuệ và quản trị toàn cầu. Nhưng chúng ta sẵn sàng làm việc với Bắc Kinh khi điều đó đem lại lợi ích cho Mỹ” - ông Biden phát biểu.
