Nguồn cung thắt chặt tạo động lực mới cho đà tăng giá của dầu thô

Chánh Tài

(TBKTSG Online) - Nguồn cung bị hạn chế và đà phục hồi nhu cầu đã thúc đẩy giá dầu thô tăng mạnh mẽ những tháng gần đây, lên mức cao nhất ở gần thời điểm trước khi đại dịch Covid-19 ập đến vào hồi đầu năm ngoái.

Các bể chứa ở trung tâm lưu trữ dầu thô ở Cushing, bangOklahoma, Mỹ. Ảnh: Bloomberg

Thị trường dầu phục hồi nhanh hơn kỳ vọng

Chỉ số giá dầu Brent tương lai ở London, Anh đã tăng hơn 50% kể từ cuối tháng 10 năm ngoái và đang tiến sát ngưỡng 60 đô la Mỹ/thùng lần đầu tiên kể từ khi đại dịch Covid-19 làm sụp đổ nhu cầu dầu vào đầu năm 2020. Tuần trước, chỉ số giá dầu Tây Texas (WTI) tương lai ở thị trường New York, Mỹ cũng đã vượt qua ngưỡng 55 đô la/thùng lần đầu tiên trong vòng hơn một năm qua.

Tốc độ phục hồi nhanh chóng của giá dầu gây bất ngờ cho một số nhà đầu tư và phân tích khi mà đại dịch Covid-19 tiếp tục kìm hãm nhu cầu nhiên liệu hóa thạch này. Đà tăng giá mạnh mẽ của dầu đã kích hoạt cơn tăng giá cổ phiếu của các công ty dầu khí bao gồm Exxon Mobil và ConocoPhillips sau khi họ trải qua một năm lỗ đậm, giúp các cổ phiếu ngành năng lượng đạt mức tăng tốt nhất trong số các nhóm cổ phiếu ngành thuộc chỉ số chứng khoán S&P 500 của Mỹ trong năm nay.

John Kilduff, đối tác ở Again Capital, một quỹ phòng hộ chuyên đầu tư vào các sản phẩm phái sinh của ngành năng lượng, nói: “Rõ ràng, thị trường dầu thô đang tập hợp được một số xung lực tăng giá. Giá dầu WTI cũng sắp tiến đến ngưỡng 60 đô la/thùng”.

Giới đầu tư cho rằng điều này có thể dọn đường để giá dầu tăng cao hơn nữa nếu nhu cầu, vốn đã phục hồi ở Trung Quôc và Ấn Độ, cải thiện ở các nền kinh tế phát triển. Mức suy giảm lượng dầu ở các kho dự trữ chủ yếu nhờ nỗ lực hạn chế sản lượng của Tổ chức Các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) và các nước đồng minh dẫn đầu là Nga (hay còn gói là nhóm OPEC+).

Tuần trước, OPEC cho hay kể từ khi đồng ý cắt giảm sản lượng dầu kỷ lục vào thời điểm cao trào của cuộc khủng hoảng trên thị trường năng lượng hồi tháng 4 năm ngoái, nhóm OPEC+ đã hạn chế đưa ra thị trường tổng cộng 2,1 tỉ thùng dầu.

Các công ty dầu khí của Mỹ cũng giảm sản lượng để ngăn tình trạng thừa nguồn cung trên thị trường khi nhu cầu giảm mạnh do nhiều hãng hàng không gần như dừng bay và người dân ở nhà nhiều hơn trong thời kỳ phong tỏa. Các nhà sản xuất dầu ở Mỹ đang bơm dầu thô ở mức ít hơn 17% so với trước đại dịch Covid-19, theo Cục Thông tin năng lượng.

Diễn biến này đã khiến lượng dầu thô cà các sản phẩm dầu mỏ khác được trữ khắp nơi trên thế giới suy giảm khoảng 5% kể từ mức đỉnh được thiết lập trong năm 2020, theo nhà phân tích Martijn Rats của Ngân hàng Morgan Stanley.

Diễn biến giá dầu Brent và WTI trong một năm qua. Ảnh: WSJ

Hiện tượng ‘bù hoãn bán’ thúc đẩy giá dầu

Thế giới không thiếu dầu nhưng một dấu hiệu cho thấy thị trường đang bị thắt chặt là mức chênh lệnh giữa giá dầu giao ngay vào tháng sau và giá dầu tương lai.

Giá dầu giao ngay đang tăng lên mức cao hơn giá dầu tương lai. Điều này cho thấy các nhà đầu tư sẵn sàng trả cao hơn để tiếp cận được nguồn cung ngay lập tức. Hôm 5-2, giá dầu WTI giao ngay vào tháng sau cao hơn 5,16 đô la so với giá dầu giao tháng 3-2022. Đây là mức chênh lệch giá cao hơn lớn nhất của giá dầu giao ngay vào tháng sau so với các hợp đồng dầu  giao chậm hơn kể từ khi đại dịch Covid-19 ập tới.

Giới phân tích gọi hiện tượng này là bù hoãn bán (backwardation), mô tả tình trạng thị trường khi giá của một hợp đồng kỳ hạn hay một hợp đồng tương lai được giao dịch thấp hơn giá hợp đồng giao ngay được dự kiến khi hợp đồng đáo hạn. Hiện tượng này đang mạnh lên vì các hãng hàng không và các công ty khác trì hoãn mua các hợp đồng dầu tương lai vì triển vọng kinh doanh của vẫn ảm đạm trong nhiều tháng tới.

“Đó là một tín hiệu cho thị trường tăng giá. Tôi không nghi ngờ gì về điều đó”,  Scott Shelton, nhà phân tích năng lượng và là nhà môi giới ở Công ty United ICAP, nói.

Các nhà phân tích cho rằng đà tăng giá dầu thô sẽ còn tiếp tục nhờ hiện tượng bù hoãn bán. Hiện tượng hoãn bù bán khuyến khích các nhà đầu tư lấy dầu ra khỏi các kho dự trữ để bán vì họ sẽ kiếm lợi nhuận lớn hơn nhờ bán ngay.

Điều này sẽ củng cố đà tăng giá của dầu nhờ nguồn cung suy giảm. Khi giá dầu tương lai thấp hơn giá dầu giao ngay, các nhà sản xuất dầu khó đạt được lợi nhuận cao cho những thùng dầu mà họ sẽ bán trong tương lai, do vậy, họ sẽ hạn chế khai thác dầu.

Mark Hume, đồng giám đốc Quỹ năng lượng BGF World Energy của Quỹ đầu tư BlackRock, cho rằng hiện tượng bù hoãn bán có thể khuyến khích các quỹ quản lý tài sản bán khống dầu thô. Khi giá dầu thô giao ngay cao hơn giá dầu tương lai, các quỹ có thể kiếm lợi nhuận bằng cách bán khống và sau đó mua lại các hợp đồng dầu tương lai giá rẻ hơn để hoàn trả và kiếm lợi nhuận.

Dù vậy, một số nhà phân tích cho rằng các nhà đầu tư có thể đang lạc quan quá mức. Họ cho rằng đà tăng giá trên thị trường dầu đang đối mặt với các cản lực bao gồm triển vọng Iran tăng xuất khẩu dầu. Thêm vào đó, các biến chủng mới của virus SARS-CoV-2 có thể khiến nhiều chính phủ trên thế giới gia tăng hạn chế đi lại, khiến nhu cầu dầu thô không thể phục hồi nhanh được.

Theo Wall Street Journal